ĐBQH: Sửa Luật Đất đai phải xử lý được chênh lệch địa tô, giá đất

Bảo đảm hài hòa lợi ích trong khai thác chênh lệch địa tô

Thảo luận tại hội trường sáng 21/6 về dự án Luật Đất đai sửa đổi, đại biểu Quốc hội Trần Văn Khải (đoàn Hà Nam) cho rằng, một trong những nhiệm vụ đặt ra tại Nghị quyết 18 là hoàn thiện cơ chế chính sách về tài chính đất đai, nghiên cứu, có chính sách điều tiết chênh lệch địa tô, bảo đảm công khai, minh bạch.

Ông Khải cho biết, chênh lệch địa tô được hình thành từ việc chuyển mục đích sử dụng đất, từ loại đất có giá trị thấp sang loại đất có giá trị cao, đất nông nghiệp được mua gom, đền bù với giá rẻ rồi chuyển đổi sang đất phi nông nghiệp, thương mại, dịch vụ có giá cao gấp chục lần. Vấn đề xử lý chênh lệch địa tô đối với đất đai của người dân đang tiềm ẩn nhiều bất công trong xã hội.

Đại biểu nêu rõ, Luật Đất đai (sửa đổi) lần này phải xóa bỏ bất công từ lợi ích do chênh lệch địa tô, tránh nguồn lực đất đai bị thất thoát; xây dựng chính sách tài chính đất đai, phương thức xác định giá đất, bảo đảm hài hòa lợi ích trong khai thác chênh lệch địa tô giữa Nhà nước, nhà đầu tư và người dân.

Để khơi dậy tiềm năng, phát huy cao nhất giá trị nguồn lực đất đai, kiên quyết khắc phục tình trạng tham nhũng, tiêu cực trong quản lý đất đai, đại biểu cho rằng cần giải quyết tốt hai vấn đề về chênh lệch địa tô và giá đất.

Về nguyên tắc xác định giá đất, đại biểu Trần Văn Khải cho rằng, quy định trong dự thảo luật chưa đủ điều kiện để thực hiện xác định giá đất trong đời sống thực tế. Cơ sở để xác định giá đất tiệm cận với giá thị trường vẫn là điều mơ hồ.

Do đó, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện các phương pháp xác định giá đất theo giá thị trường, bảo đảm rõ ràng, thể chế hóa đầy đủ, toàn diện theo yêu cầu của Nghị quyết 18.

Có nhiều chỉ số đánh giá “cuộc sống tốt hơn”

Thảo luận, góp ý về nguyên tắc đền bù, tái định cư, đại biểu Nguyễn Quang Huân (đoàn Bình Dương) cho biết, theo Tờ trình của Chính phủ, về nguyên tắc bồi thường tái định cư đã bỏ nội dung “người dân sau khi đền bù thì có điều kiện cuộc sống bằng hoặc tốt hơn trước”. Việc bỏ nội dung này là do còn nhiều ý kiến khác nhau.

Theo đại biểu, cách giải thích như trên chưa thuyết phục, hiểu chưa đúng tinh thần của Nghị quyết 18-NQ/TW, đó là cuộc sống của người dân được nhận đền bù bằng hoặc tốt hơn trước, không có nghĩa là người dân phải có nhà to hơn hay đường vào nhà rộng hơn…

“Cuộc sống tốt hơn có nhiều chỉ số để đánh giá, một trong phương pháp để đánh giá được vấn đề này là phỏng vấn, ghi nhận ý kiến của người dân. Nếu hiểu theo nghĩa đen thì sẽ bị vướng vào công tác đền bù và có nhiều ý kiến trái chiều, không xác định được như thế nào là người dân có cuộc sống tốt hơn”, đại biểu nhấn mạnh.

Đại biểu Nguyễn Quang Huân cũng cho rằng, do hiểu chưa đúng về vấn đề này nên dẫn tới quy định thu hồi đất nông nghiệp sau đó đền bù bằng nhà ở. Có thể thấy, quy định trong dự thảo mới chỉ quan tâm tới thu nhập cụ thể chứ chưa quan tâm đến cuộc sống, sinh kế của người dân bị ảnh hưởng.

Theo đại biểu, cần tìm hiểu các dự án thí điểm ở nhiều nơi, nhiều vùng trên cả nước, nghiên cứu kỹ Nghị quyết 18 để có giải thích hợp lý, đạt được sự đồng thuận từ cử tri, không nên bỏ nguyên tắc này ra khỏi nội dung về cơ chế giá đền bù.

Cần giảm bớt thủ tục hành chính trong quy hoạch sử dụng đất

Đại biểu Trần Thị Hiền (đoàn Hà Nam) cho biết, theo quy định, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia và cho ý kiến đối với quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh.

Tuy nhiên, quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh đã có trong quy hoạch sử dụng đất quốc gia; khi xây dựng nhiệm vụ lập quy hoạch sử dụng cấp tỉnh thì đã căn cứ vào quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia; các quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng; quy hoạch kỹ thuật chuyên ngành có sử dụng đất cấp quốc gia, liên tỉnh.

“Do vậy, để giảm bớt thủ tục hành chính và thực hiện chủ trương của Đảng về phân cấp, phân quyền, tạo điều kiện thuận lợi cho địa phương, tôi đề nghị Dự thảo Luật không quy định nội dung phải xin ý kiến Bộ Tài nguyên và Môi trường đối với nhiệm vụ lập quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh”, bà Hiền nói.

Từ đó, đại biểu Hiền đề nghị sửa lại điểm b khoản 2 Điều 63 dự thảo như sau: “UBND cấp tỉnh xây dựng nhiệm vụ lập quy hoạch sử dụng cấp tỉnh trình HĐND tỉnh quyết định; UBND cấp tỉnh xây dựng và phê duyệt nhiệm vụ lập kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh”.

Về phương pháp định giá đất theo nguyên tắc thị trường bà Hiền cho rằng, cần phải quy định chi tiết nội dung phương pháp xác định giá đất.

“Khái niệm “nguyên tắc thị trường” rất trìu tượng, khó xác định vì nó phụ thuộc vào thời điểm và yếu tố cá nhân chủ quan của người mua. Hiện nay quy định của các phương pháp xác định giá đất chưa rõ ràng, không cụ thể trong cách tính, do vậy sẽ nảy sinh tình trạnh cùng một khu đất nhưng nếu xác định theo các phương pháp khác nhau sẽ cho kết quả rất khác biệt nhau”, bà Hiền nói.

Bà Trần Thị Hiền cũng cho biết, thời gian qua ở một số địa phương nhiều cán bộ ngành Tài nguyên và Môi trường đã vi phạm pháp luật trong việc định giá đất.

“Vấn đề này có nhiều nguyên nhân nhưng trong đó có nguyên nhân từ quy định của các phương pháp định giá đất chưa rõ ràng làm cho các cách hiểu khác nhau. Vì vậy đề nghị cần quy định chi tiết nội dung phương pháp xác định giá đất, điều kiện áp dụng phương pháp xác định giá đất trong Dự thảo Luật đất đai một cách rõ ràng, cụ thể để dễ thực hiện, đồng thời cụ thể hoá cơ chế kiểm tra, giám sát việc thực hiện”, bà Hiền nói.

Hôm nay, Quốc hội dành cả ngày làm việc để thảo luận Luật Đất đai