Nuôi cá ở hồ Dreh: “Ngốn” tiền tỷ, ai chịu trách nhiệm?

Ông Nguyễn Duy Ngô cầm trên tay hợp đồng nợ ngân hàng 55 triệu đồng, lãi suất 11%/năm

Năm 2012, dự án mô hình nuôi cá thương phẩm được triển khai tại hồ chứa nước Ia Dreh, huyện Krông Pa, Gia Lai, tiêu tốn hơn 2 tỷ đồng, trong đó người dân tự góp vốn gần 1,2 tỷ đồng, ngân sách Nhà nước khoảng 1 tỷ đồng. Nhưng sau 3 năm, khi nghiệm thu chỉ thu về... 7 triệu đồng, trong khi cơ sở vật chất phó mặc cho trời.

“Quýt làm, cam chịu”

Tháng 11/2012, lứa cá 8.500 con đầu tiên được thả xuống gồm: Cá chình, lăng nha, thát lát cườm. Theo hợp đồng, sau một năm sẽ thu hoạch lứa cá đầu tiên và tiếp tục thả lứa cá thứ 2. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện đã xảy ra nhiều mâu thuẫn vì chỉ có một số hộ ở lại canh, nuôi lồng cá, những hộ còn lại không làm và cũng không góp tiền trả công. Vì những bất đồng này, chỉ trong năm đầu tiên đã có 5 hộ rút lui không tiếp tục tham gia dự án. Đến tháng 11/2013, đã có kẻ gian bơi ra bè tháo lưới thả 6 lồng cá, ước tính thiệt hại gần 200 triệu đồng.

Anh Đỗ Đăng Phong (thôn Thắng Lợi, xã Phú Cần) ngán ngẩm: “Chúng tôi vẫn cho cá ăn đầy đủ theo hướng dẫn, nhưng nuôi hai năm mà cá vẫn chẳng lớn hơn là bao. Tưởng sau một năm bán được cá sẽ thu hồi vốn để trả nợ rồi đầu tư cho năm sau, nhưng sau hai năm vẫn không được bán, chúng tôi hết vốn, không thể tiếp tục đầu tư được nữa nên đành bỏ”. Ông Nguyễn Duy Ngô (trú thôn Thắng Lợi, xã Phú Cần) cũng cho hay: “Họ nói ban đầu chỉ đóng góp 10 triệu đồng, rồi sau đó sẽ đóng dần dần, chứ không phải mỗi hộ đóng một lần 100 triệu đồng nên chúng tôi mới mạnh dạn thử sức.

Ông Bùi Văn Xóa, Chủ nhiệm dự án lúc đó còn nói: Đầu ra sẽ do Sở KH&CN giới thiệu, đảm bảo giá cao. Không phải lo gì cả, nên lúc ấy ai cũng tin tưởng. Tôi cùng con trai, con rể đầu tư vào dự án, ai ngờ phải nợ hàng trăm triệu đồng như vậy”.  

Ông Bùi Văn Xóa lại cho biết, tất cả số cá năm đầu tiên đã được bán cho Nhà hàng Lộc Vừng tại thị trấn Phú Túc được 7 triệu đồng. Số cá còn lại năm thứ hai, sau khi dự án kết thúc ngày 31/7/2015 thì đến tháng 11/2015 tiếp tục bị kẻ gian cắt lưới khiến cá bị thất thoát toàn bộ ra hồ Ia Dreh. Theo cách tính của Ban Chủ nhiệm dự án, số lượng cá bị thả ra ước tính thiệt hại hơn 200 triệu đồng.

Ai chịu trách nhiệm?

Trao đổi với PV Báo Giao thông, ông Đinh Xuân Duyên, Trưởng phòng  NN&PTNT huyện Krông Pa cho biết: “Ngoài nguyên nhân ảnh hưởng của thời tiết cũng phải xem trách nhiệm của người đứng đầu dự án. Chủ nhiệm dự án ít có sự quan tâm tới dự án tiền tỷ này. Bản thân ông Xóa làm chủ nhiệm đề tài nhưng không có chuyên môn với nuôi cá lồng, bỏ mặc người dân “tự bơi” với lồng cá, trong khi đó, có nhiều hộ nông dân cũng không có kỹ thuật thì làm sao thành công được? Ngay từ khi triển khai dự án, tôi đã có phản biện và cho rằng, không đủ điều kiện để triển khai”.

Bà Dương Thị Ngà, Phó giám đốc Sở KH&CN tỉnh Gia Lai cho biết, đã nghiệm thu vào đầu năm 2016 đối với dự án này. “Chúng tôi nghiệm thu, bởi số tiền bỏ ra cho dự án là do nguồn từ kinh phí sự nghiệp và công nghệ của tỉnh Gia Lai. Nếu nghiệm thu không được thì buộc phải thu hồi số tiền, trong khi đó tiền đã bỏ ra để hoàn thiện cơ sở vật chất lồng bè và chi phí khác của dự án. Vậy nên, không thể thu lại được tiền này. Tổng số tiền được duyệt gần 2,3 tỷ đồng.

Trong đó, ngân sách sự nghiệp khoa học và công nghệ tỉnh duyệt hơn 1,1 tỷ đồng, quá trình quyết toán và nghiệm thu cuối cùng đã chi là 893 triệu đồng. Sở KH&CN sẽ kiến nghị lên cấp tỉnh và làm việc với lãnh đạo huyện Krông Pa để có hình thức xử lý đối với chủ nhiệm đề tài. 

Vinalines cắt giảm tối đa những mảng kinh doanh gây thua lỗ