Hậu trường “lột xác” 12 quả vải thiều giá 200 nghìn đồng

Mặc dù vụ thu hoạch, tiêu thụ vải thiều tại huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang đã kết thúc gần tháng nay nhưng vẫn để lại dư âm hoan hỉ bởi đây là năm đầu tiên địa phương đạt kỷ lục về doanh thu. Đặc biệt, câu chuyện về hộp vải thiều 12 quả được bán tới giá 200 nghìn đồng gợi mở hướng sản xuất mới cho người nông dân Lục Ngạn.

Mức giá kỷ lục của quả vải

Có nằm mơ người dân quê Lục Ngạn cũng không thể tin nổi 12 quả vải thiều lại có giá bán 200 nghìn đồng! Ấy vậy mà trong vụ vải thiều vừa qua, giấc mơ đó lại thành hiện thực, không những bán được mức giá kỷ lục trên mà còn “cháy hàng”.

Những quả vải thiều hữu cơ, sau quá trình tuyển chọn kỹ lưỡng, được đặt trong hộp giấy (loại hộp đặt làm từ Nhật Bản) trên nền vải lụa vàng rồi xuất bán tại vườn với giá 200.000 đồng/hộp 12 quả.

Bên ngoài hộp có dán tem truy xuất nguồn gốc, người tiêu dùng chỉ cần dùng điện thoại tra cứu theo phần mềm sẽ ra toàn bộ thông tin về sản phẩm, từ hộ sản xuất tới ngày thu hái. Riêng tiền hộp cũng lên tới hơn 2 USD, đảm bảo giữ quả vải trong điều kiện tốt nhất khi đến tay người tiêu dùng.

Đây cũng là vụ vải đầu tiên Lục Ngạn quyết định liên kết với doanh nghiệp trồng thí điểm vải thiều hữu cơ ở hai xã là Quý Sơn và Giáp Sơn với diện tích 20ha. Các vườn được chọn trồng vải thiều hữu cơ đều là vườn vải có chất lượng, chủ vườn là người có nhiều kinh nghiệm trồng và chăm sóc.

Ông Trần Văn Hành, thôn Chão Cũ, xã Giáp Sơn cũng không thể tin những quả vải do tay mình trồng lại bán được giá cao như thế. “Quả vải cũng giống như nhiều nông sản khác, bao năm qua đều phải chịu cảnh được mùa mất giá, bị thương lái ép, có khi người dân uất quá phải đổ bỏ xuống sông”, ông Hành nhớ lại.

Ngay từ đầu vụ, Công ty CP Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao Delco (Bắc Ninh) đã liên hệ với ông Hành trao đổi và ký thỏa thuận hợp tác sản xuất vải thiều theo quy trình hữu cơ.

“Doanh nghiệp đầu tư lắp đặt máy tính, hệ thống camera giám sát tại vườn, hướng dẫn gia đình sản xuất theo quy trình hữu cơ. Tới kỳ thu hoạch, họ lại tới tận vườn thu mua, mang về chế biến, thiết kế mẫu mã, bao bì”, ông Hành cho biết.

Tương tự, với kinh nghiệm nhiều năm trồng vải thiều sạch theo quy trình VietGAP, chị Nguyễn Thị Khương, thôn Phúc Thành, xã Quý Sơn cũng phối hợp cùng doanh nghiệp trồng vải thiều hữu cơ.

“Đây là mô hình sản xuất đòi hỏi quy trình nghiêm ngặt khi vải được chăm sóc theo quy trình hướng dẫn của doanh nghiệp, có nhật ký điện tử ghi lại thời gian, công việc, người thực hiện, loại thuốc, phân bón, nông cụ canh tác… Đặc biệt là không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và các loại phân bón hóa học. Để giám sát quá trình trên, doanh nghiệp đã lắp đặt hệ thống camera giám sát 24/24h tại vườn. Cũng vì thế, trái vải bên ngoài có vỏ mỏng, đều màu, bên trong căng mọng thơm ngon hơn vải thường”, chị Khương cho hay.

Hướng đi cho nông sản Việt

Chia sẻ về mô hình liên kết trồng vải hữu cơ, ông Lê Khánh Mạnh, Giám đốc Công ty CP Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao Delco cho biết: “Đây là năm đầu tiên thực hiện nên tất cả mới chỉ đang dừng lại ở việc thí điểm để thăm dò, đánh giá thị trường. Hàng được tuyển chọn sơ chế không qua chất bảo quản, đảm bảo tươi ngon khi tới tay khách hàng.

