Vì sao thu phí tự động không dừng triển khai chậm?

Trạm thu phí không dừng Tasco Quảng Bình - Ảnh: Văn Thanh

Chiều 14/2, tại cuộc họp kiểm điểm tiến độ lắp đặt hệ thống thu phí tự động không dừng (ETC) trên QL1 và đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Hồng Trường cho biết, đến nay dự án đã chậm hơn 1 năm. Do vậy, các cơ quan, đơn vị liên quan phải gấp rút triển khai để đến hết năm 2017 hoàn thành đồng bộ.

Chốt thời hạn hoàn thành

Đánh giá tiến độ dự án, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Hồng Trường cho biết, Thủ tướng đã cho phép áp dụng thu phí không dừng trên QL1 và đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên từ cuối năm 2015. Đến nay, dự án đã chậm hơn một năm so với kế hoạch. TASCO cần quyết liệt triển khai để đến hết năm 2017 phải áp dụng toàn bộ các dự án trên QL1 và đường Hồ Chí Minh.

Cho biết lý do chậm, ông Vũ Quang Lâm, Tổng giám đốc Công ty cổ phần VETC (TASCO) - nhà đầu tư và vận hành hệ thống ETC cho biết, đến nay công tác lập, thẩm định, phê duyệt bản vẽ thiết kế thi công và dự toán đã cơ bản hoàn thành. Hiện chỉ còn thủ tục thẩm định, phê duyệt bản vẽ thiết kế thi công đang còn chậm. “Đến nay, đã vận hành hệ thống thu phí ETC được 5 trạm, tốc độ xe qua trạm đạt 30 km/h, hoàn thành lắp đặt thiết bị tại 3 trạm nhưng nhà đầu tư BOT chưa cho vận hành. Từ nay đến cuối năm, TASCO dự kiến mỗi tháng sẽ có 2-3 trạm đưa vào khai thác. Đến cuối năm nay sẽ hoàn thành 28 trạm”, ông Lâm nói.

Cũng theo ông Lâm, một nguyên nhân nữa khiến dự án chậm tiến độ là do lợi ích và một số nhà đầu tư BOT muốn độc quyền. Dẫn chứng tại trạm thu phí Tư Nghĩa (Quảng Ngãi), TASCO đã thực hiện thu phí tự động vé tháng từ tháng 10/2016, tuy nhiên, nhà đầu tư BOT chưa cho hưởng phí vì phải chạy thử nghiệm 6 tháng. “Mấy ngày gần đây, trạm này còn yêu cầu TASCO phải tắt hệ thống camera toàn cảnh và yêu cầu camera chỉ soi ở làn thu phí không dừng mà không được soi sang làn thu phí thủ công của nhà đầu tư”, ông Lâm nói và cho biết, qua quá trình làm việc, mỗi nhà đầu tư BOT có thái độ khác nhau, có nhà đầu tư yêu cầu rất nhiều “yêu sách” như tắt camera làn, không cho bán vé tháng, không cho cung cấp dịch vụ ETC.

Ngoài ra, ông Lâm cũng cho biết, trong quá trình triển khai, đàm phán dịch vụ, nhà đầu tư BOT yêu cầu giữ lại một phần chi phí thu khoảng 20-30% để phục vụ cho giám sát, hậu kiểm, khiến nguồn thu ETC thời gian qua sụt giảm. Cùng đó, TASCO phải vận hành thí điểm để chứng tỏ hiệu quả hệ thống cho nhà đầu tư BOT từ 3 - 6 tháng; Một số dự án BOT tiến độ thi công chậm, dẫn đến tổ chức thu phí hoàn vốn cho TASCO cũng chậm theo.

