Lào Cai: Hàng trăm sổ đỏ vô giá trị, ai chịu trách nhiệm?

Liên quan đến hàng trăm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) ở huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai vô giá trị (không thể sang tên chuyển nhượng, vay vốn ngân hàng, xin giấy phép xây dựng vì chưa hoàn thành nghĩa vụ thuế), điều mà người dân quan tâm hiện nay là ai chịu trách nhiệm và quyền lợi của họ được đảm bảo thế nào?

Cán bộ làm sai, gây thất thoát hơn 2 tỷ đồng

Như Báo Giao thông đã có bài phản ánh, câu chuyện hy hữu xảy ra với rất nhiều gia đình tại huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai. Dù sổ đỏ được giám định là hợp pháp, nhưng người dân lại không thể sử dụng vào bất cứ mục đích gì vì chưa hề thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước. Người dân cho hay, chỉ biết chi tiền cho cán bộ địa chính để làm sổ đỏ, còn không hiểu vì sao sổ lại vô giá trị.

Tháng 9/2020, căn cứ vào kết luận của cơ quan CSĐT Công an tỉnh Lào Cai, UBND huyện Bảo Yên đã xác định được 13 người liên quan đến việc ký cấp 58 sổ đỏ sai quy định, gây thất thoát 2,145 tỷ đồng, yêu cầu các cá nhân này chủ động khắc phục hậu quả.

Liên quan đến vụ cấp sai 58 sổ đỏ, ngày 5/11/2018, Cơ quan CSĐT công an tỉnh Lào Cai đã khởi tố vụ án “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong thi hành công vụ” xảy ra tại Phòng TN&MT huyện Bảo Yên, sau đó tiếp tục khởi tố bị can đối với ông Nông Minh Điệp, nguyên là cán bộ Phòng TN&MT huyện Bảo Yên.

Theo cáo buộc, ông Điệp đã trực tiếp làm thủ tục trình lãnh đạo UBND huyện Bảo Yên ký cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất sai quy định.

Cơ quan điều tra xác định, Điệp nhiều lần làm thủ tục trình cấp trên ký cấp sổ đỏ mà không có hồ sơ, không chuyển mục đích sử dụng đất, không chuyển thông tin địa chính sang cơ quan thuế để tính nghĩa vụ tài chính hoặc sử dụng hồ sơ không đúng quy định để làm căn cứ cấp sổ đỏ. Với hành vi này, bị cáo Điệp bị phạt 7 năm tù.

Cơ quan điều tra cũng xác định, ông Đỗ Lê Tín nguyên Chủ tịch UBND huyện Bảo Yên từ năm 2010-2013 (hiện làm phó Chủ tịch Liên đoàn Lao động tỉnh Lào Cai) đã ký cấp 16 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất sai quy định với số tiền thất thu cho ngân sách Nhà nước 685 triệu đồng; ông Đặng Văn Dụng, nguyên Phó chủ tịch UBND huyện Bảo Yên giai đoạn 2004-2017 đã ký cấp 18 sổ sai quy định, với số tiền thất thoát là 867 triệu đồng.

Bà Nguyễn Thị Thu, Phó chủ tịch UBND huyện Bảo Yên từ năm 2009-2015 đã ký cấp 13 sổ sai quy định, với số tiền thất thoát là 601 triệu đồng. Ông Phùng Văn Phong, nguyên Phó chủ tịch UBND huyện Bảo Yên thời điểm 2006-2008 đã ký 1 sổ gây thất thu 153 triệu đồng…

Với hành vi trên, các nhân đều phải nộp lại tổng số tiền hơn 2,1 tỷ vào kho bạc, trong đó người phải nộp cao nhất với số tiền 530 triệu đồng là ông Nông Ngọc Điếp, nguyên Trưởng phòng TN&MT và Nông Minh Điệp (con ông Điếp, nguyên cán bộ Phòng TN&MT) phải nộp 481 triệu đồng.

Theo ông Trần Trung Kiên, Trưởng phòng TN&MT huyện Bảo Yên, đến nay, các cá nhân đã chủ động khắc phục với số tiền là 1,271 triệu đồng, còn 874 triệu đồng là phần trách nhiệm của ông Điếp và ông Điệp.

Với 58 sổ đỏ cấp sai, người dân nếu không có căn cứ chứng minh được số tiền đã đưa cho cán bộ để làm sổ đỏ thì phải đóng tiền thuế đất với mức áp dụng ở thời điểm xảy ra vi phạm.

