Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể: Khuyến khích tư nhân “vực dậy” vận tải thủy

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp

Chủ trì buổi họp hôm qua (14/11) về cơ chế, chính sách, giải pháp nâng thị phần vận tải đường thủy, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cho biết, Thủ tướng rất quan tâm đến lĩnh vực đường thủy và yêu cầu các cơ quan, đơn vị của Bộ GTVT tối ưu hóa các cơ chế, chính sách theo hướng loại bỏ các rào cản, mời gọi các doanh nghiệp tư nhân đầu tư phát triển lĩnh vực này.

Thị phần vận tải chênh lệch quá lớn

Ngay khi bắt đầu cuộc họp, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể đặt câu hỏi: “Ai cũng thấy nước ta có hệ thống sông ngòi thuận lợi, bờ biển dài nhưng tại sao vận tải đường thủy vẫn kém phát triển so với đường bộ?”.

Bộ trưởng cũng cho biết, Thủ tướng rất quan tâm đến đường thủy, đã yêu cầu báo cáo về nguyên nhân đường thủy chưa phát triển, hàng hóa vẫn tập trung ở đường bộ mà chưa xuống đường thủy. “Thủ tướng quan tâm như thế, các bộ, ngành cũng sẽ quan tâm hơn. Đây chính là cơ hội để chúng ta phát triển. Vấn đề là cách làm thế nào. Phải có đột phát mới phát triển được”, Bộ trưởng nói và yêu cầu các đề xuất giải pháp nâng thị phần vận tải thủy phải bám sát thực tiễn, điều kiện hiện có.

Báo cáo Bộ trưởng, Cục trưởng Cục ĐTNĐ Việt Nam Hoàng Hồng Giang cho biết, đường thủy phía Bắc đã hình thành 3 hành lang vận tải chính (Quảng Ninh - Hải Phòng - Việt Trì qua sông Đuống, Hải Phòng - Ninh Bình qua sông Luộc, Hà Nội - Lạch Giang). Phía Nam có 6 trục dọc và 2 trục ngang. miền Trung và Tây Nguyên có 27 tuyến sông, kênh.

“Đường thủy hiện chiếm khoảng 17,2% khối lượng vận tải toàn ngành GTVT. Giá vận tải hàng hóa bằng đường thủy hiện chỉ rẻ bằng 1/4 vận tải đường bộ, 1/2 đường sắt, tuy nhiên vẫn chưa phát huy được lợi thế”, ông Giang nói.

Hiện, đường bộ đang đảm nhận khoảng 77% thị phần vận tải. Tỷ lệ này chênh lệch quá lớn với đường thủy và các lĩnh vực khác. Cục ĐTNĐ Việt Nam cho biết, có nhiều nguyên nhân khiến vận tải đường thủy chưa phát triển như: Kết cấu hạ tầng (đường sắt, đường bộ, luồng vào cảng) kết nối đến cảng, bến thủy chưa đồng bộ, nhiều bến thủy hoạt động không phép gây cạnh tranh không lành mạnh, đoàn phương tiện lạc hậu, chi phí vận tải dưới sông thấp nhưng trung chuyển cao hơn đường bộ, nguồn vốn đầu tư cho đường thủy thấp dẫn đến khó khăn trong công tác duy tu, bảo trì, cải tạo kết cấu hạ tầng; việc huy động vốn xã hội hóa đầu tư vào kết cấu hạ tầng khó khăn...

Cục trưởng Hoàng Hồng Giang và Vụ trưởng Vụ Tài chính Đỗ Văn Quốc tại cuộc họp đều cho biết, Thủ tướng đã ban hành Quyết định 47 ngày 5/10/2015 với nhiều cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển GTVT ĐTNĐ. Tuy nhiên, mới chỉ một số cơ chế (như tăng vốn bảo trì) được triển khai, còn lại những cơ chế ưu đãi để phát triển vận tải, đội tàu (thuế thu nhập doanh nghiệp, lãi suất) chưa được cụ thể hóa.

Loại bỏ rào cản để tư nhân phát triển đường thủy

Theo quy hoạch phát triển đường thủy, mục tiêu đến năm 2020 vận tải thủy đạt 18,6 - 21,5% tổng thị phần vận tải toàn ngành. Để nâng thị phần vận tải so với hiện nay, đường thủy cần tăng sức cạnh tranh, thu hút hàng hóa chuyển xuống đường thủy.

Sau khi nghe lãnh đạo các đơn vị nêu khó khăn và đề xuất giải pháp, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể thẳng thắn cho rằng, cần căn cứ vào tình hình thực tiễn để có giải pháp phù hợp nhất. Nâng được thị phần vận tải, trước hết cần thay đổi tư duy quản lý, tư duy phát triển theo hướng thúc đẩy kinh tế tư nhân trong lĩnh vực đường thủy.

Bộ trưởng cũng quán triệt, Nghị quyết hội nghị Trung ương lần thứ 5 vừa qua đã xem kinh tế tư nhân là động lực phát triển kinh tế, cởi trói cho kinh tế tư nhân phát triển, trong đó có doanh nghiệp đường thủy. Vì vậy, cần khơi thông nguồn lực kinh tế tư nhân đầu tư vào đường thủy bằng chính các cơ chế, chính sách thông thoáng.

“Lãnh đạo Cục và các đồng chí chủ chốt thay đổi tư duy, từ nay về sau tham mưu, đề xuất tập trung về tháo gỡ khó khăn để kinh tế tư nhân phát triển. Tư tưởng là tham mưu các thông tư, nghị định, dự thảo luật, đề xuất cơ chế chính sách là tháo gỡ khó khăn để doanh nghiệp phát triển, để đưa hàng hóa xuống đường thủy”, Bộ trưởng chỉ đạo.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cũng yêu cầu lãnh đạo, cán bộ chủ chốt của Cục ĐTNĐ Việt Nam bỏ hẳn suy nghĩ, tư tưởng dùng ngân sách Nhà nước đầu tư công trình, dự án trong phát triển vận tải thủy. “Nếu các đồng chí đề xuất bố trí tiền để duy tu, nạo vét hay để đầu tư công trình này, dự án kia là không có. Tư tưởng đó lạc hậu, cũ lắm rồi”, Bộ trưởng nói.

Lấy ví dụ về cơ chế khuyến khích phát triển, Bộ trưởng cho biết, cách đây 2 năm, lần đầu tiên ngành ĐTNĐ được hưởng cơ chế theo Quyết định 47 của Thủ tướng và được kỳ vọng sẽ tạo sự đột phá. “Quyết định 47 của Thủ tướng rất kịp thời, nhưng các bộ, ngành liên quan chưa có hướng dẫn thực hiện nên các địa phương chưa áp dụng được, cơ chế khuyến khích chưa đi vào cuộc sống”, Bộ trưởng nêu và chỉ đạo Cục ĐTNĐ Việt Nam sơ kết thực hiện Quyết định 47, xem đây là nhiệm vụ trọng tâm; cũng như sơ kết triển khai đề án tái cơ cấu vận tải thủy để khắc phục những vướng mắc.

Chính thức cấp phép vận tải đường thủy qua mạng