Không có chuyện quản lý báo điện tử dễ dãi hơn báo giấy

Ông Hoàng Vĩnh Bảo, Cục trưởng Cục Quản lý phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử cho biết ngay trong quý 1/2014 đã xử phạt 2 tờ báo vì đăng bài ảnh không phù hợp thuần phong mỹ tục.

Ông Hoàng Vĩnh Bảo - Cục trưởng Cục Quản lý phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử

"Khêu gợi, hở hang": Nhắc nhiều nhưng sửa chữa rất chậm

Ông nhận định như thế nào về việc các trang báo mạng chính thống gần đây đua nhau đăng ảnh "nóng"? Nhiều ảnh quá hở hang, không phù hợp thuần phong mỹ tục được dùng làm ảnh minh họa cho các bài viết?

Những năm qua, báo chí nước ta đã góp phần rất lớn vào phát triển kinh tế - xã hội, giúp người dân tiếp cận được với nhiều thông tin bổ ích, đáp ứng nhu cầu nâng cao dân trí, giải trí lành mạnh của đại đa số nhân dân.

Tuy nhiên, do đặc điểm kỹ thuật cho phép lưu trữ và liên kết nhiều dữ liệu, hình ảnh, lựa chọn đặt hình ảnh ở nhiều vị trí khác nhau, thời gian qua một số báo điện tử đã lợi dụng ưu thế kỹ thuật đó để thu hút, câu view một bộ phận độc giả bằng những tin bài giật gân, câu khách, với những hình ảnh khêu gợi, hở hang, không phù hợp thuần phong mỹ tục, gây bức xúc trong dư luận xã hội. Có thể nói, đây là một biểu hiện rất rõ nét của khuynh hướng “thương mại hóa” báo chí, bất chấp những tác hại đối với xã hội, đặc biệt là giới trẻ, đã được các cơ quan chỉ đạo, quản lý báo chí nhắc nhở nhiều lần nhưng việc sửa chữa, khắc phục rất chậm.

Phải chăng, trong quản lý báo điện tử, có sự dễ dãi hơn nên nhiều báo đăng ảnh thiếu kiểm duyệt, biên tập? Thực tế là các ảnh này rất ít xuất hiện trên báo giấy, dù cùng một ấn phẩm, một cơ quan báo chí?

Về quản lý Nhà nước thì không có chuyện với loại hình báo chí này thì dễ dãi, loại hình khác thì chặt chẽ, vì tất cả đều phải quản lý theo Luật Báo chí và các văn bản hướng dẫn Luật. Tuy nhiên, việc quản lý báo điện tử đúng là khó khăn, phức tạp hơn.

 Về nguyên tắc, dù báo giấy hay báo điện tử thì Tổng biên tập vẫn phải là người chịu trách nhiệm về nội dung của tất cả các tin, bài, ảnh… Nếu có sự dễ dãi trong quản lý như chị đã nói, thì chính là ở chỗ này. Tức là Tổng biên tập của một số tờ báo đã coi nhẹ, thậm chí khoán trắng việc này cho một bộ phận nào đó ở trong báo, thậm chí ngoài báo (liên kết với công ty truyền thông).

Cũng do nhận thức, một số Tổng biên tập chỉ quan tâm đến các tin bài có yếu tố chính trị, buông lỏng quản lý các tin, bài ở các chuyên mục giải trí, văn hóa, văn nghệ.  

Thực tế quản lý cho thấy, tình trạng đua nhau đăng ảnh "nóng chủ yếu xảy ra ở một số báo có chất lượng tin bài thấp, trình độ nghiệp vụ, ý thức chính trị, đạo đức nhà báo của đội ngũ làm nghề còn hạn chế. Và quan trọng là lãnh đạo báo, người được ủy quyền xuất bản còn chủ quan, dễ dãi.

Vi phạm nhiều lần có thể đình chỉ hoạt động

Việc đăng ảnh nóng, các tin bài không phù hợp thuần phong mỹ tục, kích động bạo lực... có được xem là vi phạm hoạt động nghề nghiệp không? Và nó được quy định tại văn bản quy phạm pháp luật nào, thưa ông?
 
Việc miêu tả tỉ mỉ những hành động dâm ô, chém giết rùng rợn trong các tin, bài, hình ảnh về các vụ án và hành động tội ác; đăng, phát tin, bài, hình ảnh, tranh, ảnh khỏa thân và có tính chất kích dâm, thiếu thẩm mỹ, không phù hợp với thuần phong mỹ tục Việt Nam là vi phạm khoản 2 Điều 5, Nghị định số 51/2002/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật Báo chí, Luật Báo chí sửa đổi và bổ sung.

