Quyền lực Putin: Cả thế giới chưng hửng

Ông Putin tham gia buổi tập võ Judo ở St. Petersburg

Vladimir Putin là vị cứu tinh đưa kinh tế Nga lên một tầm cao mới hay là một người không ngại dùng sức mạnh để bảo vệ quyền lực của chính mình? Câu trả lời chắc chắn nhất: Ông ấy là hiện thân của cả hai thái cực. Có lẽ chính vì vậy, tạp chí Esquire bầu chọn ông là một trong 75 nhân vật có ảnh hưởng mạnh mẽ nhất của thế kỉ XXI. Trong khi Forbes ba năm liên tiếp xếp ông vào danh sách những người quyền lực nhất thế giới.

Khẳng định quyền lực

8 năm Putin ở cương vị tổng thống, kinh tế Nga bắt đầu hồi phục và với chiến thắng ở Chechnya, ông khuất phục được một trong những tổ chức quân sự đòi ly khai mạnh nhất thế giới. Nhờ đó, ảnh hưởng của nước Nga trên thế giới phục hồi. Putin chính là chiếc cầu nối sự khó khăn và hỗn loạn thời hậu Xô Viết tới một quốc gia ổn định, có nền kinh tế thị trường tự do hơn, khu vực kinh tế tư nhân được phát triển, tạo tiền đề cho một xã hội dân chủ.

Tuy nhiên, ông cũng bị đánh giá là kẻ xảo quyệt, là người hùng ma mãnh trong cuộc chiến giữa các phe phái. Xuất thân là sĩ quan KGB (cơ quan tình báo Liên Xô), Putin có tư tưởng chống phương Tây, luôn giữ hoài niệm về một đế quốc và cũng là chính trị gia hiếm hoi dám làm những điều mình muốn - đó là nguyên nhân ông trở thành nhân vật quyền lực nhất năm 2015 trong danh sách bình chọn của tạp chí Forbes, Thủ tướng Đức Angela Merkel xếp thứ hai. Trong danh sách này có 73 nhân vật, 28 người trong số đó là tỷ phú, 30 người là người Mỹ.

Forbes cho biết tiêu chí đánh giá của danh sách này dựa trên số tiền nhân vật có, số người chịu ảnh hưởng của nhân vật, tầm ảnh hưởng của nhân vật và cách họ mở rộng quyền lực của mình. Xét trên các bình diện đó, Putin là người chiến thắng. Ông lãnh đạo một trong những đất nước lớn nhất trên thế giới, hành động của ông ở Ukraine, Syria làm thay đổi dòng chảy lịch sử. Hơn hết, ông là người duy nhất dám cho điệp viên Edward Snowden (bị Mỹ gán tội danh phản quốc) một nơi trú ẩn và thể hiện lập trường cứng rắn khi tham gia các cuộc thảo luận về Syria.

Ngày 7/10/2015, Putin kỷ niệm sinh nhật lần thứ 63 bằng cách phóng một quả tên lửa từ tàu chiến đậu trên biển Caspian vào quân nổi dậy ở Syria và kết thúc ngày bằng một trận hockey truyền thống trên băng. Vụ tấn công tên lửa vào Syria một lần nữa cho thấy vai trò của Putin không chỉ là người thay đổi cuộc chơi mà còn là kẻ viết lại luật chơi, khiến những chính trị gia lớn khác ở vào tình thế phải theo chân. Putin đã quá thành công trong lần can thiệp vào Syria dù nước Nga không còn mạnh như trước đây kể cả về lĩnh vực kinh tế hay quân sự.

Những quyết định hay tốc độ ra quyết định của Putin luôn khiến phương Tây phải kinh ngạc. Điều đó cho thấy ông là chính trị gia có ảnh hưởng nhất vì những thành công do ông tạo ra. Khi nhắc đến Putin, tất cả các nhà lãnh đạo hàng đầu thế giới đều có chung một câu hỏi: “Putin sẽ làm gì tiếp theo?”.