Đáng lo ngại, khi 58 hồ sơ sổ đỏ này chưa được giải quyết xong, thì người dân lại tiếp tục phát hiện ra rất nhiều sổ đỏ khác cũng chưa hề thực hiện nghĩa vụ tài chính, nên không có giá trị pháp lý.

Ông Kiên cho biết: “Hiện theo phản ánh của người dân, số bìa đỏ ký cấp sai quy định khá nhiều, huyện không có con số chính xác vì không có hồ sơ gốc, nên không rà soát được.

Trước đây, huyện đã tiến hành rà soát tổng thể, nhưng ngày đó bà con lo sợ bị thu giữ sổ đỏ nên nhiều người không dám đưa ra. Giờ bà con có việc cần đến sổ đỏ như: Xin giấy phép xây dựng, vay vốn ngân hàng, sang tên chuyển nhượng… thì mới phát hiện ra”.

Ông Lương Công Tĩnh, cán bộ Chi cục Thuế Bảo Yên giải thích, trường hợp sổ đỏ không có thông tin tại cơ quan thuế là chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính với miếng đất đó, nên sổ đỏ vô giá trị. “Sau khi Phòng TN&MT chuyển hồ sơ sang đây thì chúng tôi sẽ vào sổ lưu trữ. Ai đã có trong sổ theo dõi thu nộp này thì sẽ có hồ sơ”, ông Tĩnh nhấn mạnh.

Cố gắng đảm bảo quyền lợi người dân

Theo Trưởng phòng TN&MT huyện Bảo Yên Trần Trung Kiên, với 58 sổ đỏ giai đoạn trước, việc khôi phục cho người dân cũng gặp không ít khó khăn. Theo hướng dẫn của Sở TN&MT tỉnh, sổ đỏ đã cấp không đúng thẩm quyền, không đúng đối tượng sử dụng đất, không đủ điều kiện được cấp, không đủ điều kiện… sẽ buộc phải thu hồi và cấp lại.

Đối với trường hợp không có sổ đỏ lần đầu; trường hợp diện tích đất tăng lên so với giấy tờ quyền sử dụng đất; trường hợp trao tặng… sẽ hoàn thiện hồ sơ và được cấp lại sổ đỏ theo mức thuế ở thời điểm vi phạm.

Còn các trường hợp chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất thổ cư, UBND huyện sẽ tiến hành thu hồi, đồng thời cấp lại theo loại đất đã được xác định trước khi cấp sổ đỏ.

Nếu ai có nguyện vọng chuyển mục đích sử dụng sang loại đất ở sẽ phải hoàn thiện hồ sơ, thủ tục. Tuy nhiên, với loại đất này buộc phải đóng thuế ở thời điểm hiện tại.

“Trong số 58 sổ đỏ này, có gần nửa là được chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Nếu theo hướng dẫn này, nhiều mảnh đất sẽ trở về là đất nông nghiệp, người dân buộc phải đóng thuế ở thời điểm hiện tại để chuyển đổi thành đất thổ cư. Như vậy, người dân sẽ khó đồng tình. Chúng tôi đang tham mưu với Sở TN&MT hướng dẫn giải quyết theo hướng có lợi nhất cho người dân, trên cơ sở tuân thủ Luật Đất đai 2013. Việc giải quyết này rất khó bởi kéo dài, nghiêm trọng, hệ luỵ khó có thể đong đếm”, ông Kiên nói.

Còn đối với hàng trăm sổ đỏ vô giá trị mới được phát hiện, theo ông Kiên, đơn vị sẽ xem xét từng trường hợp cụ thể, đề xuất với Sở TN&MT tìm hướng giải quyết theo quy định của Luật Đất đai 2013.

Liên quan đến những bất cập trên, ông Nguyễn Việt Hà, Phó chủ tịch UBND huyện Bảo Yên cho biết: “Trên cơ sở sổ đỏ hiện có, chúng tôi đang đề nghị hướng dẫn các quy trình để thực hiện sao cho đúng đảm bảo quyền lợi của các hộ dân. Tuy nhiên, các hồ sơ này hiện không còn đầy đủ nữa, nên thiếu cơ sở pháp lý để khôi phục sổ đỏ cho người dân”.

Hy hữu hàng trăm sổ đỏ vô giá trị ở Lào Cai