Ngoài ra, tùy từng mức độ vi phạm trong hoạt động báo chí của các cơ quan báo chí, cơ quan quản lý có thẩm quyền có thể áp dụng các hình thức, biện pháp xử phạt khác nhau theo quy định tại Nghị định  số159/2013/NĐ-CP, ngày 12/11/2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động báo chí, xuất bản.

Một bức ảnh minh hoạ không hề được xử lý làm mờ những phần nhạy cảm vẫn được đăng báo. (Ảnh đã được chúng tôi chỉnh sửa trước khi đăng lại)

Mặc dù đã có tương đối đầy đủ các chế tài để xử phạt các hành vi vi phạm, nhưng tôi cho rằng, điều quan trọng là lãnh đạo, phóng viên, biên tập viên của các cơ quan báo chí phải coi trọng trách nhiệm xã hội của mình. Mỗi khi viết, cho đăng những tin bài, ảnh kiểu như trên hãy đặt mình vào vị trí độc giả để trả lời câu hỏi: Nếu người thân, con cháu mình…đọc và xem được những tin bài, hình ảnh đó thì hậu quả sẽ như thế nào? Tôi cho rằng, những tờ báo đang sa đà vào những chuyện đó để câu view, thu hút quảng cáo đang tự hạ thấp uy tín của chính tờ báo và của cá nhân mỗi lãnh đạo (đặc biệt là Tổng biên tập), phóng viên, biên tập viên của báo mình. Đó là biểu hiện của kiểu làm báo “lá cải”, không có tính chuyên nghiệp, thể hiện tờ báo đó không có chiến lược và định hướng lâu dài cho sự phát triển của chính mình.

Với góc độ của cơ quan quản lý báo điện tử, gần như không có cuộc giao ban báo chí hàng tuần nào mà chúng tôi không lưu ý, nhắc nhở điều đó.

Cục đã xử phạt trường hợp nào chưa, thưa ông?

Đi đôi với các việc làm nêu trên, chúng tôi cũng đề nghị xử lý vi phạm hành chính một số báo điện tử vi phạm nhiều lần, đã được nhắc nhở mà vẫn chậm khắc phục. Riêng trong quý I năm 2014, Cục PTTH và TTĐT đã chuyển Thanh tra Bộ đề nghị xử phạt 3 cơ quan báo chí, trong đó có tờ báo lớn có uy tín lớn trong xã hội vì sai phạm này. Thanh tra Bộ đã xử phạt 2 trường hợp với số tiền 22 triệu, một trường hợp đang trong quá trình xử lý. Trong thời gian tới, Cục sẽ tăng cường thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm đối với những sai phạm này. Đối với trường hợp tái phạm nhiều lần, Cục sẽ có những hình thức xử lý tăng nặng, thậm chí kể cả đình chỉ hoạt động.  

Dừng cấp phép để rà soát các cơ quan báo chí

Hiện nay, Bộ Thông tin truyền thông đã tạm dừng cấp phép xuất bản cho các cơ quan báo chí mới thành lập. Ông có thể cho biết lý do?

Việc tạm dừng việc cấp phép thành lập các cơ quan báo chí mới là để tập trung rà soát, đánh giá hiệu quả của từng cơ quan báo chí, từng ấn phẩm báo chí, đảm bảo thực hiện đúng tôn chỉ mục đích và phục vụ xây dựng Quy hoạch báo chí đến 2020 theo phương châm: Phát triển đi đôi với quản lý tốt, phù hợp với xu thế của báo chí hiện đại và đặc điểm văn hóa, lịch sử của Việt Nam.

Đây là việc làm bình thường của cơ quan quản lý trong quá trình xây dựng Quy hoạch phát triển ngành cho một giai đoạn mới, nhất là trong tình hình hiện nay, khi mà xu hướng hội tụ các loại hình báo chí, hội tụ công nghệ và dịch vụ đang phát triển rất mạnh mẽ và nhanh chóng.

Đối với các trang mạng xã hội, các trang thông tin tổng hợp, hướng quản lý tới đây sẽ được thực hiện như thế nào thưa ông?

Năm 2013, Chính phủ đã ban hành Nghị định 72/2013/NĐ-CP ngày 15/7/2013 về quản lý, cung cấp và sử dụng dịch vụ internet và thông tin điện tử trên mạng (trong đó có quy định quản lý các mạng xã hội, trang thông tin tổng hợp). Theo quy định trong Nghị định 72/2013/NĐ-CP, biện pháp quản lý các mạng xã hội sẽ chuyển từ hình thức đăng ký sang cấp phép, với các yêu cầu về điều kiện cấp phép cụ thể và rõ ràng hơn. Hiện nay, Bộ Thông tin và Truyền thông đang xây dựng Thông tư quy định chi tiết một số nội dung của Nghị định số 72/2013/NĐ-CP về quản lý trang thông tin điện tử và mạng xã  hội.

Xin cảm ơn ông.

Phương Vy (Thực hiện)