Luật Trưng cầu ý dân không thể "mơ màng"

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đánh giá dự án luật Trưng cầu dân ý còn nhiều điểm chưa rõ ràng

Chiều 25/2, tiếp tục phiên họp thứ 35 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Hội luật gia Việt Nam Nguyễn Văn Quyền đã xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự án luật Trưng cầu ý dân, khẳng định quyền làm chủ trực tiếp của người dân.

Trong phiên thảo luận, hầu hết các đại biểu đóng góp ý kiến đều nhận định rằng đây là một dự án luật vô cùng quan trọng, vì vậy cầm phải có sự xem xét kỹ càng trước khi đưa ra trình Quốc hội.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Văn Giàu, phạm vi trưng cầu ý dân như quy định của dự thảo còn chung chung nên cần quy định cụ thể hơn. Ông Giàu cũng bày tỏ lo ngại về việc kinh phí cho vấn đề tổ chức trưng cầu ý dân sẽ rất lớn, qua đó, ông cũng đề nghị Ban soạn thảo cần tính toán kỹ lưỡng hơn.

Về các vấn đề đề nghị đưa ra trưng cầu ý dân, Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội Trương Thị Mai đề nghị cần quy định cụ thể, chi tiết hơn những vấn đề này. Theo bà Mai, trưng cầu ý dân làm sao phải khác với việc lấy ý kiến của dân, phải được thực hiện quy mô và có tính bắt buộc hơn, nếu không hiệu quả sẽ không cao.

“Chúng ta phải đánh giá được mức độ mong chờ của người dân đối với dự án luật này như thế nào, và trong đời sống, dự án luật này có ý nghĩa gì? Đề án luật này đã thực sự phù hợp với tổ chức nhà nước ở Việt Nam hay chưa? Các điều kiện gì để đưa ra các nội dung trưng cầu ý dân là gì?”, bà Mai đặt vấn đề.

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Ksor Phước cũng nhấn mạnh sự quan trọng của dự án luật này và nhắc nhở rằng, chúng ta không thể mơ mơ màng màng được, nếu xử lý không khéo thì nó sẽ trở thành cái bẫy, tự đẩy mình vào nguy cơ bất ổn.

Ông Ksor Phước cho rằng nên “cấm đề nghị đưa các nội dung trái với hiến pháp và pháp luật hiện hành vào việc trưng cầu ý dân”.

Về phạm vi trưng cầu ý dân, Chủ nhiệm Uỷ ban Khoa học Công nghệ và Môi trường Phan Xuân Dũng đề nghị trưng cầu ý dân phải được thực hiện trên phạm vi toàn quốc. Tuy nhiên, ông Dũng cũng đề xuất nên thực hiện trưng cầu trong cả phạm vi các khu vực, các địa phương chịu ảnh hưởng và tác động trực tiếp từ vấn đề được đưa ra trưng cầu ý dân.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng an ninh Nguyễn Kim Khoa, đây là dự án Luật quan trọng nhưng cũng hết sức “nhạy cảm”.

“Theo tôi dự án luật này cần có sự đánh giá và ý kiến của Chính phủ để dùng đó làm cơ sở xem xét, nhưng trong dự án luật do Hội Luật gia xây dựng lại chưa có. Khi đưa ra dự án luật này, cần xem tính khả thi và thống nhất của dự án luật trong hệ thống pháp luật như thế nào? Về những vấn đề được trưng cầu ý dân, nếu ghi chung chung, không có điều kiện hay tiêu chí gì thì không khả thi, cần đưa ra nguyên tắc, tiêu chí, có những cái nếu chúng ta không cụ thể thì các cơ quan đưa ra trưng cầu dân ý sẽ tạo ra dư luận không tốt. Về mặt nguyên tắc, phải có tiêu chí rõ ràng, để các chủ thể đề nghị Quốc hội trưng cầu dân ý phải có 1 cơ sở, chứ không thể không có căn cứ gì mà đưa ra việc trưng cầu”, ông Khoa nêu quan điểm.

Ông Khoa đồng ý trưng cầu ý dân nên thực hiện ở phạm vi toàn quốc, chứ ở từng địa bàn, địa phương thì Quốc hội không thể trưng cầu dân ý.

Tuy nhiên, về kết quả của việc trưng cầu ý dân, ông Khoa cho rằng nếu chỉ cần ¼ người đi biểu quyết đồng ý như trong dự thảo luật là hơi thấp, đề nghị phải 2/3 đồng ý mới đảm bảo yếu tố pháp lý.

Cho ý kiến về dự án luật này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – ngân sách Phùng Quốc Hiển lưu ý thêm về việc ai là người đề nghị trưng cầu ý dân. Ông Khoa cho rằng dứt khoát phải là tập thể đề nghị chứ không thể là cá nhân, cho dù cá nhân đó chức vụ cao đến đâu đi chăng nữa.

Kết luận lại vấn đề, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đánh giá, cần phải chuẩn bị kỹ thêm về dự án luật này trước khi đưa ra trình Quốc hội, còn dự án luật như hiện nay thì chưa thể đưa ra trình Quốc hội để xin ý kiến được.

Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh: “Cần phải quy định rõ những điều trong luật chứ dự án còn nêu rất mơ màng, mênh mang, cũng cần phải quy định việc gì sẽ phải đưa ra lấy ý kiến nhân dân, việc gì đưa ra để trưng cầu ý dân, việc gì trưng cầu ở khu vực, việc gì trưng cầu ở phạm vi toàn quốc, rồi cơ quan nào đứng ra giúp cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội Tổ chức việc Trưng cầu ý dân cũng phải nêu rõ trong dự án luật”.

Sẽ cải thiện cơ chế thông tin Quốc hội cho báo chí