Đề xuất nắn đường để bảo tồn biệt thự cổ ở Đồng Nai

Ngày 27/9, liên quan đến biệt thự cổ đốc phủ Võ Hà Thanh (nhà lầu ông Phủ), Sở Xây dựng Đồng Nai vừa đề xuất 4 phương án bảo tồn.

Theo Sở Xây dựng vị trí biệt thự cổ Võ Hà Thanh nằm ở dự án đường ven sông Đồng Nai, cách cầu Hóa An khoảng 4,3km.

Biệt thự được xây dựng năm 1922 và hoàn thành năm 1924 với 2 tầng, có kết cấu nền đá, bê-tông cốt thép, mang kiến trúc kiểu Pháp, nguyên vật liệu được nhập từ Pháp vào đầu thế kỷ 20.

Đây là biệt thự cổ của tư nhân kiểu Pháp còn lại duy nhất tại thành phố Biên Hòa và là một trong số ít ỏi biệt thự cổ kiểu Pháp còn tồn tại ở Đồng Nai. 

Biệt thự cổ này hiện chưa được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xếp hạng di tích.

Từ đó, Sở Xây dựng Đồng Nai đề xuất bốn phương án để bảo tồn, phát triển biệt thự cổ Võ Hà Thanh.

Phương án thứ nhất là di dời biệt thự cổ. Với phương án này Nhà nước sẽ bỏ kinh phí thuê các đơn vị có kinh nghiệm, năng lực để di dời biệt thự vào trong. 

Qua tham khảo thành phố Huế năm 2022 đã di dời biệt thự cổ kiểu Pháp hơn 100 năm tuổi có diện tích 200m2, chi phí di dời khoảng 2,4 tỷ đồng.

Tuy nhiên, do phần đất phía sau biệt thự cổ chỉ còn khoảng 6m nên lại phải thu hồi bồi thường, giải phòng mặt bằng của hộ dân khác (300m2). 

Ngoài ra tính pháp lý để giải tỏa diện tích này còn phải đối chiếu quy hoạch, xác định dự án đầu tư để thu hồi đất. Do vậy, thời gian sẽ kéo dài sẽ ảnh hưởng tiến độ đường ven sông Đồng Nai.

Phương án 2 nắn tuyến đường ven sông. Phương án này Sở đánh giá phạm vi đường ven sông lấn vào biệt thự cổ khoảng 12,7m còn vi từ kè sông đến vỉa hè tuyến đường là 14,7m. 

Như vậy, phạm vi còn lại từ mép kè đến mép hiên biệt thự vẫn có đủ khoảng cách để nắn hướng tuyến. Từ đó tránh được biệt thự cổ và vẫn giữ lòng đường rộng 24m trên toàn tuyến. 

Thực tế đoạn này chiều dài chưa thi công lên đến 650m nên sẽ đủ nắn tuyến cong, tránh được ngôi biệt thự, không cua gắt, không thắt cổ chai.

Phương án này chỉ giảm vỉa hè hai bên tuyến đường từ 5m xuống còn 4m, khi đó mép lộ giới đường ven sông sẽ sát tuyến đường đi bộ dọc sông. 

Phạm vi phần nắn tuyến khoảng 200m và phạm vi diện tích đất dôi dư do nắn tuyến ra phía ngoài bờ sông sẽ tổ chức làm đất công viên, bãi xe. 

Phương án này không cần thu hồi thêm đất, chỉ cần điều chỉnh phương án thiết kế tuyến đường, lập và hồ sơ thiết kế.

Phương án 3 tạo vòng xuyến quảng trường bao quanh biệt thự cổ. Dựa trên phương án 2 đã nêu trên, quy hoạch lại cảnh quan tôn tạo biệt thự cổ thành quảng trường gốm sứ. Với điều kiện nhà nước trưng dụng toàn bộ biệt thự cổ cải tạo thành bảo tàng gốm sứ.

Với phương án này, đường ven sông tới nhà cổ sẽ hướng thành hai nhánh, tạo thành khuôn viên trung tâm làm bảo tàng gốm sứ.

Trong đó, một nhánh dịch ra phía bờ sông Đồng Nai, một nhánh bộc về phía phải ngôi biệt thự cổ. Sau đó, hai nhánh nhập lại vào vị trí tuyến đường ven sông theo thiết kế đã được duyệt, lộ giới của hai nhánh khoảng 17m cho mỗi nhánh. 

Chiều dài đoạn rẽ hai nhánh khoảng 220m. Phương án này vẫn còn 16m ven kè sông để tổ chức công viên cây xanh bổ trợ cho khu vực quảng trường.

Nhưng theo phương án này cần thu hồi thêm 3.000m2 đất, phải điều chỉnh phương án thiết kế tuyến đường, lập và trình duyệt hồ sơ điều chỉnh thiết kế, điều chỉnh quy hoạch, phát sinh thủ tục thu hồi đất nên thời gian kéo dài hơn phương án 1 và 2.

Phương án 4 sẽ triển khai giao thông khác độ cao kết hợp đảo hoa viên bao quanh biệt thự cổ. 

Phương án này đường ven sông sẽ thiết kế khác độ cao với chiều dài lớn hơn 600 đến 700m, bề rộng cầu 24m, chiều cao thông thủy 11 đến 12m (chiều cao biệt thự khoảng 11m). 

Trong đó, phía bờ sông vẫn bảo đảm bố trí công viên và hai đường dẫn rộng 7m tiếp cận đảo hoa viên.

Phương án này phát sinh thêm phần diện tích đất cần thu hồi, đồng thời chi phí phát sinh thêm khoảng 200 tỷ đồng phần cầu vượt và các công trình hạ tầng kỹ thuật (chưa bao gồm chi phí giải phóng mặt bằng). 

Ngoài ra còn phải điều chỉnh phương án thiết kế tuyến đường, lập và trình duyệt hồ sơ, điều chỉnh thiết kế, điều chỉnh quy hoạch, phát sinh thủ tục thu hồi đất nên kéo dài ít nhất 1,5 năm.

Trong bốn phương án trên, Sở Xây dựng Đồng Nai đề xuất UBND tỉnh Đồng Nai lựa chọn phương án 2. 

Bởi vừa giữ lại biệt thự cổ và không ảnh hưởng nhiều tiến độ dự án đường ven sông Đồng Nai, đồng thời còn tạo ra điểm nhấn cho tuyến đường, tạo cảnh quan.

Bên cạnh đó, Sở Xây dựng còn kiến nghị UBND tỉnh giao đơn vị chủ trì, phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, UBND TP Biên Hòa rà soát, đánh giá hồ sơ tư liệu công trình, nhà ở để lập danh mục công trình, nhà ở có giá trị nghệ thuật, kiên trúc, văn hóa, lịch sử... Đưa địa điểm thành bảo tàng gốm sứ.

Lập dự án tu bổ, cải tạo biệt thự cổ, phương án quản lý, khai thác, vận hành để đưa công trình này kết hợp tuyến đường ven sông.

Tạo thành cảnh quan hấp dẫn khách du lịch, mở ra tiềm năng lâu dài cho Biên Hòa phát triển đô thị hướng sông Đồng Nai. Đồng thời, có thể nghiên cứu theo hướng biệt thự cổ là bảo tàng gốm sứ.

Sở Xây dựng cũng kiến nghị UBND tỉnh giao Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đánh giá đề xuất, trình cơ quan có thẩm quyền công nhận biệt thự cổ là di tích lịch sử văn hóa để quản lý theo quy định.