Một cuộc chiến tranh thần kỳ

Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại 1941-1945 của nhân dân Liên Xô là cuộc chiến tranh chính nghĩa vì độc lập tự do của Tổ quốc Liên Xô XHCN, là bộ phận quyết định và quan trọng nhất của chiến tranh thế giới thứ II (1939-1945). Dù thời gian qua đi, dù đã diễn ra những biến động lớn trong nền chính trị thế giới và Liên bang Xô viết không còn nữa, nhưng những chiến công bất diệt của nhân dân Liên Xô trong cuộc chiến tranh này sẽ mãi mãi sống trong kí ức nhân loại. Đúng như những lời trong một bài hát được phổ biến rộng rãi trong suốt những năm chiến tranh cũng như đến tận hôm nay: “… Hãy đứng lên, đất nước vĩ đại. Đứng lên trong trận chiến sống còn. Đứng lên trong cuộc chiến tranh nhân dân. Một cuộc chiến tranh thần kỳ…”.

Kỳ 1: Phòng thủ Moscow: Duyệt binh ngay trước tầm pháo quân đội phát xít

Một trong những mục tiêu quan trọng hàng đầu mà kế hoạch “Barbarossa” của Bộ chỉ huy Đức đề ra là phải đánh chiếm Thủ đô Moscow – trung tâm chính trị, kinh tế, văn hoá của Liên Xô. Moscow là một trong ba hướng tiến công chủ yếu của quân Đức với Cụm quân Trung tâm làm nòng cốt dưới quyền chỉ huy của thống chế Ph.Bock. Với sự tham gia của hơn 1 triệu quân được 1.700 xe tăng và một lực lượng lớn không quân chi viện, chiến dịch tiến công Moscow mang mật danh “Taiphun” (Bão táp) đề ra mục tiêu bao vây, tiêu diệt quân đội Liên Xô ở vùng Moscow và đánh chiếm thành phố này trước mùa đông 1941.

Hồng quân Liên Xô duyệt binh trước khi tiến ra mặt trận ngày 7/11/1941

Các đòn đánh chủ yếu được nhằm vào cửa ngõ phía Bắc và phía Nam thành phố. Ngày 30/9, quân Đức bắt đầu đợt tiến công quy mô lớn vào Moscow. Bắt đầu chiến dịch phòng thủ Moscow với những trận đánh đẫm máu diễn ra ở Bryansk, Kaluga, Tula… Đến nửa đầu tháng 10 tình hình trở nên đặc biệt nguy ngập. Mặc dù bị tổn thất nặng nề, quân Đức đã chọc thủng được phòng tuyến của Hồng quân và đến cuối tháng 11, đầu tháng 12 chúng đã tiến đến kênh đào Moscow, vượt sông Nara rồi tiến đến thị trấn Casira ở phía Nam Moscow. Xe tăng và bộ binh Đức đã tiến đến những nơi mà trước chiến tranh người dân Moscow thường đến dạo chơi vào ngày lễ hoặc ngày chủ nhật.

Cả Thủ đô sống trong những ngày cực kì căng thẳng. Tuy vậy, người dân Moscow vẫn tin rằng họ đủ sức mạnh ngăn chặn quân thù tiến đến sát chân tường Kremli chứ đừng nói gì đến việc chiếm đóng thành phố yêu dấu của họ. Bản thân I.V.Stalin chỉ xuống phòng làm việc ở dưới hầm ngầm khi có báo động phòng không, còn phần lớn thời gian ông ở trong ngôi nhà ngay cạnh trụ sở Bộ Tổng tham mưu.

Ngày 6/11, Moscow vẫn tổ chức cuộc mít tinh trọng thể kỷ niệm Cách mạng Tháng Mười tại sân ga tàu điện ngầm Mayakovski. Sáng 7/11, cuộc duyệt binh truyền thống được chuẩn bị hết sức bí mật, vẫn diễn ra trên Quảng trường Đỏ. Hành khúc quen thuộc “Tạm biệt em, cô gái Slavơ” vang lên làm rung động lòng người. Tổng Tư lệnh tối cao Stalin đọc lời hiệu triệu: “Toàn thế giới coi các đồng chí là lực lượng duy nhất có khả năng tiêu diệt bọn xâm lược Đức. Các đồng chí được giao một sứ mệnh vĩ đại – sứ mệnh giải phóng. Các đồng chí hãy xứng đáng với sứ mệnh ấy. Các đồng chí hãy noi theo tấm gương dũng cảm của các vị tiền bối vĩ đại – Alesandro Nevski, Dmitri Donskoi, Alesandro Suvorov, Mikhail Cutuzov.. Hãy xiết chặt đội ngũ dưới ngọn cờ bách chiến bách thắng của Lenin vĩ đại”.

Xe tăng T26 bảo vệ Moscow mùa đông 1941

Lời kêu gọi như một hiệu lệnh thúc dục đoàn quân ra trận. Các trận đánh ác liệt diễn ra ở dải phòng ngự của các đơn vị Hồng quân. Ngày 6/12/1941, quân đội Liên Xô chuyển sang phản công. Đến ngày 20/4/1942, Hồng quân đã giải phóng hơn 11 nghìn khu dân cư; đẩy quân Đức lùi về phía Tây trên một chiều sâu 80-250km; tiêu diệt trên 500.000 tên; phá huỷ 1.300 xe tăng, 2.500 đại bác và trên 15.000 xe quân sự các loại.

Chiến thắng Moscow tạo ra bước ngoặt quan trọng của chiến tranh, đập tan huyền thoại về cái gọi là “bách chiến bách thắng” và khả năng “ đánh nhanh thắng nhanh” của quân đội phát xít. Trong trận đánh lịch sử này, hơn 36 nghìn công dân Xô viết đã được tặng thưởng huân, huy chương các loại. Năm 1965, Moscow được phong tặng danh hiệu “Thành phố Anh hùng”.

Nguyên Phong