Quay châu chấu

Quay châu chấu. Ảnh minh họa

Nếu cách đây vài chục năm, ở nhà quê có công việc nào (chứ không phải nghề) được gọi là phụ, thì chính là quay châu chấu. Bởi nó là công việc làm thêm, lúc nông nhàn và chỉ có thời vụ nhất định.

Người quay châu chấu đòi hỏi phải có sức khỏe, dẻo dai và khéo tay. Dụng cụ chỉ cần một cái dậm, hoặc một cái túi bằng vải miệng rộng, cán dài để cầm và phải thật chắc chắn. Có thể quay châu chấu bất cứ lúc nào ở thời điểm đã nói, nhưng tốt nhất là vào những hôm có mưa. Gọi là quay châu chấu vì căn cứ vào động tác của người làm công việc này. Họ dùng cái dậm, hoặc túi vải rồi cứ thế càn quét trên những bờ ruộng, hoặc nơi có cỏ rậm rì thuận lợi cho châu chấu cư trú. Miệng dậm hoặc túi vải sục sâu xuống cỏ để “xúc” lũ châu chấu.

Và cái động tác đó được thể hiện bằng cách quay tròn quanh chiếc “trục” là chính thân mình. Mỗi vòng quay là một lần xúc. Như một nhịp điệu cố định. Tức là cùng lúc người làm việc này phải tạo ra hai chuyển động: Chân thì tiến trong khi dậm hoặc túi thì quay xung quanh người. Phải quay liên tục trong khi sục, cho đến khi hết một vạt cỏ hoặc tạm dừng lại nghỉ lấy sức đồng thời thu hoạch sản phẩm. Việc quay có hai tác dụng: Duy trì quá trình sục liên tục và làm như vậy đỡ tốn sức do tận dụng được lực quán tính.

Nhưng điều quan trọng hơn là nếu không tạo vòng quay, những con châu chấu trưởng thành có thể bay mất. Phải làm cho chúng chóng mặt, rơi vào trạng thái say, không thể bay được mà khi dừng lấy sản phẩm cũng dễ dàng hơn rất nhiều.

Gặp hôm nào thuận lợi, chẳng hạn trời có mưa nhỏ, mỗi lần quay có thể được cả đấu châu chấu, đủ các thế hệ, từ loại chưa mọc cánh, bụng còn mọng sữa, chân còn run lẩy bẩy, mềm như cọng bún, đến loại già bóng đầu, trước khi chế biến phải vặt cánh nếu không muốn cộm miệng như ăn phải trấu thóc.

Tuyệt nhất là châu chấu chiên mỡ, vàng ruộm, cắn giòn tan trong miệng với một thứ bùi béo, thơm đặc trưng rất khó để diễn tả.

Nhưng, mấy chục năm trước thì mỡ lợn vẫn thuộc hàng thứ rất hiếm (dầu rán đương nhiên là càng hiếm, thậm chí trong trí tưởng tượng cũng chưa có), nên cách chế biến thông dụng là rang châu chấu với nước cà muối. Châu chấu non làm sạch bằng nước nóng vừa phải. Những con trưởng thành, ngoài việc vặt cánh, người ta cấu đầu để rút bỏ đi phần ruột. Sau đó cho tất cả vào chảo rang với muối, sang hơn thì cho tí nước mắm sẽ rất dậy mùi. Khi châu chấu đã ăn muối, hơi ngả vàng nhất định phải cho thêm vài thìa nước cà (tùy lượng châu chấu nhiều hay ít).

Tiếp tục đảo nhỏ lửa cho đến khi châu chấu săn lại hoặc giòn là được. Chưa có ai đưa ra lời giải thích thỏa đáng, mang tính khoa học, về sự kết hợp giữa nước cà muối và châu chấu để cho ra một món ăn dân giã độc đáo. Có thể chỉ là do một kinh nghiệm nào đó truyền lại, bắt đầu từ một thói quen ngẫu hứng.

Nhưng cũng có thể trong nước cà có loại chất khử mùi tanh của châu chấu, hoặc chất a xít nào đó có tác dụng làm thịt châu chấu săn lại, tăng hương vị, khử độc, làm chất xúc tác để nấu chín hoặc tạo cảm giác giòn dễ chịu khi ăn…? Nó giống như thịt chó phải có rềng, mẻ; Thịt vịt, thịt trâu nhất định không thể thiếu tỏi trong khi cứ thử ăn ốc mà thiếu bát nước chấm gừng sẽ thấy nó vô duyên chừng nào.

Tuy thế, với riêng trường hợp châu chấu rang nước cà muối thì tất cả vẫn cứ chỉ là do phỏng đoán và chúng vĩnh viễn nằm trong số những bí ẩn mà người thôn quê sở hữu, bất khả khám phá.

Du lịch Xuân 2016, cơ hội khám phá "khách sạn nổi" 5 sao