Theo đó, khoảng 500 hộp loại 12 quả/hộp phục vụ nhu cầu làm quà biếu, tiêu dùng của một số cơ quan và khách hàng cao cấp, đã bán sạch ngay khi vừa chào hàng. Đây cũng là tín hiệu vui làm thay đổi nhận thức của người dân về việc cần thiết phải áp dụng quy trình sản xuất sạch, an toàn. Việc minh bạch hóa thông tin, quy trình sản xuất, chất lượng sản phẩm đi kèm với thiết kế mẫu mã, bao bì chuyên nghiệp chính là lời giải bền vững cho nâng cao giá trị quả vải”.

Lý giải thành công từ mô hình liên kết trồng vải hữu cơ, ông Lê Bá Thành, Phó chủ tịch UBND huyện Lục Ngạn cho biết, xây dựng quy trình khép kín từ sản xuất tới tiêu thụ, đảm bảo sản phẩm tuyệt đối sạch và an toàn là điều kiện tiên quyết.

“Quá trình chăm sóc vườn vải được theo dõi và ghi lại từng ngày. Trước khi ra thị trường, có trang web chuyên biệt để giới thiệu sản phẩm, kèm theo nhiều thông tin hữu ích khác để nhận diện thương hiệu vải thiều Lục Ngạn. Song song với đó là kết nối với những kênh tiêu thụ online, tập trung vào đối tượng VIP”, ông Thành nói và nhấn mạnh: “Kết quả thí điểm cho thấy, không riêng quả vải mà tất cả nông sản của Việt Nam còn rất nhiều cơ hội cả trong lẫn ngoài nước. Tuy nhiên, vấn đề lâu nay việc kết nối với các nhà phân phối, đặc biệt phân phối phi truyền thống, dường như vẫn còn bị bỏ ngỏ”.

Được biết tại Lục Ngạn hiện nay, ngoài diện tích trồng thử nghiệm vải hữu cơ, toàn huyện đang duy trì khoảng 12 nghìn ha vải thiều sản xuất sạch theo tiêu chuẩn VietGAP và GlobalGAP. Sau nhiều năm kiên trì kết nối, quảng bá thương hiệu, năm 2019 cũng là mốc đánh dấu bước ngoặt quan trọng khi quả vải lần đầu tiên được xuất khẩu chính ngạch vào Trung Quốc với đầy đủ nhãn mác, tem truy xuất nguồn gốc.

“Cơ quan chức năng nước bạn cũng đã cấp hơn 40 mã vùng trồng, điểm sơ chế sản phẩm tại 30 xã, thị trấn và một số DN, HTX trên địa bàn Lục Ngạn đủ tiêu chuẩn xuất khẩu vào thị trường đông dân nhất thế giới này”, Phó chủ tịch huyện Lục Ngạn phấn khởi nói.

Tuy vậy, niềm vui vẫn xen lẫn lo âu khi vụ vải năm nay vẫn còn một số lô hàng bị phía Trung Quốc phạt, trả lại vì sử dụng thuốc nhuộm vỏ cho quả đẹp hơn, cuống bó quá dài, còn lẫn lá…

Thậm chí, vì cái lợi trước mắt, một số người còn rắc cát, trát bùn vào cuống, lá để vải thiều nặng cân hơn. Nếu không kiểm soát tốt, rất có thể sẽ dẫn đến tình trạng “con sâu làm rầu nồi canh” như đã từng xảy ra đối với một số nông sản khác, khiến cả ngành đứng trước nguy cơ nhận thẻ vàng, cấm xuất khẩu.

Để cứu lấy mình, trong vụ thu hoạch năm 2019, các doanh nghiệp đã phải thuê thêm nhân công dùng khăn ướt lau quả trước khi mua, tránh để lọt sản phẩm bị nhuộm vỏ. Cùng đó, mỗi ngày doanh nghiệp đều phải bỏ ra hàng chục triệu đồng thuê người vặt lá, cắt cuống trước khi đóng gói sản phẩm. “Chúng tôi sẽ vào cuộc chấn chỉnh, giúp vải thiều khẳng định thương hiệu, uy tín, tiêu thụ thuận lợi hơn trong những năm tới”, ông Thành nhấn mạnh.

Xuất hiện hàng trăm triệu phú và tỷ phú sau vụ vải thiều ở Lục Ngạn