Quốc hội Việt Nam qua các kỳ bầu cử

Kỳ họp thứ 1, Quốc hội khóa 1. (Ảnh tư liệu)

Quốc hội khóa I (1946 - 1960)

Quốc hội khóa I ra đời sau cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên trong lịch sử nước ta, diễn ra ngày 6-1-1946, gồm 403 đại biểu. Tại Kỳ họp thứ nhất ngày 2-3-1946, Quốc hội khóa I đã công nhận Chính phủ Liên hiệp kháng chiến do Bác Hồ làm Chủ tịch, ông Vĩnh Thụy (tức là cựu hoàng Bảo Đại) làm cố vấn tối cao. Với 12 kỳ họp, Quốc hội khóa I đã có những đóng góp to lớn vào việc xây dựng Nhà nước dân chủ cộng hòa từ những năm tháng đầu tiên sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công.

Trong nhiệm kỳ 14 năm hoạt động, Quốc hội khóa I đã xem xét và thông qua bản Hiến pháp năm 1946 và Hiến pháp năm 1959, 11 đạo luật và 50 nghị quyết, phê chuẩn Hiệp định Giơ-ne-vơ. Luật Cải cách ruộng đất được thông qua tại kỳ họp thứ 3 (năm 1953) là văn bản có ý nghĩa quan trọng nhằm xóa bỏ chế độ phong kiến chiếm hữu ruộng đất của giai cấp địa chủ, thực hiện chính sách "người cày có ruộng" và chế độ sở hữu ruộng đất của nông dân. Quốc hội khóa I đã góp phần quan trọng vào việc thực hiện thành công sự nghiệp kháng chiến chống thực dân Pháp, thông qua các kế hoạch khôi phục, cải tạo và phát triển kinh tế, văn hóa, từng bước xây dựng chế độ dân chủ nhân dân.

Quốc hội khóa II (1960 - 1964)

Quốc hội khóa II được bầu ngày 8-5-1960, gồm 453 đại biểu (362 đại biểu được bầu, 91 đại biểu khóa I của miền Nam được lưu nhiệm). Tại Kỳ họp thứ nhất của Quốc hội khóa II (từ ngày 6 đến 15-7-1960), Quốc hội bầu Ủy ban Thường vụ Quốc hội gồm 21 Ủy viên chính thức, 5 Ủy viên dự khuyết. Trong nhiệm kỳ này, Quốc hội đã phát huy vai trò quan trọng của mình trong việc động viên sức người, sức của để xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất nước nhà.

Quốc hội khóa III (1964 - 1971)

Quốc hội khóa III được bầu ngày 26-4-1964, gồm 453 đại biểu (366 đại biểu được bầu, 87 đại biểu khóa I của miền Nam được lưu nhiệm). Ủy ban Thường vụ Quốc hội gồm 23 Ủy viên chính thức, 3 Ủy viên dự khuyết. Ông Trường Chinh được bầu làm Chủ tịch Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Do hoàn cảnh chiến tranh, nhiệm kỳ Quốc hội khóa III kéo dài 7 năm và có 7 kỳ họp; Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã họp 95 lần, thông qua nhiều nghị quyết về các lĩnh vực chính trị, kinh tế, đối ngoại và tổ chức hành chính, nhân sự.

Các chiến sĩ Hải quân Đoàn 6, Quảng Bình bầu cử Đại biểu Quốc hội khóa IV tại hòm phiếu lưu động, tháng 4/1971. (Ảnh tư liệu)

Quốc hội khóa IV (1971 - 1975)

Quốc hội khóa IV có 420 đại biểu, được bầu ngày 11-4-1971, với nhiệm kỳ 4 năm và đã có 5 kỳ họp. Ủy ban Thường vụ Quốc hội do ông Trường Chinh là Chủ tịch, 5 Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký, 17 Ủy viên chính thức, 3 Ủy viên dự khuyết. Trong nhiệm kỳ này, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về việc ký kết Hiệp định về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam.

Quốc hội khóa V (1975 - 1976)

Quốc hội khóa V có 424 đại biểu, được bầu ngày 6-4-1975, hoạt động chưa đầy 2 năm (1975-1976) và chỉ có 2 kỳ họp. Ủy ban Thường vụ Quốc hội do ông Trường Chinh làm Chủ tịch, 6 Phó Chủ tịch, 11 Ủy viên chính thức và 3 Ủy viên dự khuyết. Một trong những sự kiện quan trọng nhất của Quốc hội khóa này là thông qua Nghị quyết phê chuẩn kết quả của Hội nghị Hiệp thương thống nhất nước nhà về mặt nhà nước mở ra thời kỳ phát triển mới của nước Việt Nam thống nhất.

