Nơi khởi nguồn con đường huyền thoại: Mốc son đổi mới quê hương cách mạng

LTS: Trải qua 20 năm xây dựng, đường Hồ Chí Minh trở thành một trong những tuyến đường huyết mạch thông thương hàng hóa hai miền Nam - Bắc, phát triển kinh tế đất nước. Song, ít ai biết, đằng sau công trình kỳ vĩ còn là những chọn lựa Km0 vô cùng ý nghĩa, thiêng liêng…

Kỳ cuối: Đến mốc son đổi mới nơi quê hương cách mạng

Tiếp nối thành công của giai đoạn 1, những ngày cuối tháng 9/2008, trong ánh nắng dịu của tiết trời thu hòa quyện với núi rừng, tại Pác Bó (Cao Bằng), dự án đường Hồ Chí Minh được khởi công giai đoạn 2.

Niềm vui người lính nơi khởi nguồn phong trào cách mạng

Giai đoạn 2 của dự án đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh đoạn Pác Bó - Cao Bằng bắt đầu từ Km0 (trước nhà tưởng niệm Khu di tích lịch sử Pác Bó) và điểm cuối tại Km45, giao với tuyến tránh QL3. Tổng chiều dài tuyến chính là hơn 45km.

Theo thiết kế, hướng tuyến con đường được xây dựng ở giai đoạn 2 sẽ từ Pác Bó đi qua các tỉnh: Cao Bằng, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Phú Thọ qua Sơn Tây và nối vào đường Hồ Chí Minh giai đoạn 1 tại điểm cuối của đại lộ Thăng Long, Hà Nội.

Một lần nữa, cột mốc số 0 của tuyến đường được đặt ở vị trí thiêng liêng - nơi Bác Hồ đã đặt những bước chân đầu tiên trên con đường cách mạng Việt Nam, nơi khởi nguồn của phong trào cách mạng Việt Nam, nơi Bác Hồ đã đưa đất nước thoát khỏi cảnh áp bức nô lệ, giành được độc lập và thống nhất đất nước.

Chiều 20/9/2008, lễ khởi công Km0 đường Hồ Chí Minh được tổ chức. Tuy không quy mô bằng lễ khởi công giai đoạn 1 tại Xuân Sơn, Quảng Bình nhưng không gian của buổi lễ vẫn được Ban QLDA đường Hồ Chí Minh cùng liên danh nhà thầu Công ty 17 - Binh đoàn 12 (Bộ Quốc phòng), Công ty CP Xây dựng giao thông II Cao Bằng tổ chức trang trọng.

Đây là gói thầu số 2 nằm trong 5 gói thầu thuộc dự án xây dựng đường Hồ Chí Minh đoạn Pác Bó - Cao Bằng. Bắt đầu từ Km0 đến đầu thị trấn Hà Quảng có chiều dài trên 10km.

Toàn bộ tuyến đường qua địa phận tỉnh Cao Bằng dài 52,28km, trong đó hơn 5km được làm mới, còn lại đi trùng với Tỉnh lộ 203 và thêm một hướng nhánh nối với cửa khẩu Sóc Giang.

Do đặc thù của đường miền núi và để phù hợp với quy hoạch của địa phương, có đoạn được xây dựng theo tiêu chuẩn cấp 3, có đoạn đạt cấp 4 miền núi. Trên tuyến có cầu vượt sông Bằng Giang làm bằng bê tông vĩnh cửu.

Trục đường này đã được xây dựng nâng cấp hai lần, lần gần nhất là vào những năm 1994 - 1995 của thế kỷ trước, đường do các đơn vị thuộc Tổng công ty Xây dựng giao thông 8 thi công.

Sau khi đường từ thị xã Cao Bằng đến Khu di tích lịch sử Pác Bó được nâng cấp trải nhựa, khách du lịch đến tham quan khu di tích ngày càng đông hơn. Thế nhưng, qua ngần ấy năm dường như nơi đây vẫn chưa phát huy được nguồn tiềm năng kinh tế vốn có.

