Đường bộ

Gần 4.800 tỷ đồng “cứu” 4 dự án BOT "vỡ" phương án tài chính

05/09/2022, 21:04

Bộ GTVT kiến nghị bố trí gần 4.800 tỷ đồng vốn nhà nước để chấm dứt hợp đồng đối với 4 dự án BOT giao thông bị "vỡ" phương án tài chính.

Doanh thu không như kỳ vọng

Theo báo cáo của Bộ GTVT gửi Chính phủ đề xuất giải pháp xử lý vướng mắc, bất cập tại một số trạm thu phí/dự án đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông theo hình thức hợp đồng BOT, trong số các dự án BOT gặp khó khăn hiện nay, có 4 dự án BOT sụt giảm doanh thu lớn, phá vỡ phương án tài chính.

img

Bộ GTVT đề xuất chấm dứt hợp đồng trước thời hạn 4 dự án BOT giao thông do việc thu phí thực tế không đảm bảo so với phương án tài chính theo hợp đồng ký kết - Ảnh minh họa

Cụ thể, tại dự án đầu tư nâng cấp, mở rộng đường Hồ Chí Minh đoạn Km1738+148 - Km1763+610, theo hợp đồng dự án đã ký kết, nhà đầu tư có trách nhiệm huy động vốn đầu tư đoạn tuyến với quy mô 2 làn xe, tổng mức đầu tư 836 tỷ đồng.

Sau khi hoàn thành đưa vào khai thác, nhà đầu tư được thu phí tại trạm Km1747 trên đường Hồ Chí Minh để hoàn vốn đầu tư với thời gian thu phí hoàn vốn khoảng 20 năm.

Giai đoạn 2005 - 2020 cả nước đã huy động khoảng 674.080 tỷ đồng đầu tư 224 dự án kết cấu hạ tầng giao thông theo phương thức PPP.

Trong đó, Bộ GTVT đã huy động hơn 247.500 tỷ đồng đầu tư 72 dự án theo phương thức PPP (chiếm 32,14% về số lượng dự án và chiếm 36,73% về vốn huy động). Các địa phương triển khai được 152 dự án với tổng vốn đầu tư khoảng 426.505 tỷ đồng (chiếm 67,86% về số lượng dự án và chiếm 63,27% về vốn huy động).

Dự án được hoàn thành đưa vào khai thác từ năm 2015. Nhà đầu tư bắt đầu thu phí hoàn vốn tại trạm Km1747 từ tháng 11/2015.

Quá trình khai thác, trên cơ sở kiến nghị của UBND tỉnh Đắk Lắk và các bộ, ngành, được sự chấp thuận của Quốc hội 18, Thủ tướng Chính phủ, Bộ GTVT đã phê duyệt đầu tư tuyến tránh phía Tây thị xã Buôn Hồ theo hình thức đầu tư công năm 2016.

Sau khi hoàn thành đưa vào khai thác (12/2019), đa số các phương tiện chuyển sang sử dụng tuyến tránh Buôn Hồ do không phải mất phí nên dẫn đến doanh thu thu phí của dự án bị sụt giảm rất lớn, phá vỡ phương án tài chính.

Đối với dự án đầu tư xây dựng công trình cầu Thái Hà vượt sông Hồng trên đường nối hai tỉnh Thái Bình và Hà Nam với đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình (giai đoạn 1) có tổng mức đầu tư khoảng 1.709 tỷ đồng, theo hợp đồng dự án, nhà đầu tư được sử dụng trạm thu phí cầu Thái Hà để hoàn vốn. Thời gian thu phí hoàn vốn khoảng 16 năm 7 tháng.

Dự án hoàn thành đưa vào khai thác sử dụng từ tháng 4/2018, nhà đầu tư bắt đầu thu phí từ tháng 2/2019.

Kể từ thời điểm thu phí đến nay, doanh thu thực tế chỉ đạt khoảng 14,8% so với phương án tài chính hợp đồng BOT, dẫn đến phá vỡ phương án tài chính, nguy cơ phá sản cho nhà đầu tư.

Nguyên nhân chính do sau khi dự án đầu tư nâng cấp, cải tạo QL39A và Dự án xây dựng cầu Hưng Hà vượt sông Hồng hoàn thành, hầu hết các phương tiện đều chọn tuyến đường không thu phí.

Trường hợp thứ 3 là dự án cải tạo, nâng cấp luồng sông Sài Gòn đoạn từ cầu đường sắt Bình Lợi tới cảng Bến Súc.

Dự án có chiều dài khoảng 85,7 km, tổng mức đầu tư khoảng 1.303 tỷ đồng được khởi công từ tháng 3/2015.

Đến tháng 9/2019 đã hoàn thành đưa vào khai thác cầu đường sắt Bình Lợi; đối với hạng mục cải tạo luồng sông Sài Gòn chưa thể triển khai thi công do nhà đầu tư không kêu gọi được nguồn vốn tín dụng.

Theo hợp đồng đã ký, sau khi hoàn thành, nhà đầu tư được thu phí phương tiện đường thủy nội địa thông qua các cảng đường thủy nội địa (cảng Bến Súc, cảng An Sơn, cảng Rạch Bắp) để thu hồi vốn. Thời gian thu phí khoảng 20 năm 9 tháng.