Xem thêm video:

Trạm thu phí Pháp Vân - Cầu Giẽ - Ảnh: Tạ Tôn

Sẽ xử nghiêm nhà đầu tư BOT không hợp tác

Ông Nguyễn Mạnh Thắng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ VN cho rằng, hiện 5 trạm đã đưa vào hoạt động nhưng chưa được nghiệm thu kiểm tra tính chính xác của hệ thống. Trong quá trình chạy thử còn một số tồn tại như: Nhận dạng, xác định xe lưu thông qua trạm, tài khoản ETC còn tiền nhưng không nhận diện được xe qua trạm. Quá trình kiểm tra, Tổng cục còn nhận thấy một số trạm thu phí nằm trong danh mục 28 trạm trên nhưng vẫn ký hợp đồng với đơn vị cung cấp thiết bị thu phí không dừng khác.

“Nếu nhà đầu tư BOT hợp tác bàn giao lại toàn bộ trạm thu phí cho nhà đầu tư thu phí không dừng sẽ giảm được chi phí, không còn tình trạng một trạm thu phí có tới hai đơn vị quản lý, gây tốn kém, khó kiểm soát doanh thu. Trong danh mục 28 trạm Thủ tướng đã phê duyệt, cần có chế tài, trên cơ sở đó Tổng cục sẽ kiên quyết xử lý nhà đầu tư BOT, sẽ cho dừng thu phí nếu không hợp tác”, ông Thắng đề xuất.

Còn theo ông Dương Viết Roãn, Phó cục trưởng Cục QLXD&CLCTGT, Bộ GTVT cần giao một đơn vị chủ trì cùng với nhà đầu tư tiến hành rà soát lại dự án ban đầu để dễ dàng thỏa thuận với nhà đầu tư BOT. Ông Roãn cũng cho rằng, TASCO cần tập trung lực lượng hoàn thiện thủ tục đầu tư.

Đánh giá cao công tác phối hợp của các đơn vị trong triển khai dự án, Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường cho rằng, hiện dự án đã chậm một năm so với kế hoạch. “Cần phải tháo gỡ vướng mắc bằng bản lĩnh, đồng thời phải đúng quy trình để đảm bảo tiến độ”, Thứ trưởng Trường nói và cho biết, quyết định của Thủ tướng cho phép áp dụng thu phí không dừng là áp dụng trên toàn quốc, không ảnh hưởng đến chủ trương của Chính phủ cho phép triển khai thu phí không dừng trên QL1 và đường Hồ Chí Minh. Nếu nhà đầu tư BOT nào vin vào lý do chờ quyết định của Thủ tướng, các đơn vị cần báo cáo Bộ GTVT để phê bình ngay.

“Đây là “cuộc chiến” giữa lợi ích chung và lợi ích riêng. Lợi ích chung là khi áp dụng thu phí không dừng, người dân sẽ được đi lại thuận tiện, quản lý khoa học và minh bạch trong thu phí”, Thứ trưởng Trường nói, đồng thời đề nghị Ban PPP yêu cầu nhà đầu tư phải ký ngay phụ lục hợp đồng, thống kê nhà đầu tư BOT chưa triển khai và phải có lý do cụ thể. Không thể để nhà đầu tư BOT bỏ tiền ra thì muốn làm gì cũng được. Trạm thu phí Tư Nghĩa có dấu hiệu vi phạm, Tổng cục Đường bộ VN phải tiến hành ngay việc giám sát thu phí trong 10 ngày, đánh giá công tác thu phí của nhà đầu tư.

“Ngay trong tháng 2, Cục QLXD&CLCTGT cần đẩy nhanh phê duyệt công nghệ, thiết kế kỹ thuật, dự toán các trạm đã được triển khai, trước khi thực hiện các trạm còn lại. Cần triển khai ngay các trạm đã phê duyệt, không chờ tất cả các trạm phê duyệt xong mới triển khai. Ban PPP cùng với nhà đầu tư rà soát lại hợp đồng BOO (xây dựng - sở hữu - kinh doanh) để có điều chỉnh phù hợp. Từ nay đến hết quý III phải xong 20 trạm chưa thực hiện. Để làm được việc này cần xây dựng lộ trình triển khai phù hợp”, Thứ trưởng Trường chỉ đạo.

Thêm hai trạm BOT thu phí tự động không dừng