Thí điểm điện gió ngoài khơi: Bộ Công thương đề xuất 3 phương án chọn nhà đầu tư

Bộ Công thương cho hay, theo nghiên cứu mới đây của Ngân hàng Thế giới (WB), năng lượng gió ở Việt Nam có tiềm năng lớn nhất trong 4 nước của khu vực, với hơn 39% tổng diện tích của Việt Nam được ước tính có tốc độ gió trung bình hằng năm lớn hơn 6m/s ở độ cao 65m, tương đương công suất 512 GW.

Trong bối cảnh chuyển dịch năng lượng là xu thế tất yếu không thể đảo ngược, Việt Nam đã cam kết với quốc tế giảm phát thải khí carbonic về không (Net-zero) vào năm 2050 và các nguồn thủy điện lớn trong nước đã khai thác hết, Bộ Công thương khẳng định, cần thiết phải thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo tại Việt Nam, trong đó có điện gió ngoài khơi, phù hợp với xu hướng phát triển điện gió ngoài khơi trên thế giới đang gia tăng mạnh.

 Mục tiêu 6 GW vào năm 2030 rất khó khả thi

Theo Quy hoạch điện VIII, công suất điện gió ngoài khơi phục vụ nhu cầu điện trong nước đến năm 2030 đạt 6 GW, định hướng đến năm 2050 đạt từ 70 GW đến 91,5 GW.

Tuy nhiên, dự thảo nêu rõ: Quy hoạch điện VIII chưa nêu rõ số lượng, công suất và vị trí dự án điện gió ngoài khơi cũng như phương án đấu nối nguồn điện này.

Đến nay, Việt Nam chưa có dự án điện gió ngoài khơi nào được cấp chủ trương đầu tư, giao nhà đầu tư để thực hiện. Đồng thời, theo kế hoạch thực hiện quy hoạch điện VIII, chỉ mới xác định đến năm 2030 công suất điện gió ngoài khơi khu vực Bắc Bộ là 2,5 GW, khu vực Trung Trung Bộ là 0,5 GW, Nam Trung Bộ là 2 GW và Nam Bộ là 1 GW.

Việt Nam cũng chưa có bộ cơ sở dữ liệu đầy đủ, chính xác về khảo sát tốc độ gió và tiềm năng gió từng vùng, địa phương cũng như tổng thể toàn quốc; hiện trạng địa hình, độ sâu đáy biển…

Còn về suất đầu tư, theo nhận định của nhiều chuyên gia, suất đầu tư cho điện gió ngoài khơi là rất lớn, khoảng 2,5-3 tỷ USD/1 GW và thời gian thực hiện từ 6-8 năm kể từ lúc bắt đầu khảo sát.

"Như vậy, mục tiêu công suất điện gió ngoài khơi theo Quy hoạch điện VIII đạt 6 GW vào năm 2030 là rất khó khả thi trong bối cảnh hiện nay", Bộ Công thương nhận định.

Cần Quốc hội ban hành nghị quyết thí điểm

Trước thực trạng trên, Bộ Công thương cho rằng, việc xây dựng, ban hành nghị quyết của Quốc hội về thí điểm phát triển điện gió ngoài khơi có thể sẽ một mặt tạo cơ sở để hoàn thiện quy định của pháp luật trong lĩnh vực này, đồng thời tạo tiền đề để thực hiện phát triển điện gió; góp phần thực hiện mục tiêu phát triển điện gió trong Quy hoạch điện VIII và góp phần thực hiện mục tiêu phát thải ròng.

Bởi thực tế, trong Nghị quyết 36, Nghị quyết 55 đều không nêu rõ phải thực hiện thí điểm phát triển điện gió ngoài khơi. Quy định của Luật Điện lực, Luật Xây dựng, Luật Đầu tư cũng không quy định thí điểm phát triển điện gió ngoài khơi… Đây là lý do Bộ Công thương đề xuất cần Quốc hội ban hành nghị quyết thí điểm phát triển điện gió ngoài khơi.

 Lựa chọn nhà đầu tư ra sao?

Tại dự thảo này, Bộ Công thương đánh giá, việc chọn nhà đầu tư quốc tế thí điểm dự án điện gió ngoài khơi sẽ thiếu khả thi do hiện còn có những vướng mắc về khung pháp lý.

Còn với nhà đầu tư tư nhân, theo dự thảo, đây là dự án quy mô lớn, có liên quan tới quốc phòng, an ninh, vì thế, chưa nên giao tư nhân đầu tư thí điểm trong khi chưa đánh giá hết được các vấn đề…

Vì vậy, Bộ Công thương đưa ra 3 phương án giao Tập đoàn kinh tế nhà nước đầu tư dự án thí điểm.

Phương án 1: Giao Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN).

Ưu điểm là, điện gió ngoài khơi có một số hạng mục, công trình tương đồng với các dự án dầu khí ngoài khơi, cùng cơ sở dữ liệu (địa kỹ thuật, địa vật lý) sẵn có của ngành dầu khí, cơ sở vật chất, nguồn nhân lực dồi dào, có chất lượng…

Tuy nhiên, việc giao PVN đầu tư điện gió ngoài khơi cũng cần được đánh giá phù hợp với chủ trương của Đảng về định hướng ngành, nghề, lĩnh vực kinh doanh của PVN. Vì hiện nay, nghị quyết của Đảng chưa cho phép PVN được đầu tư ngoài ngành và đầu tư điện gió ngoài khơi.

Phương án 2: Giao Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN).

Bộ Công thương đánh giá, việc giao EVN đầu tư thí điểm cũng có ưu điểm nhất định do không phải tiến hành đàm phán giá điện (do EVN đồng thời là đơn vị mua điện và bán điện).

Hơn nữa, việc triển khai dự án cũng sẽ thuận lợi khi EVN là tập đoàn có nhiều kinh nghiệm trong việc đầu tư, quản lý vận hành các nhà máy điện và hệ thống truyền tải điện…

Tuy nhiên, đây là lĩnh vực mới nên có những đòi hỏi khác so với các dự án điện truyền thống.

Phương án 3: Giao đơn vị thuộc Bộ Quốc phòng.

Phương án này cũng cần được đánh giá về sự phù hợp với chủ trương của Đảng, cũng như việc đánh giá tính khả thi sau khi xem xét năng lực của đơn vị cụ thể thuộc Bộ Quốc phòng…

Các phương án được đưa ra, tuy nhiên, việc lựa chọn phương án nào, Bộ Công thương cho biết, sẽ tiếp tục được làm rõ sau khi bộ này nhận được ý kiến góp ý của các bộ, ngành và đơn vị liên quan.