Những biến số làm thay đổi bức tranh thế giới năm 2021

Thế giới bước sang năm 2021 với rất nhiều kỳ vọng. Nhưng những thay đổi dù khó đoán định vẫn sẽ chủ yếu liên quan đến 2 biến số chính: Đại dịch Covid-19 và những chính sách của chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden.

Vaccine Covid-19 giúp giải quyết khủng hoảng

Năm 2021 là dấu mốc mà nhiều quốc gia xác định sẽ có vaccine hiệu quả phòng ngừa Covid-19. Chỉ cần các quốc gia có trong tay loại thuốc ngừa bệnh tốt thì gần như cuộc khủng hoảng lớn nhất sẽ được giải quyết.

Theo dự đoán của tạp chí The Economist, thế giới sẽ đón nhận nhiều tin tức khả quan trong 6 tháng đầu năm 2021 bởi một trong những công ty uy tín trong sản xuất vaccine của phương Tây là Pfizer-BioNTech gần như chắc chắn sẽ ra mắt thuốc phòng Covid-19.

Sản phẩm này vào cuối năm 2020 vừa qua đã được tiêm thử nghiệm cho gần 44.000 người, đạt hiệu quả tới 95% và chưa xảy ra bất cứ vấn đề an toàn nào nghiêm trọng.

Hiện tại, trên toàn cầu có hơn 320 dự án nghiên cứu về biện pháp phòng ngừa dịch bệnh, trong đó có hàng chục vaccine ở giai đoạn thử nghiệm lâm sàng. Một số công ty nghiên cứu thuốc phòng virus dựa trên cách tiếp cận cũ, đó là sử dụng virus bất hoạt; số khác như Công ty Pfizer lại tiếp cận hướng đi mới, nâng cao hệ thống miễn dịch nhờ sử dụng gen virus. Những loại vaccine như vậy rất dễ để sản xuất trên quy mô lớn.

Dự kiến, Vương Quốc Anh là quốc gia đầu tiên ứng dụng vaccine của Pfizer để phòng virus. Sản phẩm của Pfizer đã qua bước đánh giá của Cơ quan Quản lý Sản phẩm Chăm sóc Sức khỏe và Dược phẩm Anh. Bộ trưởng Ngoại giao Anh Dominic Raab kỳ vọng, ngay trong mùa Xuân năm 2021, cuộc sống của người dân Anh sẽ trở về gần như bình thường.

Theo tính đoán từ Đại học Northeastern ở TP Boston, Mỹ, nếu 50 quốc gia giàu có trên thế giới nhận được 2 tỷ liều vaccine đầu tiên đạt hiệu quả 80% thì sẽ giúp ngăn chặn 33% người thiệt mạng do Covid-19.

“Không chỉ ngành y tế mà gần như tất cả các lĩnh vực, kể cả thị trường chứng khoán cũng “đứng ngồi không yên chờ vaccine phòng Covid-19”. Năm 2021 sẽ tích cực và tươi sáng hơn nếu những dự đoán về thuốc phòng bệnh Covid-19 trở thành sự thật”, ông Suni Harford, Chủ tịch Công ty Quản lý Tài sản UBS nhận định.

Ông Joe Biden có thể lập lại trật tự thế giới mới

Một biến số khác có thể ảnh hưởng tới bức tranh chung của thế giới trong năm 2021 chính là tân Tổng thống Mỹ Joe Biden - người đàn ông đã lớn tuổi, người nắm quyền lực dẫn đầu nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Cách tiếp cận thế giới theo quan điểm “nước Mỹ là trên hết” và đặt mọi vấn đề lên bàn cân kinh tế như cách ông Donald Trump thực hiện trong thời gian làm Tổng thống, đã làm giảm mức độ uy tín của nền kinh tế lớn nhất thế giới. Đồng thời tạo điều kiện cho những quốc gia lớn khác như Trung Quốc, Nga vươn lên với nỗ lực thay đổi cán cân, trật tự thế giới.

Bước ngoặt có thể xảy ra với Mỹ, thậm chí cả thế giới, bởi giới chuyên gia chính trị cho rằng, ông Biden có khả năng lập lại trật tự thế giới mới.

Rất có thể, trong 100 ngày đầu sau nhậm chức, ông Biden sẽ đưa nước Mỹ tái gia nhập thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu cũng như bổ sung vấn đề này vào ưu tiên hàng đầu của chính quyền Hoa Kỳ.

Bên cạnh đó, ông sẽ khôi phục lại quan hệ của Mỹ với Tổ chức Y tế Thế giới, bỏ ngỏ khả năng Mỹ gia nhập với phần còn lại của thế giới trong cuộc chiến ngăn chặn đại dịch hoành hành.

Nhiều nhà quan sát còn dự đoán, ông Biden sẽ làm sống lại thỏa thuận hạt nhân với Iran, đạt thỏa thuận với Nga để mở rộng hiệp định về hạn chế vũ khí hạt nhân chiến lược New START. Tại Trung Đông, giới chuyên gia kỳ vọng, ông Biden có thể ngừng ủng hộ cuộc chiến khốc liệt của Saudi Arabia tại Yemen…

Nói tóm lại, với “biến số” Joe Biden, trật tự thế giới sẽ thay đổi nhưng chắc chắn không thể quay về trật tự như năm 2016, bất kể ông Biden có đường lối lãnh đạo và quan điểm chính trị tương đương lãnh đạo Nhà Trắng thời điểm đó là ông Barack Obama.

Lúc này, Trung Quốc đã quyết đoán hơn và nếu Mỹ muốn vừa đối đầu với thái độ khiêu khích từ Bắc Kinh tại nhiều điểm nóng (như vấn đề Biển Đông) vừa công nhận những đòi hỏi chính đáng từ Bắc Kinh, lại vừa trông chờ sự giúp đỡ từ Trung Quốc để kiềm chế Triều Tiên hoặc giảm khí thải carbon, Washington sẽ phải có cách tiếp cận mới, sáng tạo hơn.

Có thể nói, trật tự thế giới mới có thay đổi hay không phụ thuộc vào mức độ thành công của ông Joe Biden trong nỗ lực lập lại chiến lược ngoại giao của Mỹ trên trường quốc tế, nâng cao sức mạnh của Hoa Kỳ bằng quyền lực mềm về dân chủ, tự do và củng cố giá trị quân sự của nước này.

Quân đội Mỹ cáo buộc Trung Quốc vi phạm trật tự quốc tế