Ukraine: Chính phủ đơn phương ngừng bắn ở miền Đông

Trong những ngày qua, tình hình Ukraine đi vào bước ngoặt mới sau khi Nga tuyên bố ngưng cung cấp khí đốt cho nước này và đệ trình một bản dự thảo về Ukraine lên Liên Hợp quốc…

Nổ đường ống dẫn khí từ Nga sang châu Âu trên đất Ukraine

Đêm 17/6, chỉ một ngày sau khi Nga thông báo ngưng cung cấp khí đốt cho Ukraine đã xảy ra vụ nổ đường ống dẫn khí đốt quan trọng của Ukraine được sử dụng để vận chuyển khí đốt từ Nga tới các khách hàng châu Âu, theo AFP, Reuters. Hiện vẫn chưa có thông tin thiệt hại về người trong vụ nổ này.

Đoạn đường ống bị nổ nói trên nằm trên tuyến đường ống xuyên Siberia tại khu vực Đông Bắc Lokhvytsia. Bộ trưởng Nội vụ Ukraine Arsen Avakov cáo buộc vụ nổ trên nhiều khả năng là “hành động khủng bố”. Theo giới chức, vụ nổ không ảnh hưởng hay làm gián đoạn việc cung cấp khí đốt từ Nga tới châu Âu.

Đường ống khí đốt từ Nga sang châu Âu phát nổ trên đất Ukraine

Liên quan đến việc bị cắt nguồn cung khí đốt, Tổng giám gốc Tập đoàn khí đốt Naftogaz của Ukraine, Andri Kobolev tuyên bố sẽ không bị ảnh hưởng vì nước này đã có kế hoạch cung cấp khí đốt "ngược dòng" – mua lại một phần khí đốt mà EU mua của Nga trung chuyển qua Ukraine với giá 320 USD/1.000 m3. Còn Thủ tướng tạm quyền Ukraine, Arseny Yasenyuk thông báo Ukraine đã nhận được khí đốt từ nguồn cung "ngược dòng" và có thể lên đến 15 tỷ m3 -  tạm đủ cho nhu cầu. Trước đó, ông Yasenyuk tuyên bố Ukraine có ý định đa dạng hóa nguồn cung cấp khí đốt bằng cách mua lại của các nước như Ba Lan, Hungari và Slovakia. Trước thông tin về nguồn cung "ngược dòng", Tập đoàn Gazprom cho biết họ coi việc các nước châu Âu bán lại khí đốt cho Ukraine là hành động bất hợp pháp, và sẽ giảm nguồn cung của bất kỳ quốc gia nào liên quan tới việc này.

Các chuyên gia kinh tế nhận định, trước mắt, quyết định của Nga ít ảnh hưởng đến châu Âu vì nguồn dự trữ đặt trên lãnh thổ Ukraine vẫn còn và nhu cầu năng lượng trong mùa hè thấp. Hiện Ukraine đang dự trữ 13 tỷ m3 khí đốt trong kho dự trữ, và Tập đoàn Gazprom vẫn cung cấp khí đốt cho châu Âu qua hệ thống đường ống dẫn đặt trên lãnh thổ Ukraine.

Tuy nhiên, điều này sẽ thay đổi vào mùa đông. Khi đó, châu Âu phải tìm kiếm các nguồn cung khí đốt thay thế trong bối cảnh khoảng 15% khí đốt tiêu thụ ở châu Âu được Nga bơm qua Ukraine. Hãng tin AFP dẫn lời một số quan chức EU lo ngại Kiev sẽ "hút trộm" nguồn khí chuyển sang châu Âu khi mùa đông đến như họ đã làm trong các năm 2006 và 2009, khiến châu Âu lại gặp rắc rối vì bị gián đoạn nguồn cung khí đốt trong mùa đông.

Nga trình dự thảo mới về Ukraine lên LHQ

Hôm qua, chính phủ Nga đã phổ biến dự thảo nghị quyết mới về Ukraine trước khi trình lên Hội đồng bảo an Liên Hợp quốc.  Dự thảo lên án việc pháo kích vào khu vực dân cư và các công trình dân sự cũng như các đoàn xe cứu trợ nhân đạo, đặc biệt bày tỏ quan ngại trước thông tin từ miền Đông Ukraine về việc sử dụng bom cháy và các loại vũ khí bị cấm khác, đặc biệt là tại các khu vực đông dân cư. Văn kiện này yêu cầu chấm dứt bạo lực, thiết lập ngừng bắn để đối thoại, thiết lập tạm thời hành lang nhân đạo. Đại diện thường trực Nga tại LHQ Vitaly Churkin cho rằng dự thảo nghị quyết có thể được thông qua nếu các nước phương Tây tại HĐBA không tìm mọi cách biện bạch cho chính quyền Kiev.

Trước đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko đã có cuộc thảo luận về khả năng ngừng bắn, trong khu vực Ukraine đang tiến hành hoạt động trấn áp người biểu tình đòi ly khai ở miền Đông Nam sau khi hai phóng viên của Nga thiệt mạng trong một cuộc giao tranh tại miền Đông.

Hai phóng viên nói trên làm việc cho kênh Rossiya TV tử nạn do bị pháo kích khi đang tác nghiệp gần Luhansk. Một người chết trên bàn mổ trong khi người còn lại chết ngay tại hiện trường. Nhà quay phim Viktor Denisov – cũng của kênh Rossiya TV đã quay lại được hình ảnh các phóng viên tìm chỗ trú ẩn và đợt pháo kích khiến cả hai phóng viên tử nạn.

Kể từ khi đắc cử Tổng thống Ukraine, ông Poroshenko đã triển khai nhiều nỗ lực nhằm làm dịu căng thẳng trong nước. Tuy nhiên, người dân Ukraine vẫn tỏ ý nghi ngờ khi mà cùng với các tuyên bố sẵn sàng đối thoại, vẫn thúc đẩy các chiến dịch trấn áp người biểu tình. Trong khi đó, lãnh đạo cộng hòa tự xưng Donesk và Luhansk tuyên bố chính phủ phải rút quân đội khỏi miền Đông trước khi có thể đối thoại.

Sau cuộc điện đàm với ông Putin, phát biểu ngày 18/6 trước báo giới, Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko tuyên bố sẽ đơn phương áp đặt lệnh ngừng bắn ở khu vực miền Đông; ông nói: “Về phía chúng tôi, chúng tôi sẽ ân xá cho những phiến quân hạ vũ khí và những người không phạm các tội ác nghiêm trọng”. Ông cho hay thời gian ngừng bắn sẽ “rất ngắn” nhưng không nói rõ là trong bao lâu. Ông đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo an toàn cho dân thường tại các khu vực chịu khủng hoảng, hối thúc các phần tử nổi dậy lập tức thả con tin, rời khỏi các tòa nhà mà họ chiếm giữ và giải giáp hoàn toàn.

Theo ông Poroshenko, lệnh ngừng bắn là bước khởi đầu cho kế hoạch hòa bình gồm 14 điểm, và ngay sau đó tất cả các bên liên quan những diễn biến tại miền Đông phải ủng hộ kế hoạch này. Chính phủ hiện đang tiến hành công tác chuẩn bị cho kế hoạch hòa bình với nội dung then chốt là sửa đổi Hiến pháp nhằm phân cấp chính quyền trung ương.

Quang Minh