Đường Hồ Chí Minh được mở không chỉ giúp việc đi lại lên Cao Bằng thuận tiện hơn mà còn mở rộng cửa cho địa phương (huyện Hà Quảng, xã Trường Hà) có cơ hội cho phát triển kinh tế và dịch vụ du lịch.

Tại buổi lễ, cùng với Bí thư và Chủ tịch tỉnh Cao Bằng, ông Hồ Nghĩa Dũng, Bộ trưởng Bộ GTVT được sự ủy quyền của Thủ Tướng Chính phủ đã phát lệnh khởi công.

Xen lẫn sự tự hào và trách nhiệm, người đứng đầu Bộ GTVT cam kết sẽ mang hết trí lực chỉ đạo, tháo gỡ những khó khăn, để công trình sớm hoàn thành đáp ứng được ý nguyện cũng như mong mỏi của nhân dân cả nước.

Niềm vui khi trúng thầu thi công đoạn đầu tuyến đường Hồ Chí Minh tại Pác Bó cũng hiển hiện trên những khuôn mặt rạng rỡ của tất cả cán bộ, chiến sĩ Binh đoàn 12 - Đoàn 559.

Sự hứng khởi ấy thật dễ hiểu khi trong thời kỳ chiến tranh bảo vệ tổ quốc, Đoàn 559 đã mở hàng chục nghìn kilômét đường chiến lược Đông Trường Sơn, Tây Trường Sơn phục vụ vận chuyển nhiều tấn quân trang, quân dụng.

Nay trong thời bình, bộ đội Trường Sơn lại tiếp tục có duyên với cột mốc Km0 tại Pác Bó, nơi được coi là quê hương của cách mạng, được tiếp tục dấn thân, cống hiến trên đường Hồ Chí Minh công nghiệp hóa - hiện đại hóa từ miền Trung đến miền Nam.

Trong không khí rộn ràng của tiếng xe máy công trường, bóng áo xanh lá cây rừng thấp thoáng của các chiến sĩ trẻ Công ty 17 - Binh đoàn 12 điều khiển những chiếc máy xúc, máy ủi nhanh chóng “nhập cuộc” thi công những cây số đầu tuyến Km0 tại Pác Bó, chạy đua với thời gian đẩy nhanh tiến độ dự án.

“Mốc son” đổi mới ngành Giao thông

Qua 14 năm kể từ ngày khởi công đầu tuyến đường Hồ Chi Minh, từ Km0 Pác Bó, Cao Bằng, trục đường có đoạn được xây dựng mới, có đoạn mở rộng đi chung với các trục đường quốc lộ, đường tỉnh.

Sống, trên toàn tuyến thuộc 6 tỉnh và thành phố, tuyến đường đã có những đường nét cơ bản của một con đường hiện đại, tạo thành trục đường xuyên Việt thứ hai ở Việt Nam từ Pác Bó, Cao Bằng đến đất mũi Cà Mau với tổng chiều dài trên 3.100km.

Hơn 60 năm qua, chuyện về những cột mốc Km0 của đường 20 Quyết Thắng, Km0 đường Tây Trường Sơn… trên tuyến đường vận tải chiến lược Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh huyền thoại thì có nhiều.

Song, những kỷ niệm về việc khởi công đường Hồ Chí Minh tại Xuân Sơn, Quảng Bình và Pác Bó, Cao Bằng vào những năm đầu của thế kỷ 21 vẫn làm cho những người trải qua thời kỳ hào hùng ấy không khỏi bùi ngùi, xúc động.

Trải qua thăng trầm của lịch sử, mưa bom, bão đạn tàn khốc, những Km0 trên đường Hồ Chí Minh vẫn còn đó như một biểu tượng của sức mạnh Việt Nam, là mốc son đánh dấu những năm đổi mới ngành GTVT Việt Nam theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Kỳ I: Từ bến phà Xuân Sơn anh hùng

Nơi khởi nguồn của con đường huyền thoại