Đường sắt cần thay áo mới

Mới đây, đọc lại bản báo cáo kiến nghị để sáp nhập công ty vận tải hàng hóa vào công ty vận tải hành khách mới thấy rõ sự mâu thuẫn trong tư duy điều hành của ngành Đường sắt. Chính Tổng công ty Đường sắt VN cho rằng, nhược điểm lớn nhất là toàn bộ việc điều hành của tổng công ty này trong vận tải hàng hóa không tập trung thống nhất được. Nhiều khâu, nhiều mảng không khớp gây phiền hà cho khách hàng. Tại các nhà ga phát sinh lợi ích nhóm giữa nhà ga và các chi nhánh hoặc trạm. Nguyên tắc điều hành tập trung thống nhất không phát huy tác dụng. 

Luật quy định điều hành thống nhất, tập trung. Nhưng chính ngành Đường sắt thừa nhận không làm được điều này ở phân khúc vận tải hàng hóa. Trong khi đó, vận tải hàng hóa đường sắt đang được kỳ vọng sẽ chia lửa, giảm tải cho đường bộ. Điều này có lỗi của ai? Phải chăng trước đây lãnh đạo ngành Đường sắt dựa vào điều luật này để không chịu đổi mới, hay nói thẳng ra là muốn giữ thế độc quyền?

Nhưng có nghe những người trong nghề phân tích mới thấy rõ điều hành thống nhất không có nghĩa là thống nhất điều hành vận tải với quản lý hạ tầng. Bản chất tổ chức điều hành giao thông này là khai thác biểu đồ chạy tàu... Việc điều hành giao thông hiện do các tổ chức Trung tâm điều hành, điều độ khu vực và các ga thực hiện. Các tổ chức này do rất nhiều tổ chức, nhiều cấp quản lý. Vì vậy, cần phải cơ cấu lại thành một tổ chức điều hành duy nhất thực hiện nhiệm vụ điều hành GTVT đường sắt.

Vấn đề ở đây là tập trung thống nhất các tổ chức điều hành giao thông thành một đầu mối để điều hành giao thông trên đường sắt quốc gia, chỉ huy điều độ chạy tàu, xử lý sự cố, thực hiện hợp đồng cung cấp dịch vụ cho công ty vận tải...

Dù sao, công ty vận tải hàng hóa cũng đã được sáp nhập vào công ty vận tải hành khách đường sắt và tiến tới sẽ cổ phần hóa để phát triển. Người cần chở hàng trên đường sắt sẽ không phải khổ sở đi qua mấy “tầng cửa” mới chở được thùng hàng. Và điều quan trọng hơn là ngành Đường sắt, dù muộn, nhưng đã nhận ra những sai lầm, thiếu sót để từ đó tìm cách vá lại hoặc thay mới cái áo đường sắt đã rách.

Thiện Anh