Thiếu cơ chế xử lý mô tô, xe gắn máy quá đát

Khó thu hồi do "hổng" cơ sở pháp lý

Chia sẻ tại Hội thảo An toàn kỹ thuật và Bảo vệ môi trường với phương tiện giao thông đường bộ được tổ chức sáng nay (29/11), ông Nguyễn Quang Huy, Phòng Quản lý Vận tải (Sở GTVT Hà Nội) cho biết, theo kết quả nghiên cứu của Ủy ban ATGT Quốc gia, số vụ TNGT và tuổi đời phương tiện có mối liên hệ chặt chẽ. Xe máy mới từ 1-5 năm có mức độ tai nạn ít nghiêm trọng hơn so với xe máy sử dụng trên 10 năm.

Tuy nhiên, theo ông Huy, việc kiểm soát, xử lý những phương tiện quá niên hạn của các cấp chức năng vẫn còn rất khó khăn.

“Quyết định số 16/2105 của Chính phủ về thu hồi, xử lý sản phẩm thải bỏ quy định từ ngày 1/1/2018, xe mô tô, xe gắn máy và xe ô tô các loại hết niên hạn sử dụng sẽ bị thu hồi. Song, việc quy định niên hạn hiện mới chỉ áp dụng với xe ô tô chở hàng và ô tô chở người, riêng với xe ô tô con (dưới 9 chỗ ngồi) và xe mô tô, xe gắn máy vẫn chưa có. Đó là lý do việc xử lý, thu hồi những chiếc xe “cà tàng” gây mất ATGT khi lưu thông trên đường và gây ô nhiễm môi trường chưa có cơ sở để thực hiện”, ông Huy nói.

Theo ông Nguyễn Xuân Minh, đại diện nhóm chính sách Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy, Quyết định 16 của Thủ tướng Chính phủ quy định sản phẩm phải xử lý, thu hồi có liên quan đến trách nhiệm của nhà sản xuất và người tiêu dùng. Trong đó, từ ngày 1/1/2018, các nhà sản xuất xe ô tô, mô tô, xe gắn máy cung ứng sản phẩm ra thị trường phải xây dựng hệ thống thu hồi, xử lý sản phẩm thải loại. Trách nhiệm của người tiêu dùng là sau khi đã sử dụng, không dùng phương tiện nữa phải đưa sản phẩm đến địa điểm thu hồi, xử lý có điều kiện của từng hãng xe.

“Hiện hầu hết các nhà sản xuất phương tiện đều đã đầu tư địa điểm thu hồi sản phẩm thải bỏ và thông báo trên website của nhà sản xuất, nhưng thực tế, từ khi địa điểm thu hồi được thiết lập, chưa có một người dân nào mang xe đến. Nguyên nhân chính là do Việt Nam chưa có quy định niên hạn ô tô dưới 9 chỗ và mô tô, xe gắn máy nên các cơ quan liên quan không có cơ sở pháp lý để thu hồi. Ngoài ra, đối với người dân, giá trị một chiếc ô tô, xe máy vẫn khá lớn nên tất cả mọi người sau khi không dùng nữa đều tính đến chuyện mua đi bán lại thay vì nộp đến điểm thu hồi và “tay trắng”, ông Minh nói.

Tăng cường kiểm soát khí thải, loại bỏ phương tiện không đảm bảo an toàn

Trước thực trạng trên, ông Nguyễn Quang Huy cho rằng, thời gian tới, các cơ quan chức năng cần triển khai thực hiện “Đề án kiểm soát khí thải xe mô tô, xe gắn máy theo đúng lộ trình tại Quyết định số 909 của Chính phủ. Từ đó, kiên quyết loại bỏ những phương tiện không đủ điều kiện an toàn kỹ thuật, có mức phát thải môi trường vượt quá mức cho phép, không có biện pháp khắc phục khi tham gia giao thông.

“Riêng những thành phố lớn như: Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh cần nghiên cứu, thực hiện thu phí môi trường phương tiện thông qua dán tem các mức: xanh, vàng, đỏ với mô tô, xe gắn máy bảo đảm ATGT và không gian môi trường đô thị”, ông Huy nói.

Theo ông Nguyễn Hữu Tiến, Phó Vụ trưởng Vụ Môi trường (Bộ GTVT), kiểm soát khí thải là vấn đề rất nhạy cảm, tác động đến toàn dân. Cơ sở pháp lý để thực hiện còn chưa đủ mạnh nên trong chương trình xây dựng sửa đổi, bổ sung Luật Giao thông đường bộ, Bộ GTVT đang “luật hóa” vấn đề này, để có cơ sở triển khai.

“Quan điểm của các cấp quản lý là xây dựng “hàng rào kỹ thuật”, thắt chặt dần tiêu chuẩn khí thải của phương tiện, kết hợp tuyên truyền cho người dân thấy được tác hại đến bản thân và cộng đồng xung quanh trong việc sử dụng xe cá nhân, đặc biệt là các xe quá niên hạn để họ tự nguyện chuyển đổi dần sang phương tiện công cộng và cùng chung tay loại thải những chiếc xe quá tuổi nguy hại đến ATGT và môi trường”, ông Tiến nói.

Xe đi "nhầm" làn tại trạm thu phí sẽ bị xử phạt