Lệnh cấm vận châu Âu áp đặt với Nga sau vụ Crimea và chiến tranh tại Ukraine khiến đồng rúp mất giá 40%, đẩy kinh tế Nga lún sâu vào khó khăn nhưng lại không mảy may ảnh hưởng đến Putin. Tháng 6/2015, tỷ lệ ủng hộ ông đạt 89% - cao hơn bao giờ hết. Tháng 10/2015, Putin cho ném bom các cơ sở của IS tại Syria và gặp Tổng thống Assad, biến Mỹ và NATO trở thành những kẻ yếu ớt trong khu vực; Đồng thời tái thiết lập ảnh hưởng của Nga ở nước ngoài.

Cả thế giới chưng hửng

Putin không phải là chính khách theo kiểu phương Tây thường đi theo lộ trình: Thay đổi - Nỗ lực - Hết nhiệm kỳ - Viết hồi ký - Đi thuyết giảng kiếm tiền. Putin hoàn toàn không quan tâm tới điều đó, ông luôn nghĩ nhiệm vụ của mình là lèo lái nước Nga trở lại quá khứ vinh quang, thành một siêu cường trên thế giới.

Katusa - một nhà nghiên cứu đã nhiều năm theo dõi chính trị Nga và Putin nói: “Putin không phải là con quái vật nhưng mức độ nguy hiểm của ông ấy hơn các chính trị gia khác rất nhiều”.

Những hành động quân sự của Putin đều xuất phát từ các tính toán kỹ càng chứ không đơn thuần là phản ứng. Ông luôn cân nhắc rất kỹ về các rủi ro, cái giá phải trả cho những hành động có thể gây ảnh hưởng đến lợi ích quốc gia. Như trường hợp máy bay Su24 của Nga bị Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ hồi cuối tháng 11/2015 với lý do vi phạm không phận khi đang không kích phiến quân IS; Tất cả đều nghĩ “rồi sẽ có một cuộc trả đũa quân sự” kinh khủng. Nhưng Putin lại một lần nữa khiến thế giới “chưng hửng”, vì ông biết rằng, động binh với Thổ Nhĩ Kỳ đồng nghĩa với việc đối đầu với cả NATO, cái được không bằng cái mất cho cả hai bên. Thay vào đó là những trừng phạt kinh tế. Và thế giới đã thở phào nhẹ nhõm với quyết định mưu lược này. Dù tuyên bố rằng “chúng tôi không định dọa đáp trả quân sự” nhưng ông Putin vẫn nói: “Những người thực hiện hành động khủng khiếp này, giết người của chúng tôi, nghĩ có thể thoát tội chỉ bằng vài biện pháp ảnh hưởng đến cà chua của họ hay hạn chế về xây dựng cùng nhiều lĩnh vực khác, thì họ vô cùng sai lầm”, theo Reuters.

Người ta ít biết về cuộc sống riêng tư của ông. Putin sinh ra trong một gia đình bố mẹ là công nhân. Suốt những năm dài ở trường học, ông là học sinh chuyên quậy phá và thậm chí đã phải ra tòa vì hành vi phạm pháp. Năm 12 tuổi, Putin học đấm bốc sau đó chuyển qua judo, karate và sambo - một môn võ thuật của Nga. Chính thể thao đã bù đắp nhiều cho chiều cao khiêm tốn 1m74 của ông.

Ông có thể nói thành thạo tiếng Đức, tiếng Anh nhưng Putin lại đặc biệt ghét nói tiếng Anh. Khi phục vụ tại KGB, ông được cất nhắc nhiều lần và là chuyên gia về các mối quan hệ với con người. Những năm sau này, Putin tận dụng nhiều ưu thế từ công việc đó, ông có thể đọc được suy nghĩ của người khác và lôi kéo họ. Cộng thêm khả năng không bối rối trước bạo lực, Putin trở thành người có đầy đủ ưu điểm để đứng trên bục cao nhất trong nền chính trị nước Nga.

Năm 2014, Putin và vợ ly hôn vì họ gần như không gặp nhau trong một khoảng thời gian dài. Ông có hai cô con gái: Maria sinh năm 1985 và Katerina sinh năm 1986. Rất hiếm khi họ xuất hiện công khai, cũng không có bất cứ bức ảnh gia đình nào của Putin được nhìn thấy.

Putin thích ban nhạc The Beatles, thích Paul McCartney và bài hát Yesterday. 

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ muốn gặp ông Putin vụ xâm phạm không phận