Lấy tiền lì xì của con dịp Tết, cha mẹ có bị phạt tiền?

Có thể bị phạt nếu sử dụng trái phép tiền lì xì của trẻ em

Hiện nay không ít các bậc cha mẹ quản lý rất chặt tiền lì xì của con vì sợ tiêu dùng lãng phí. Nhiều trường hợp còn tự ý thu giữ, sử dụng trái phép tiền lì xì mà thiếu sự tôn trọng ý kiến các con.

Vậy, pháp luật quy định thế nào về vấn đề này? Thu tiền lì xì của con có bị xử phạt hay không?

Về vấn đề này, Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng văn phòng Luật sư Chính Pháp (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho hay, Hiến pháp và pháp luật Việt Nam ghi nhận, bảo đảm và bảo vệ các quyền trẻ em trong đó có quyền "có tài sản, quyền định đoạt tài sản và quyền tham gia các quan hệ dân sự".

Tùy vào từng độ tuổi nhất định, trẻ em được quyền tham gia các giao dịch dân sự. Đối với tài sản riêng, pháp luật quy định trẻ em hoàn toàn có quyền có tài sản riêng và được pháp luật bảo vệ quyền sở hữu với tài sản riêng.

“Nhiều người không biết hành vi thu tiền lì xì của trẻ em, sử dụng trái phép tiền lì xì của con là vi phạm pháp luật và có thể bị xử phạt hành chính”, luật sư Cường nói.

Theo luật sư Cường, Điều 58, Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định về hành vi bạo lực về kinh tế như "người nào có hành vi chiếm đoạt tài sản riêng của thành viên trong gia đình sẽ bị phạt tiền từ 20-30 triệu đồng".

Theo đó, chỉ khi có hành vi "chiếm đoạt tài sản riêng" của thành viên trong gia đình (cha, mẹ, vợ, chồng, con đẻ, con nuôi, anh, chị, em...) mới bị phạt 20-30 triệu đồng. Mức phạt này tăng mạnh so với quy định cũ tại điểm a, khoản 2, Điều 56, Nghị định 167/2013/NĐ-CP (từ 0,5-1 triệu đồng).

Do đó, để có căn cứ xử phạt cha mẹ giữ tiền lì xì của con, nhà chức trách cần xem xét đây có phải là hành vi "chiếm đoạt tài sản riêng của con" hay không. Nếu giữ tiền lì xì của con thường để con tiết kiệm tiền, không tiêu sai mục đích và dùng chi tiêu cho con trong các hoạt động khác thì không bị phạt.

Chiếm đoạt tài sản được hiểu là một người bằng thủ đoạn gian dối hoặc ngang nhiên, công khai chiếm đoạt tài sản của người khác, làm chủ tài sản không còn được sử dụng nó. Do đó, rất hiếm trường hợp, cha mẹ giữ tiền lì xì của con vì muốn chiếm đoạt tài sản của con.

"Quy định pháp luật là vậy nhưng thực tế sẽ khó khi áp dụng, muốn xử phạt được phải căn cứ tố cáo và các chứng cứ liên quan khác. Bởi vậy không phải cứ giữ tiền lì xì của con, cha mẹ sẽ bị xử phạt", luật sư Cường cho biết.

Trẻ em được tự giữ tiền lì xì khi nào?

Luật sư Đặng Văn Cường cho biết, theo Điều 75, Luật Hôn nhân và Gia đình, trẻ em có quyền có tài sản riêng.

Cụ thể, tài sản riêng của trẻ em bao gồm tài sản được thừa kế riêng, được tặng cho riêng, thu nhập do lao động của trẻ em, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng của trẻ em và thu nhập hợp pháp khác.

Ngoài ra, pháp luật cũng quy định về việc quản lý tài sản riêng như tiền lì xì của trẻ em. Theo đó, trẻ em dưới 6 tuổi không được phép tham gia các quan hệ dân sự, việc chi tiêu tiền của trẻ em dưới 6 tuổi do cha mẹ, người giám hộ quyết định.

Trẻ em từ 6-15 tuổi có quyền tham gia các quan hệ dân sự để phục vụ nhu cầu sinh hoạt của mình. Trẻ em từ 15 tuổi trở lên có toàn quyền quyết định đối với tài sản của mình, trừ bất động sản và tài sản có đăng ký quyền sở hữu.

Luật sư Cường cũng cho biết, trẻ em chi tiêu số tiền lớn không phải nhằm phục vụ nhu cầu cá nhân cần có ý kiến của người giám hộ. Trẻ em từ 15 tuổi trở lên hoàn toàn có quyền cầm giữ toàn bộ số tiền mừng tuổi của mình và có toàn quyền chi tiêu mà không phụ thuộc vào ý kiến của cha mẹ.

"Khi xã hội ngày càng văn minh, các quyền của công dân ngày càng được ghi nhận và đảm bảo đầy đủ, trong đó có quyền trẻ em. Các bậc cha mẹ, ông bà cũng cần tìm hiểu các quy định pháp luật, quyền của trẻ em để tôn trọng và bảo vệ các em", luật sư Cường nêu quan điểm.

Chuyện chưa kể về những người "canh trời, gác biển" xuyên Tết