Quốc hội khóa VI (1976-1981)

Quốc hội đầu tiên của nước Việt Nam thống nhất được bầu ngày 25-4-1976, với 492 đại biểu. Trong nhiệm kỳ này, ông Trường Chinh được bầu làm Chủ tịch, 7 Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký, 13 Ủy viên chính thức, 2 Ủy viên dự khuyết. Trong nhiệm kỳ 5 năm (1976 - 1981), với 7 kỳ họp, Quốc hội đã ban hành nhiều nghị quyết quan trọng như: đổi tên nước Việt Nam dân chủ cộng hòa thành nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, đổi tên Sài Gòn thành Thành phố Hồ Chí Minh và thông qua Hiến pháp năm 1980, tại Kỳ họp thứ 7, ngày 18-12-1980...

Khai mạc kỳ họp thứ nhất, QH khóa VII, ngày 25-6-1981. (Ảnh tư liệu)

Quốc hội khóa VII (1981 - 1987)

Quốc hội khóa VII được bầu ngày 26-4-1981, gồm có 496 đại biểu. Luật sư Nguyễn Hữu Thọ được bầu làm Chủ tịch Quốc hội, ông Trường Chinh được bầu làm Chủ tịch Hội đồng Nhà nước. Hội đồng Nhà nước gồm 12 thành viên đảm nhận chức năng của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, là cơ quan cao nhất hoạt động thường xuyên của Quốc hội. Quốc hội khóa VII họp 12 kỳ, ban hành 10 đạo luật và 35 nghị quyết. Đáng chú ý ở khóa này là lần đầu tiên Quốc hội đã ban hành Bộ luật Hình sự. Ngoài ra, Quốc hội còn tăng cường triển khai thực hiện chức năng giám sát và chức năng quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước.

Quốc hội khóa VIII (1987-1992)

Quốc hội khóa VIII được bầu ngày 19-4-1987, có 496 đại biểu. Trong nhiệm kỳ này, ông Lê Quang Đạo được bầu làm Chủ tịch Quốc hội, ông Võ Chí Công được bầu làm Chủ tịch Hội đồng Nhà nước. Hội đồng Nhà nước gồm 15 thành viên. Quốc hội thông qua Hiến pháp năm 1992 tại Kỳ họp thứ 11 ngày 15-4-1992. Đây là Quốc hội của giai đoạn khởi đầu sự nghiệp đổi mới toàn diện đất nước do Đại hội VI của Đảng đề ra. Quốc hội khóa này đã có 11 kỳ họp, ban hành 2 bộ luật, 25 đạo luật và Hội đồng Nhà nước đã ban hành 39 pháp lệnh, trong đó có nhiều đạo luật quan trọng thể chế hóa đường lối phát triển kinh tế hàng hóa nhiều thành phần ở nước ta, tiến hành sửa đổi Hiến pháp năm 1980 một cách cơ bản và toàn diện, đáp ứng yêu cầu của giai đoạn cách mạng mới.

Quốc hội khóa IX (1992-1997)

Quốc hội khóa IX được bầu ngày 19-7-1992, gồm có 395 đại biểu, nhiệm kỳ hoạt động là 5 năm. Ông Nông Đức Mạnh được bầu làm Chủ tịch Quốc hội, 3 Phó Chủ tịch và 9 Ủy viên Ban Thường vụ. Quốc hội khóa IX đã đóng vai trò quan trọng trong việc thể chế hóa Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, Chiến lược ổn định và phát triển kinh tế - xã hội, đường lối đổi mới của Đảng theo tinh thần của Hiến pháp năm 1992 và Nghị quyết của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VII.

Tại các kỳ họp, Quốc hội đã tập trung thời gian, trí tuệ để đẩy mạnh hoạt động lập pháp với kết quả là 36 luật, bộ luật và 43 pháp lệnh đã được ban hành, tạo cơ sở pháp lý hình thành môi trường ổn định, thuận lợi cho sự phát triển các thành phần kinh tế, đổi mới hệ thống chính trị, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, tăng cường hoạt động đối ngoại.

Toàn cảnh phiên khai mạc kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa X, tổ chức tại Hội trường Ba Đình, Thủ đô Hà Nội, ngày 20/9/1997. (Ảnh: Quochoi.vn)

Quốc hội khóa X (1997 - 2002)

Quốc hội khóa X gồm 450 đại biểu, được bầu ngày 20-7-1997. Ủy ban Thường vụ Quốc hội có 14 thành viên, gồm Chủ tịch Quốc hội Nông Đức Mạnh, 5 Phó Chủ tịch và 8 Ủy viên. Tại Kỳ họp thứ 9, ông Nguyễn Văn An được bầu làm Chủ tịch Quốc hội.

Trong nhiệm kỳ 5 năm, Quốc hội tiếp tục nâng cao chất lượng công tác lập pháp, đẩy mạnh công tác giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước. Với 32 luật và bộ luật, 39 pháp lệnh, Quốc hội khóa X đã tạo cơ sở pháp lý quan trọng trong việc tiếp tục cải cách tổ chức bộ máy nhà nước, đổi mới hệ thống chính trị, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, phát huy dân chủ, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của dân, do dân và vì dân.

