Thủ tướng: Chỉ rõ cơ quan, đơn vị “ngâm” hồ sơ để chấn chỉnh

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại hội nghị

Rào cản lớn từ quy định chồng chéo

Phát biểu khai mạc, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đi thẳng vào trọng tâm: "Nội dung hội nghị cần tập trung tháo gỡ khó khăn trước mắt làm ảnh hưởng đến tiến độ, chất lượng xây dựng, giải ngân vốn đầu tư công trung hạn, đặc biệt là trong năm 2018".

Thủ tướng đánh giá, hệ thống pháp luật về xây dựng rất lớn với 12 luật, hơn 100 nghị định, hàng trăm thông tư hướng dẫn. Nhiều đến mức độ không thể nhớ hết. Sự chồng chéo trong quản lý và các văn bản pháp lý liên quan được coi là rào cản lớn nhất trong công tác đầu tư xây dựng.

“Chúng ta cần tháo gỡ ngay. Nhất là trong phạm vi thẩm quyền của Chính phủ, các đồng chí kiến nghị sớm hơn để giải quyết từng vấn đề cụ thể”, Thủ tướng nói và cho biết, thủ tục giải ngân vốn đầu tư xây dựng cơ bản còn nhiều ách tắc, trong khi đã bước sang quý II/2018.

“Dự án chậm do nhiều nguyên nhân, trong đó có việc chọn nhà thầu không có đủ năng lực, kinh nghiệm vì lý do này, lý do khác. Cùng đó, công tác giải phóng mặt bằng, thủ tục đất đai còn nhiều vướng mắc”, Thủ tướng nói và yêu cầu, những tồn tại về chất lượng, tiến độ và hiện tượng thất thoát, lãng phí trong xây dựng phải được chấn chỉnh ngay.

Cho rằng vẫn còn tình trạng cơ quan chức năng "ngâm" hồ sơ đầu tư xây dựng kéo dài, sợ trách nhiệm, làm ảnh hưởng đến tiến độ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu các đại biểu tham gia hội nghị nói thẳng những thông tư, nghị định nào làm ảnh hưởng đến tiến độ các công trình trọng điểm quốc gia để tháo gỡ; những đơn vị, cơ quan nào đang "ngâm" hồ sơ...

Thủ tướng nhắc nhở: "Các đại biểu cần phát biểu thẳng thắn để xây dựng, tháo gỡ cho đất nước, cho ngành, đơn vị mình, không phải chỉ báo cáo thành quả".

Vướng mắc tồn tại ở tất cả các giai đoạn đầu tư

Cũng tại hội nghị, ông Phạm Hồng Hà, Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, những khó khăn, vướng mắc có ở tất cả các giai đoạn của quá trình đầu tư xây dựng, từ chuẩn bị đầu tư, thực hiện dự án, đến kết thúc dự án đưa vào sử dụng.

Cụ thể, giai đoạn chuẩn bị đầu tư bắt đầu từ khi xin chấp thuận chủ trương đầu tư đến khi có quyết định đầu tư. Trong giai đoạn này, ghi nhận rất nhiều khó khăn, vướng mắc, liên quan chủ yếu đến Luật Đầu tư, Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách, Luật Xây dựng. Chẳng hạn, quy định về vốn giữa các luật chưa thống nhất, gây khó khăn cho người thực hiện. Kế hoạch đầu tư công trung hạn chưa thống nhất, chưa kế thừa lẫn nhau với kế hoạch tài chính 5 năm và kế hoạch tài chính-ngân sách Nhà nước 3 năm.

Sự chồng chéo trong quản lý và các văn bản pháp lý liên quan được coi là rào cản lớn nhất trong công tác đầu tư xây dựng

Trong giai đoạn thực hiện dự án, bắt đầu từ khi có quyết định phê duyệt dự án đến khi kết thúc xây dựng, vướng mắc chủ yếu liên quan đến Luật Đất đai, Luật Đầu tư. Tiến độ đền bù, giải phóng mặt bằng thường bị kéo dài. Thời gian hoàn thành công tác đền bù, giải phóng mặt bằng bình quân mất khoảng 20 tháng, đặc biệt nhiều dự án bị kéo dài từ 5 đến 10 năm do đơn giá đền bù đất, công trình trên đất chưa theo cơ chế thị trường.

Công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chưa theo quy hoạch được duyệt làm tăng chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng. Bên cạnh đó, quy định về thời hạn chậm triển khai thực hiện dự án bị thu hồi đất giữa Luật Đầu tư và Luật Đất đai chưa thống nhất gây khó khăn cho cơ quan quản lý Nhà nước về đầu tư.

Theo Bộ Xây dựng, hiện còn nhiều vướng mắc khiến dự án kết thúc giai đoạn xây dựng nhưng không thể đưa vào vận hành, khai thác; Thời gian quyết toán vốn dự án hoàn thành của nhiều dự án bị kéo dài so với quy định. Theo thống kê, năm 2016, có tới 12.255 dự án vi phạm thời gian quyết toán (chiếm trên 14% dự án hoàn thành), trong đó hơn 5.400 dự án vi phạm thời gian quyết toán trên 2 năm, tăng hơn 1.100 dự án (27%) so với năm 2015.

Nguyên nhân là do nhiều dự án thiếu các cơ sở pháp lý, thành phần hồ sơ chất lượng chưa đầy đủ; chủ đầu tư, ban quản lý dự án thiếu kinh nghiệm, năng lực hạn chế; quá trình thanh toán, quyết toán hợp đồng xây dựng chưa tuân thủ chặt chẽ các thoả thuận trong hợp đồng, pháp luật về hợp đồng xây dựng.

Công tác nghiệm thu, bàn giao, tiếp nhận quản lý, duy tu, bảo dưỡng công trình hạ tầng kỹ thuật thuộc dự án phát triển đô thị giữa nhà đầu tư và cơ quan quản lý Nhà nước còn chậm do quy định về tham gia nghiệm thu công trình hạ tầng kỹ thuật thuộc dự án phát triển khu đô thị của cơ quan quản lý Nhà nước có liên quan chưa đầy đủ, chưa rõ.

Ảnh: Nghịch cảnh trên đường BOT Thái Nguyên - Chợ Mới