Sức ép của người đứng đầu

Chính sự thử thách khắc nghiệt của môi trường kinh doanh với thưởng, phạt rõ ràng như tại hầu hết các doanh nghiệp tư nhân là sức ép, là động lực quan trọng để các CEO phải dồn hết tài năng, tâm huyết nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động doanh nghiệp, nếu không muốn bị thay thế. Thêm vào đó, sự công khai, minh bạch, điển hình như các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán mà mỗi mức tăng, giảm về các con số doanh thu, lợi nhuận đều có thể tác động ngay đến diễn biến về giá cả cổ phiếu của họ mỗi ngày, cũng là một cơ chế giám sát góp phần thúc đẩy doanh nghiệp phát triển.

Thực tế cho thấy, trong khi các doanh nghiệp tư nhân sẵn sàng thay “tướng” nếu không đáp ứng yêu cầu quản trị, điều hành (thể hiện rõ nhất qua hiệu quả lợi nhuận), thì lãnh đạo cấp cao các DNNN (hoặc Nhà nước nắm cổ phần chi phối) khá “chắc chân”, ngay cả tại những doanh nghiệp làm ăn bết bát, thua lỗ, thậm chí xảy ra hàng loạt sai phạm nghiêm trọng.

Vốn là của Nhà nước; nhẹ sức ép về trách nhiệm người đứng đầu; ít chịu sự giám sát của cổ đông, công chúng..., là những nguyên nhân cơ bản khiến lãnh đạo không ít DNNN có thể dễ dãi trong quản trị, điều hành. Chưa kể, có tình trạng “vừa đá bóng, vừa thổi còi” khi tại nhiều DNNN, đại diện chủ sở hữu cũng là lãnh đạo cơ quan chủ quản. Ở cả hai vai có thể xung đột lợi ích đó, người lãnh đạo rất khó để thực thi nghiêm minh các quy định của pháp luật. Đây cũng là lý do khiến việc quy trách nhiệm và xử lý tới nơi tới chốn người đứng đầu rất khó khăn trong trường hợp để doanh nghiệp thua lỗ, hoặc có sai phạm. 

Bởi vậy, quyết định miễn nhiệm Tổng giám đốc Tổng công ty Thép Việt Nam do làm ăn thua lỗ được xem như sự chuyển động đầu tiên của cơ quan chủ quản trong quyết tâm chấn chỉnh nhân sự cũng như nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Và nếu các ngành, các địa phương đều công minh, công khai, minh bạch trong xử lý trách nhiệm người đứng đầu như tại VNSteel, không chỉ trong lĩnh vực kinh tế mà với cả nhiều lĩnh vực khác, chắc chắn sẽ nâng cao hiệu quả hoạt động chung của nền kinh tế - xã hội.                                                                  

 Xuân Thu