Quốc hội khóa XI (2002 - 2007)

Quốc hội khóa XI được bầu ngày 19-5-2002, có 498 đại biểu trúng cử với số cử tri đi bầu đạt tỷ lệ 99,73%, cao nhất so với các khóa bầu cử trước đó. Tại Kỳ họp thứ nhất (từ ngày 19-7 đến ngày 12-8-2002), ông Nguyễn Văn An được bầu lại làm Chủ tịch Quốc hội, 3 Phó Chủ tịch và 9 thành viên trong Ban Thường vụ. Tại Kỳ họp thứ 9, ông Nguyễn Phú Trọng được bầu làm Chủ tịch Quốc hội. Tính đến hết kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XI đã thông qua 44 văn bản luật và 26 pháp lệnh.

Hoạt động lập pháp của Quốc hội khóa XI không chỉ nhiều về số lượng mà còn bảo đảm về chất lượng của các văn bản quy phạm pháp luật được ban hành. Các vấn đề quan trọng của đất nước như: phân bổ ngân sách trung ương, xây dựng Nhà máy Thủy điện Sơn La, miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp, xây dựng Đường Hồ Chí Minh, Nhà máy Lọc dầu Dung Quất... đã được Quốc hội xem xét, quyết định có ý nghĩa quan trọng trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Tháng 6-2003, Quốc hội đã ban hành Luật Hoạt động giám sát nhằm cụ thể hóa chức năng giám sát tối cao của Quốc hội. Công tác đối ngoại của Quốc hội khóa này tiếp tục được tăng cường với sự thành công của một loạt các hoạt động ngoại giao, tổ chức hội nghị quốc tế...

Quốc hội khóa XII (2007-2011)

Quốc hội khóa XII được bầu vào ngày 20 tháng 5 năm 2007. Trong 876 ứng cử viên, có 33,1% là phụ nữ, 17,1% là ứng cử viên không phải đảng viên Đảng Cộng sản. Kết quả bầu được 493 đại biểu. Trong số đại biểu trúng cử có 345 người tham gia Quốc hội lần đầu, 164 người có trình độ trên đại học, 309 đại biểu trình độ đại học. Số người ngoài đảng trúng cử là 43.

Kì họp đầu tiên Quốc hội đã bầu Chủ tịch Quốc hội là ông Nguyễn Phú Trọng.Với 68 luật và 12 nghị quyết được thông qua trong nhiệm kỳ này có thể nói Quốc hội khóa XII đã hoàn thành tốt nhiệm vụ cao cả của mình. Về vấn đề các dự án luật, Quốc hội đã thông qua 3 dự án luật là: Luật sửa đổi bổ sung một số điều của bộ luật tố tụng dân sự; Luật phòng, chống mua bán người và Luật kiểm toán độc lập. Nhiệm kỳ Quốc hội khóa XII đã khép lại, nhưng dư âm và ấn tượng còn đọng mãi trong tâm tư của các đại biểu và trong nhân dân.

Kỳ họp thứ 11, Quốc hội khóa 13. (Ảnh: Quochoi.vn)

Quốc hội khóa XIII (2011-2016)

Quốc hội khóa XIII có 493 đại biểu, được bầu vào ngày 22-5-2011. Kỳ bầu cử Quốc hội khóa XIII có tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu đạt 99,51% và bầu ra 500 đại biểu đại diện các tầng lớp nhân dân trong cả nước, trong đó có 122 (24,4%) đại biểu nữ, đại biểu trẻ tuổi (dưới 40 tuổi) có 61 người (12,2%) và đại biểu trẻ nhất 25 tuổi, đại biểu có trình độ đại học 263 người (52,6%), đại biểu có trình độ trên đại học 228 người (45,6%), đại biểu tự ứng cử 4 người (0,8%), đại biểu chuyên trách trung ương 91 người (18,2%), đại biểu chuyên trách địa phương 63 người (12,6%), đại biểu tham gia Quốc hội lần đầu 333 người (66,6%), đại biểu là người ngoài Đảng có 42 (8,4%), đại biểu là người dân tộc thiểu số 78 người (15,6%), đại biểu là người tôn giáo 6 (1,2%).

Kỳ họp đầu tiên được tổ chức vào ngày 21-7 đến 5-8-2011. Đồng chí Nguyễn Sinh Hùng, Ủy viên Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam được bầu làm Chủ tịch Quốc hội và các phó chủ tịch Quốc hội gồm: Bà Tòng Thị Phóng, ông Uông Chu Lưu, bà Nguyễn Thị Kim Ngân, ông Huỳnh Ngọc Sơn.

Siết điều kiện, nâng chất lượng người tự ứng cử Quốc hội