Việt Nam chuẩn bị kịch bản ứng phó với tác động từ xung đột Nga - Ukraine

Nguyên nhân chính làm tăng giá hàng hóa

Trao đổi với PV Báo Giao thông, lãnh đạo Vụ Thị trường Âu - Mỹ (Bộ Công thương) nhận định, cuộc xung đột này gây ảnh hưởng sâu sắc, toàn diện và tiêu cực, trước mắt và lâu dài tới kinh tế, thương mại, tài chính, tới chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu của thế giới cũng như Việt Nam.

Việt Nam là nước có độ mở kinh tế rất cao, hội nhập rất sâu vào kinh tế toàn cầu. Vì vậy, sẽ chịu ảnh hưởng không nhỏ bởi những biến động thị trường tới tăng trưởng, phát triển kinh tế, hợp tác kinh tế thương mại, cũng như xuất nhập khẩu hàng hóa.

Riêng về thị trường Nga và Ukraine, lãnh đạo Vụ Thị trường Châu Âu - Châu Mỹ cho rằng, cả Nga và Ukraine đều là những đối tác thương mại truyền thống và quan trọng của Việt Nam tại khu vực Á - Âu.

Xét về kim ngạch thương mại, Nga xếp ở vị trí thứ 1, Ukraine xếp ở vị trí thứ 6.

Vì thế, nếu xung đột Nga - Ukraine tiếp tục kéo dài, chắc chắn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thương mại song phương giữa Việt Nam và hai nước trên.

Bởi, cuộc xung đột này chính là một trong những nguyên nhân chính làm tăng giá trên thị trường của một số mặt hàng nhiên liệu, nguyên liệu phục vụ sản xuất, tiêu dùng như khí đốt - dầu mỏ, lúa mỳ, nhôm, nickel, ngô… do thị phần sản xuất và xuất khẩu của các nước trên rất lớn.

Đơn cử, Nga xuất khẩu khoảng 5 triệu thùng dầu thô mỗi ngày, chiếm khoảng 12% kim ngạch thương mại toàn cầu và khoảng 2,5 triệu thùng/ngày đối với các sản phẩm dầu mỏ, chiếm khoảng 10% kim ngạch thương mại toàn cầu.

Nga cũng là nhà sản xuất khí đốt tự nhiên hàng đầu. Khách hàng lớn nhất của nước này là Châu Âu…

Riêng đối với Ukraine, kinh tế chắc chắn sẽ khó khăn hơn và cần nhiều thời gian hơn để phục hồi trở lại, do đó kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Ukraine cũng sẽ bị ảnh hưởng rất tiêu cực.

Bên cạnh đó, với hàng loạt lệnh trừng phạt nhằm vào hệ thống ngân hàng - tài chính của Nga, trước mắt sẽ ảnh hưởng đến việc thanh toán nhiều hợp đồng sử dụng đồng tiền USD.

Ngoài ra, tỷ giá đồng Rub biến động, mất giá rất mạnh khiến một số nhà nhập khẩu của Nga đề nghị tạm dừng thanh toán trong 2-3 tuần để chờ tình hình ổn định.

Về vận chuyển, lưu thông hàng hóa, hiện một số hãng tàu đã từ chối nhận đơn hàng vận chuyển hàng hóa từ Việt Nam đi Nga. Giá cước vận tải sẽ tiếp tục tăng cao cùng với sự chậm trễ trong vận chuyển sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến thương mại hàng hoá.

Việc cấm vận hàng không cũng sẽ dẫn đến các hãng hàng không phải chọn đường bay dài hơn, chi phí tăng, áp lực gia tăng lên hệ thống vận chuyển logistics toàn cầu và giá cả hàng hóa.

Đã đưa ra những giải pháp bước đầu

"Bộ Công thương đã có báo cáo Thủ tướng chính phủ về tình hình căng thẳng của cuộc xung đột, các rủi ro trong trường hợp một số nước tăng cường lệnh cấm vận với Nga", Lãnh đạo Vụ Thị trường Âu - Mỹ cho biết.

Theo vị này, một số đánh giá về tác động có thể có đối với hoạt động kinh tế, thương mại song phương giữa Việt Nam - Nga và Ukraine cũng đã được Bộ Công thương đưa ra. Đồng thời, Bộ cũng kiến nghị Chính phủ và các Bộ ngành một số biện pháp cụ thể bước đầu.

Đối với các Hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp tham gia hoạt động xuất khẩu, vị lãnh đạo lưu ý, áp dụng các biện pháp phòng ngừa rủi ro khi giao kết hợp đồng với khách hàng nước ngoài, cân nhắc thấu đáo trong lựa chọn các ngân hàng thanh toán trong bối cảnh cấm vận.

Các doanh nghiệp cần tận dụng tối đa các ưu đãi trong 15 Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và các nước để đa dạng hóa thị trường. Nhưng cần hết sức lưu ý trong công tác xuất nhập khẩu để tránh vô tình vướng vào lệnh trừng phạt, đặc biệt là vướng vào các vụ việc lẩn tránh các biện pháp hạn chế thương mại.

"Bộ Công thương cũng đã có chỉ đạo toàn bộ hệ thống Thương vụ tại các nước châu Âu có trách nhiệm cao nhất trong việc hỗ trợ doanh nghiệp đang có gặp khó khăn trong hoạt động xuất nhập khẩu với Nga và Ukraine tìm cách chuyển hướng sang các thị trường phù hợp tại châu Âu.

Nếu gặp khó khăn trong hoạt động kinh doanh, xuất nhập khẩu, cần chủ động liên hệ với bộ phận Thương vụ thuộc Đại sứ quán Việt Nam tại Nga và Ukraine để được hỗ trợ, tìm phương hướng tháo gỡ", lãnh đạo Vụ Thị trường Âu - Mỹ nhấn mạnh.

Doanh nghiệp xăng dầu như ngồi trên lửa, ngóng chờ giảm thuế