Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng lý giải nguyên nhân nợ công tăng nhanh

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng báo cáo trước Uỷ ban Thường vụ Quốc hội.

Tiếp tục phiên họp thứ tám của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, sáng 20/3, các đại biểu cho ý kiến về dự thảo Luật Quản lý nợ công. Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình dự án luật.

Trong phần thảo luận, Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga đặt vấn đề: "Gần đây nhất vẫn có ý kiến đánh giá nợ công tăng nhanh, áp lực với những khoản nợ đến hạn phải trả lớn, nợ Chính phủ vượt trần… Luật này có giải quyết được bất cập của thực trạng trên? Từ khi có Luật Quản lý nợ công năm 2009 đến nay, đáng ra tình trạng nợ công tăng nhanh phải hạn chế được, nhưng thực tế nợ công vẫn tăng cao, vậy nguyên nhân từ đâu? Do cách thức tổ chức thực hiện hay do bản thân Luật có vấn đề?".

Bà Nga cũng nêu thực trạng hiện nay, nợ công được tính gồm các khoản nợ của Chính phủ, nợ do Chính phủ bảo lãnh, nợ của chính quyền địa phương. Tuy nhiên, vẫn có những khoản nợ không nằm trong cơ cấu này mà nghĩa vụ thanh toán cuối cùng vẫn là của Nhà nước.

Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cũng băn khoăn: "Nếu những khoản nợ vay mà đối tượng không trả được thì Chính phủ vẫn phải gánh, như nợ bảo hiểm xã hội, nợ xây dựng cơ bản thì có nên đưa vào phạm trù quy định về nợ công? Hiệu quả sử dụng nợ vay của Việt Nam thế nào khi nhiều nước cũng vay nợ rất lớn nhưng không phải lo lắng gì trong khi nguy cơ vỡ nợ với Việt Nam rất lớn, dù tỷ lệ vẫn khống chế trong tỷ lệ 65% GPD?".

Giải trình các vấn đề trên, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng thừa nhận, nợ công tăng nhanh là đúng khi đầu chi lớn, thu ít hơn, mẫu số thấp. Chưa nói giai đoạn 2011 – 2013, để huy động vốn, chúng ta huy động kỳ hạn quá ngắn, lãi suất quá cao, có khoản 11 – 12%/năm nên nghĩa vụ trả nợ dồn vào các năm 2015 – 2017. 

"Nợ công tăng nhanh trước hết do điều hành, kinh tế tăng trưởng 5 năm vừa qua không đạt mục tiêu. Thực tế cả nhiệm kỳ chỉ đạt 5,9%, trong khi mục tiêu hơn 7%. Trong khi đó, chúng ta vẫn đảm bảo các chỉ tiêu khác như đề ra, như an sinh xã hội, đầu tư hạ tầng giao thông đồng bộ theo Nghị quyết của T.Ư, Quốc hội...., do vậy thời gian dài chúng ta giữ bội chi rất cao", ông Dũng lý giải.

Ngoài ra, còn có nguyên nhân khác xuất phát từ việc điều hành khi sự phối hợp giữa các cấp, các ngành không ăn ý. "Trong phương án chúng tôi trình đề xuất điều hành thống nhất tập trung, Thủ tướng đã ủng hộ, nhưng khi ra Chính phủ bỏ phiếu thì phiếu quá ít nên phải theo cơ chế điều hành tập thể", ông Dũng nói và cho rằng điều này rõ ràng là quá bất cập, "vay cứ vay, chia cứ chia, trả nợ cứ trả, không sao quản lý được".

"Nếu năm vừa qua, GDP đúng dự toán thì nợ công chỉ 60 – 61%, nhưng thực tế nợ công lên trên 64%. Đã bàn về nợ công, phải nhìn tổng thể nền kinh tế. Ta nói mãi nhưng cứ vay thì kiểu gì cũng phình ra. Dự báo thì năm nào cũng sai, GDP năm nào cũng trật, đi xuống thấp", ông Dũng nêu thực trạng và cho biết thêm, qua khảo sát kinh nghiệm của 40 nước trên thế giới, hầu hết các nước không tính nợ doanh nghiệp vào nợ công.  

Xem thêm Video:

Thủ tướng: "Đại học không phải là con đường duy nhất để thành công"