Mỹ bế tắc trong cuộc chiến chống IS

Các cuộc không kích của liên quân nhằm vào IS tốn kém mà không hiệu quả

Hiệu quả thấp và hết tiền

Theo trang tin Trung Đông, nếu tính giá thành cho tên lửa hành trình, bom đạn cùng các chi phí khác cho các cuộc không kích, mỗi ngày liên quân tiêu tốn khoảng 1 triệu USD. Như vậy, để tiêu diệt 1 nghìn tên khủng bố, phải chi ít nhất 1 tỷ USD. Trong khi đó, thời gian tới đội quân IS có thể lên tới 100 nghìn chiến binh. Mỹ không thể thực hiện không kích hàng ngày trong vòng một tháng, đơn giản là không đủ bom đạn!

Một vấn đề nữa được đặt ra là, kế hoạch của các chiến lược gia Lầu Năm góc sẽ như thế nào để giải phóng các thành phố Mosul ở Iraq và Raqqa ở Syria nếu không triển khai lực lượng trên bộ? Hai trăm binh sỹ Australia hiện đang “nằm chơi” ở Saudi Arabia do không nhận được sự cho phép của Iraq.

Còn Nhà trắng, cũng như các đồng minh Anh, Pháp… ngay từ đầu đã không tính đến phương án đưa bộ binh vào tham chiến. Nhiều nhà phân tích cho rằng, toàn bộ chiến dịch chống IS chẳng có gì khác ngoài sự phô trương của Washington với công luận Mỹ và EU khi uy tín của ông Obama sụt giảm nghiêm trọng sau khủng hoảng và trong bối cảnh bầu cử Quốc hội Mỹ giữa nhiệm kỳ đang cận kề.

Một khó khăn khác, chiến trường chống IS bị chia tách ở hai quốc gia có chủ quyền Iraq và Syria. Lực lượng IS hoạt động xuyên biên giới và không chịu tác động từ vấn đề chủ quyền quốc gia như Mỹ và đồng minh phải tính đến. Chính vì vậy, một số nước trong Liên minh không tham gia không kích ở Syria vì không được sự ủy quyền của LHQ. Trong khi Mỹ và các đồng minh tập trung vào các mục tiêu của IS ở Syria như kho tàng, các nhà máy lọc dầu…, thì không quân châu Âu hỗ trợ cho các chiến binh người Kurd và lực lượng chính phủ Iraq, hay phá hủy các loại vũ khí hạng nặng, xe quân sự của IS. Sự phân tán này đã góp phần làm giảm hiệu quả các vụ không kích.

Liên minh lỏng lẻo

Liên minh do Mỹ lãnh đạo có các thành viên tích cực là Anh, Đan Mạch, Bỉ, Pháp, Hà Lan, Australia và các đồng minh Arab. Các đồng minh Arab tham chiến nhằm giúp giảm bớt áp lực cho các lực lượng nổi dậy ở Syria khi lực lượng này vừa phải chống lại quân đội của Tổng thống Assad, vừa phải đương đầu với IS. Mỹ muốn tiêu diệt IS mà không trực tiếp nhắm vào Tổng thống Assad; trong khi đó, đồng minh Arab lại muốn đánh bật cả ông Assad đồng thời làm suy yếu Hezbollah đang hậu thuẫn cho Chính phủ Syria.

Trong khi 6 quốc gia Anh, Đan Mạch, Bỉ, Pháp, Hà Lan và Australia lại lựa chọn việc đóng vai trò hạn chế trong cuộc chiến tại Syria. Do một lượng lớn chiến binh IS có nguồn gốc châu Âu, chính phủ các nước này lo ngại các chiến binh có thể về nước và đe dọa an ninh quốc gia.

Thực tế, IS đã bắt cóc con tin người châu Âu và coi đây là một nguồn để cực đoan hóa bên trong châu Âu. Do vậy, cả 6 nước này không triển khai hoạt động quân sự tại Syria nếu không có sự ủy quyền rõ ràng từ LHQ. Thực tế, ở các nước châu Âu, can thiệp quân sự là chủ đề chính trị rất nhạy cảm. Sự miễn cưỡng này sẽ hạn chế nghiêm trọng khả năng của liên quân, và Mỹ có nguy cơ trở thành thành viên duy nhất trên mặt trận Syria.

Riêng Thổ Nhĩ Kỳ, một đồng minh thân cận của Mỹ và một “ông lớn” ở Trung Đông, ngày càng trở nên “khó bảo”. Nhưng cần phải “thông cảm” cho cái khó của Ankara. Vấn đề người Kurd rất nhạy cảm. Người Kurd chiếm 1/3 dân số Thổ Nhĩ Kỳ, nhiều người trong số họ trung thành với tư tưởng li khai. Lực lượng cấp tiến cánh tả thuộc đảng Công nhân Kurdistan (PKK) đang chỉ đạo các tay súng giúp đỡ người Kurd Iraq (Peshmerga) và người Kurd Syria. Biết đâu, ba lực lượng này chớp thời cơ sáp nhập với nhau thành quốc gia riêng?

Việc chia rẽ liên minh thành nhiều “khu vực” sẽ tạo rủi ro nghiêm trọng đến sự thống nhất và khả năng duy trì các chiến dịch không kích hiệu quả tại Syria.

Đăng Song