Tiếng gọi đò

Nhà tôi cạnh bến đò, qua sông sang bên kia là chợ Mai. Ba ngày phiên xép, năm ngày phiên chính, từ sớm tinh mơ bến đò đã huyên náo tiếng người. Lái đò là một chị gái góa. Chồng chị đi bộ đội vào Nam rồi không về nữa. Ngày ngày, chị đưa hàng trăm, hàng ngàn người qua sông nhưng riêng chị thì vẫn cắm sào. Đêm đêm, thi thoảng tôi nghe vẳng lên từ bến sông tiếng gọi đò:

- Đò ơi... ơ... ơ ơ ơ...

Bao giờ tôi cũng buồn man mác, một nỗi buồn không sao cắt nghĩa được. Dường như tiếng gọi đò cho tôi cảm thấy kiếp người dễ trôi dạt lắm, trong khi cuộc đời thì vô cùng vô tận. Sau tiếng gọi đò là tiếng khỏa nước của mái chèo. Chẳng cần nhìn tận nơi, tôi cũng hình dung rõ mồn một vẻ mặt im lìm của chị lái đò. Chị chẳng để ý đến người gọi là ai. Việc của chị là đưa họ qua sông.

Tiếng gọi đò ăn sâu vào ký ức tôi. Lâu lâu không được nghe tự dưng tôi thấy thiếu vắng.

Sau khi công trình thủy điện Hòa Bình hoàn thành, sông Đáy quanh năm cạn trơ đến đáy. Mặt sông phủ kín rau muống bè và bèo Nhật Bản. Nơi bến đò xưa, người ta bắc một chiếc cầu gỗ, trông như chiếc cầu vồng nhưng vô cùng thô kệch. Song sự tiện lợi của nó thì không thể phủ nhận. Bọn trẻ có thể vẫn ngồi nguyên trên xe đạp, xe máy lao vụt qua trong tiếng hét sợ hãi và thán phục của ai đó. Chẳng ai nhớ và hình dung nổi xưa kia, nơi giờ đây dòng sông nhỏ đến mức có thể lấy đà nhảy qua, từng là bến đò mênh mang sóng nước. Và như vô số sự lãng quên ở đời, chị lái đò góa chồng cũng biến mất hút khỏi ký ức của mọi người. Nghe đâu cuối cùng chị cũng tìm được một nơi neo đậu mới cho đời mình. Chồng chị bây giờ là ông khách lỡ đò năm nào, quyết ngồi ôm gối chờ đến sáng mà không nỡ gọi đò.

Từ bấy, tiếng gọi đò chỉ còn lại trong giấc ngủ chập chờn chợt giật mình vì tiếng động mạnh. Mỗi bận như vậy tôi thường dỏng tai về phía bến đò xưa. Và lạ thế, chẳng cơn cớ gì cũng cứ thảng thốt, cứ nghĩ ngợi đâu đâu để rồi cứ buồn.

Một đêm mưa nọ, đúng vào đêm tôi ngủ lại căn nhà xưa, chợt vang lên tiếng gọi đò. Tiếng gọi của người đã luống tuổi. Bọn trẻ con cười phá lên. Ông khách nào mà lại ngớ ngẩn đến thế. Tôi chẳng tìm được cớ gì để mắng chúng. Chúng chẳng liên quan gì với nỗi buồn của tôi nhân việc ai đó vừa tha hương trở về...

Sông Đà 10 và chuyện ba mũi khoan ở Thủy điện Đạ Dâng