Nhiều dự án nhà TP.HCM bị "đứng hình", cán bộ đùn đẩy "sợ" trách nhiệm

Nguồn cung thiếu đẩy giá nhà tăng cao

Hiệp hội BĐS TP.HCM (HoREA) vừa có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ và các bộ ngành liên quan, kiến nghị một số giải pháp nhằm cải thiện môi trường kinh doanh trong lĩnh vực BĐS.

Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, trong 2 năm gần đây, thị trường BĐS TP HCM đã bị sụt giảm mạnh nguồn cung dự án và nguồn cung sản phẩm nhà ở. Trong 4 năm qua, đã có nhiều dự án nhà ở bị “đứng hình” do không thực hiện được các thủ tục đầu tư xây dựng, hoặc bị dừng triển khai. Cụ thể, từ 1/7/2015 (thời điểm Luật Nhà ở có hiệu lực) đến tháng 8/2018, đã có 126 dự án nhà ở có quỹ đất hỗn hợp bị dừng các thủ tục đầu tư, dù đã có Quyết định chủ trương đầu tư, nhưng không làm được thủ tục phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500 để làm tiếp các thủ tục đầu tư xây dựng.

Kể từ sau 7/3/2017, đã có khoảng 150 dự án nhà ở liên quan đến sử dụng quỹ đất công, đã bị tạm dừng để được rà soát các thủ tục đầu tư đã được thực hiện trước đây. Đến tháng 3/2019, Lãnh đạo cơ quan trung ương và thành phố đã công bố cho 124 dự án được tiếp tục hoạt động bình thường, nhưng thực chất nhiều dự án đến nay vẫn chưa hoạt động bình thường.

Kết quả năm 2018, thị trường BĐS TP.HCM bị sụt giảm 42% số lượng dự án, giảm 40% về số lượng căn hộ và giảm 74% về tổng diện tích đất các dự án nhà ở so với năm 2017. Tiếp tục 9 tháng đầu năm 2019, chỉ có 1 dự án nhà ở được chấp thuận chủ trương đầu tư, giảm khoảng 83%; không có dự án nhà ở nào được công nhận chủ đầu tư; chỉ có 12 dự án được chấp thuận đầu tư, giảm khoảng 72% và chỉ có 24 dự án được cấp phép xây dựng, giảm khoảng 38%, so với cùng kỳ năm 2018.

“Tình trạng thiếu sản phẩm nhà ở, dẫn đến giá nhà đất tăng đem lại lợi nhuận lớn cho một số chủ đầu tư, nhưng lại làm cho khách hàng phải mua nhà giá cao hơn. Bên cạnh đó, phần lớn người tiêu dùng là người có thu nhập trung bình và người có thu nhập thấp đô thị khó tạo lập nhà ở hơn”, ông Châu nhận định.

Xung đột pháp lý, nảy sinh tình trạng công chức đùn đẩy, sợ trách nhiệm

Theo HoREA, nguyên nhân chính khiến thị trường BĐS bị “ngưng đọng” bời các vướng mắc, xung đột giữa một số quy phạm pháp luật của Luật Nhà ở với Luật Đất đai, giữa Luật Đầu tư với Luật Quy hoạch đô thị…

Dẫn ra quy định phải có 100% “đất ở” thì mới được "chỉ định chủ đầu tư" dự án nhà ở thương mại, HoREA cho rằng yêu cầu này không sát với thực tế vì đa số dự án nhà ở thường có quỹ đất hỗn hợp. “Đây là một trong những vướng mắc và cũng là một nguyên nhân chủ yếu gây sụt giảm quy mô thị trường bất động sản hiện nay, do phần lớn dự án có quỹ đất hỗn hợp phải thực hiện thủ tục theo Luật Đầu tư. Nhưng sau khi đã có "Quyết định chủ trương đầu tư" thì "nhà đầu tư" lại không làm được thủ tục phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 theo quy định của Luật Quy hoạch đô thị. Do vậy, không được công nhận "chủ đầu tư" dự án”, văn bản HoREA nêu rõ.

Ngoài ra, quy định phần đất công trong dự án nhà ở (bao gồm đất rạch, đường, bờ đất thuộc Nhà nước quản lý), theo quy định của Luật Đất đai; Luật Quản lý, sử dụng tài sản công thì phải tổ chức đấu giá. Nhưng, phần lớn quỹ đất này không có hình dạng xác định, thường nằm phân tán rải rác trong dự án, không thể xác lập được chỉ tiêu quy hoạch để hình thành một dự án độc lập, nên không đủ điều kiện để tổ chức đấu giá.

“Trong thời gian qua, Lãnh đạo Thành phố đã nhiều lần gặp gỡ, lắng nghe và tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp BĐS, nhưng vẫn còn nhiều vướng mắc trong công tác thực thi pháp luật. Hiệp hội nhận thấy do pháp luật quy định công chức, viên chức nhà nước chỉ được làm những gì pháp luật cho phép, mà một số quy phạm pháp luật lại có xung đột, thiếu thống nhất, thiếu đồng bộ, nên đã có tiềm ẩn yếu tố rủi ro cho người thi hành công vụ, dẫn đến một bộ phận cán bộ, công chức nhà nước có tâm lý sợ trách nhiệm, đùn đẩy, không dám đề xuất giải quyết hồ sơ, yêu cầu của doanh nghiệp”.

Qua đây, HoREA kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương rà soát, đề xuất xây dựng, sửa đổi, hoàn thiện hệ thống pháp luật về đất đai, đầu tư, xây dựng, quy hoạch đô thị, nhà ở, kinh doanh BĐS (bao gồm cả các Văn bản dưới luật), đảm bảo tính hệ thống, đồng bộ, liên thông. “Hệ thống pháp luật hiện nay có tiềm ẩn yếu tố rủi ro cho người thi hành công vụ, nên yêu cầu hoàn thiện hệ thống pháp luật; chuẩn hóa quy trình, thủ tục hành chính là rất cấp bách. Đồng thời, cần đảm bảo cán bộ, công chức, viên chức nhà nước sống tốt bằng lương, để có thể “nói không” với tiêu cực, tham nhũng”, chủ tịch HoREA nhấn mạnh.

Đề nghị xem xét việc bán 34% nhà máy nước mặt Sông Đuống cho người Thái