Tuy nhiên, quá trình thực hiện dự án, UBND tỉnh Bình Dương đã điều chỉnh quy hoạch cảng thủy nội địa, không xây dựng cảng Bến Súc, chưa triển khai cảng Rạch Bắp, cảng An Sơn mới xây dựng được một phần. Khi dự án BOT hoàn thành không thể tổ chức thu phí để hoàn vốn đầu tư. Do đó, phương án thu phí các phương tiện vận tải đường thủy nội địa để hoàn vốn cho dự án khó khả thi.

Về dự án đầu tư xây dựng công trình cầu Việt Trì - Ba Vì nối QL32 với QL32C, theo hợp đồng đã ký, nhà đầu tư có trách nhiệm huy động khoảng 1.462 tỷ đồng đầu tư dự án.

Dự án khởi công tháng 8/2016, hoàn thành đưa vào khai thác tháng 10/2018, thu phí từ tháng 1/2019. Thời gian thu hồi vốn khoảng 19 năm 10 tháng.

Trải qua khoảng 3 năm thu phí, doanh thu thu phí chỉ đạt trung bình khoảng 30% so với doanh thu theo phương án tài chính hợp đồng.

Nguyên nhân chủ yếu do hình thành các tuyến đường mới dẫn đến phân chia lưu lượng. Việc áp dụng chính sách vé tháng, vé quý cho các phương tiện cũng gây giảm doanh thu khoảng 8%.

Đặc biệt, tuyến đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội dự kiến sẽ đưa vào khai thác từ năm 2027. Bộ GTVT cũng đang chuẩn bị triển khai đầu tư tuyến đường Hồ Chí Minh kết nối trực tiếp với cao tốc Hà Nội - Lào Cai.

“Theo tính toán, sau khi đưa vào khai thác 2 tuyến đường này, việc kết nối liên vùng từ các tỉnh miền núi phía Bắc (Lào Cai, Hà Giang, Tuyên Quang, Phú Thọ) đến Hà Nội và khu vực đồng bằng Bắc Bộ, các tỉnh phía Nam chủ yếu thông qua tuyến cao tốc Nội Bài - Lào Cai, đường Hồ Chí Minh, đường Vành đai 4 Thủ đô Hà Nội. Tuyến nối QL32 với QL32C qua cầu Ba Vì - Việt Trì chỉ đáp ứng nhu cầu kết nối nội vùng. Lưu lượng và doanh thu sẽ sụt giảm mạnh, gây phá vỡ phương án tài chính, doanh nghiệp có nguy cơ phá sản”, Bộ GTVT nhận định.

img

Gần 4.800 tỷ đồng là con số được tính toán để thanh toán cho nhà đầu tư 4 dự án BOT giao thông bị "vỡ" phương án tài chính - Ảnh minh họa

Gần 4.800 tỷ đồng xử lý bất cập

Trước thực trạng nêu trên, bố trí vốn ngân sách nhà nước để chấm dứt hợp đồng dự án là phương án được Bộ GTVT đưa ra sau khi lấy ý kiến của các Bộ, ngành, địa phương liên quan và đề xuất của nhà đầu tư.

Cụ thể, tại dự án nâng cấp, mở rộng đường Hồ Chí Minh đoạn Km1738+148 - Km1763+610, triển khai kết luận của Phó Thủ tướng Lê Văn Thành tại Thông báo số 137 ngày 23/11/2021, Bộ GTVT đã có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ, kiến nghị cho phép chấm dứt hợp đồng dự án trước thời hạn và bố trí vốn nhà nước (khoảng 703 tỷ đồng) để hoàn trả cho doanh nghiệp BOT.

“Với dự án đầu tư xây dựng công trình cầu Thái Hà, sau khi cân nhắc kỹ, Bộ GTVT kiến nghị Chính phủ cho phép chấm dứt hợp đồng trước thời hạn và bố trí vốn nhà nước (khoảng 2.049 tỷ đồng) để thanh toán cho nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án”, Bộ GTVT thông tin.

Riêng dự án cải tạo, nâng cấp luồng sông Sài Gòn đoạn từ cầu đường sắt Bình Lợi tới cảng Bến Súc, Bộ GTVT kiến nghị cho phép chấm dứt hợp đồng dự án trước thời hạn và bố trí vốn ngân sách Nhà nước (khoảng 612 tỷ đồng) để thanh toán cho nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án và hoàn trả vốn vay của UBND tỉnh Bình Dương.

“Đối với việc cải tạo luồng sông Sài Gòn đoạn từ TP.HCM đến Bình Dương, Bộ GTVT sẽ phối hợp với các bộ, ngành nghiên cứu đề xuất cân đối nguồn vốn phù hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xin chủ trương triển khai thực hiện”, văn bản báo cáo nêu.

Về dự án đầu tư xây dựng công trình cầu Việt Trì - Ba Vì nối QL32 với QL32C, trên cơ sở kiến nghị của Nhà đầu tư, kết quả rà soát, đánh giá của Tổng cục Đường bộ VN, Bộ GTVT cũng kiến nghị Chính phủ cho phép chấm dứt hợp đồng dự án trước thời hạn và bố trí vốn ngân sách nhà nước (khoảng 1.422 tỷ đồng) để thanh toán cho nhà đầu tư/Doanh nghiệp dự án.

Bạn cần đăng nhập để thực hiện chức năng này!

Bạn không thể gửi bình luận liên tục. Xin hãy đợi
60 giây nữa.