Câu chuyện "bánh mì không phải thực phẩm" và quy tắc ứng xử

Lúc này, vấn đề không phải là cố phân biệt, định nghĩa vật phẩm nào được xem là thiết yếu để đưa vào khung xử phạt mà cần dựa trên sự hiểu biết, sự đồng thuận để ngăn chặn sự đi lại không cần thiết của người dân…

Sau câu chuyện mua bánh mì ở Nha Trang, lại tới những tranh cãi về trái bắp luộc ở Long An, rồi thức ăn nuôi tôm ở Sóc Trăng… có phải là hàng thiết yếu hay không.

Như một kiểu “bắt trend”, nhiều địa phương đã ra văn bản khẳng định: “Bánh mì là thực phẩm thiết yếu”. Việc làm này được xem là nhằm tránh xảy ra câu chuyện tương tự như ở Khánh Hòa.

Tuy nhiên, từ việc này, dường như chúng ta đang vấp phải sự bối rối và bị cuốn vào một sự vụ mà lẽ ra không cần mất nhiều thời gian như thế.

Chúng ta đều thấy các tỉnh đang căng mình chống dịch và trách nhiệm đang đè nặng lên vai những người đang làm nhiệm vụ. Vì vậy, việc kiểm tra chặt chẽ người di chuyển là cần thiết, song các biện pháp ngăn chặn chủ yếu phải là tuyên truyền, dựa trên ý thức người dân và sự hướng dẫn, chứ không phải duy nhất là những hình phạt.

Ông Nguyễn Phương Lam, Giám đốc Phòng Thương mại và Công nghiệp (VCCI) VN Chi nhánh TP Cần Thơ cho rằng: “Vì luôn ở tư duy chế tài, xử phạt nên phải tìm cách lý luận, phân biệt món nào là thiết yếu, món nào là không. Trong khi, giữa lúc dịch bệnh như thế này, khó mà định nghĩa được theo tiêu chí như ở trạng thái bình thường”.

Theo ông Lam, đối với một người đói thì miếng ăn là cơ bản, thiết yếu nhất, nhưng trong giãn cách, mọi thứ đều trở nên quan trọng như nhau! Một người đàn ông chở quạt đem sửa vì ở nhà quá nóng có phải thiết yếu không? Hay một người có bóng đèn hỏng và vòi nước hư, thì có cần thay không? Liệu có văn bản quy định hết những tình huống như thế?

Các giải pháp kiểm soát đến nay chỉ là những tờ giấy đi đường hay phiếu mua hàng nhưng lại không có một lộ trình cụ thể và thống nhất cách ứng xử giữa các địa phương (quận, phường, xã) nên nhiều người sẽ lạm dụng để ra đường và làm cho việc hạn chế lây lan khó khăn hơn.

Nhiều lãnh đạo phường, xã đang thực hiện Chỉ thị 16 cho biết: “Có những nhóm đối tượng được cho phép đi lại trong giai đoạn giãn cách với những giấy tờ chứng minh theo quy định. Còn chuyện người dân ra đường mua ổ bánh mì hay trái bắp luộc… đang làm đau đầu cơ quan chức năng”.

Xử phạt hay không chủ yếu dựa vào sự thành thật và ý thức trong lời khai báo của mỗi người. Việc xử phạt là điều mà chính quyền không hề mong muốn nhưng là giải pháp cần thiết để duy trì trạng thái an toàn.

Điều quan trọng nhất là làm sao để người dân hiểu, cùng chia sẻ, chung tay với chính quyền vượt qua đại dịch. Khác với những đợt sóng Covid-19 trước đó, lần này, dù số người lây nhiễm tăng cao nhưng người dân lại có xu hướng chủ quan. Đây mới là điều nguy hiểm nhất.

Đừng để chỉ đến khi nhiễm bệnh, chúng ta mới hối tiếc vì đã từng ra đường với những lý do gây tranh cãi, thay vì ở nhà để giúp chính quyền chống dịch.

Trà Vang

Từ vụ "bánh mì không phải thực phẩm", ĐBQH đề nghị giám sát bổ nhiệm cán bộ