Lấp lỗ hổng pháp lý chung cư mini

Báo Giao thông ghi nhận ý kiến các chuyên gia, ĐBQH xung quanh vấn đề này.

Ông Nguyễn Thế Điệp (Phó chủ tịch Câu lạc bộ Bất động sản Hà Nội):

Để người dân không buộc phải đánh đổi sự an toàn

Thực tế hiện nay, quỹ đất nội đô không còn, dự án giãn dần ra ven đô. Những dự án chung cư trong nội đô, giá bán trung bình khoảng 40 triệu đồng/m2. Với một căn hộ chung cư diện tích 50m2 thì số tiền tối thiểu để sở hữu đã tới 2 tỷ đồng, rất khó để người thu nhập thấp sở hữu.

Công an quận Đống Đa (Hà Nội) cùng UBND và Công an phường Trung Liệt tiến hành thành lập đoàn liên ngành kiểm tra khẩn cấp việc thực hiện quy định phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ tại tòa nhà số 58B-C, ngõ 117 phố Thái Hà ngày 14/9.

Trong khi đó, chung cư mini len lỏi trong nội đô, giá chỉ dao động từ 600 - 800 triệu đồng/căn hoặc cho thuê ở từ 1 - 3 triệu đồng/phòng/tháng. Do đó, người dân buộc phải đánh đổi sự an toàn lấy nơi lưu trú.

Luật Nhà ở hiện nay mới chỉ quy định về chung cư, chưa có quy định về chung cư mini. Hiện chưa có tiêu chuẩn thiết kế để phân biệt chung cư mini với nhà ở riêng lẻ cho thuê đơn thuần, phân biệt với nhà trọ...

Cộng với lỗ hổng trong cơ chế chính sách, chưa có chế tài xử phạt trách nhiệm đến từng cá nhân liên quan, dẫn đến tình trạng người dân xin cấp phép nhà ở riêng lẻ, sau đó cơi nới nâng tầng, vi phạm.

Trong khi đó, cơ quan thanh tra, kiểm tra chỉ đến chụp ảnh, lập biên bản là "xong chuyện", không nghiêm túc xử lý triệt để ngay từ đầu.

Do đó, việc cần làm ngay là rà soát, xử lý trách nhiệm, sai đến đâu, xử lý đến đó, kịp thời bịt lỗ hổng trong cơ chế chính sách, đảm bảo pháp luật được thực hiện nghiêm minh, ngăn chặn những sai phạm, xử lý trách nhiệm ngay từ đầu.

Hiện nay, 20% quỹ căn nhà ở cho thuê trong dự án nhà ở xã hội đang ế rất nhiều, gần như không có người thuê. Như tại TP.HCM có 10.000 căn hộ tái định cư bỏ hoang, rêu mốc, bẩn thỉu, xuống cấp gây mất mỹ quan đô thị. Con số này ở Hà Nội vào khoảng 4.000.

Trong khi một bộ phận không nhỏ người dân đang thiếu một chốn an cư. Nếu có cơ chế hỗ trợ về chính sách, hạ giá thuê, sẽ có số lượng lớn người dân được giải quyết về nhà ở mà không lãng phí nguồn lực. Người dân không phải tìm đến những chung cư mini nhỏ hẹp, chật chội, thiếu an toàn nữa.

Đại biểu Trương Xuân Cừ (Ủy ban Xã hội của Quốc hội):

Giám sát chặt sẽ hết chung cư mini biến tướng

Thực tế cho thấy, chung cư bị cháy ở phố Khương Hạ trong giấy phép xây dựng là nhà ở riêng lẻ, 6 tầng, mật độ xây dựng là 70%. Tuy nhiên, để tối ưu lợi nhuận, chủ sở hữu đã xây thành 9 tầng, chia thành 45 căn hộ và bán.

Hiện tượng biến tướng này rất nguy hiểm, bởi nhà ở riêng lẻ thì không cần cấp phép PCCC. Nhưng khi xây dựng từ 7 tầng trở lên, về nguyên tắc phải cấp phép PCCC. Vì vậy, hầu hết chung cư mini không đủ điều kiện PCCC, khi hỏa hoạn xảy ra thì công tác chữa cháy và thoát nạn gặp khó khăn.

Từ bài học này cho thấy, khâu kiểm tra giám sát trong quá trình xây dựng là hết sức quan trọng. Nếu giám sát chặt từ đầu, thì sẽ không xảy ra biến tướng, hình thành những chung cư mini đầy nguy hiểm như vậy.

Giờ đây, ngoài việc xác minh, làm rõ, xử lý trách nhiệm những cá nhân, tập thể liên quan trong vụ cháy này, thì điều quan trọng là nhất là chấn chỉnh, có chế tài nghiêm ở khâu giám sát quản lý trật tự xây dựng ở cấp cơ sở.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Ủy ban Pháp luật của Quốc hội):

Không hợp thức hóa nhưng phải cải tạo

Không ít trong số những chung cư mini xây dựng sai phép (vượt tầng, qua mật độ xây dựng) từ đó không đủ điều kiện PCCC. Tuy nhiên, đa phần trong số này đã được chủ đầu tư bán cho người dân và người dân đang sống ổn định.

Phải làm sao để đảm bảo an ninh, an toàn PCCC, đảm bảo chất lượng cuộc sống tại những chung cư mini này đang là bài toán không hề dễ giải.

Cả về tình và lý hiện nay không thể đuổi người dân ra khỏi ngôi nhà mà chính họ đã bỏ tiền ra mua và có nhiều thế hệ đang sinh sống. Đây là vấn đề an sinh xã hội và liên quan đến rất nhiều người chứ không chỉ một vài trường hợp.

Chúng ta cũng không thể hợp thức hóa sai phạm của những căn chung cư mini đang tồn tại bằng việc cấp sổ đỏ cho các căn hộ. Nhưng đảm bảo PCCC tại những căn chung cư này thì là việc làm cần thiết.

Các cấp chính quyền địa phương bằng nhiều biện pháp khác nhau phải yêu cầu chủ đầu tư thực hiện nghiêm quy định PCCC bằng cách mở lối thoát hiểm, đầu tư trang biết bị bình chữa cháy, hệ thống cảnh báo cháy… ở các tòa chung cư mini đang tồn tại này.

Luật sư Quách Thành Lực (Giám đốc Công ty luật Pháp Trị, Đoàn luật sư TP Hà Nội):

Bịt lỗ hổng trong quản lý xây dựng

Cụm từ "chung cư mini" được nhận diện là những căn nhà ở riêng lẻ của hộ gia đình, cá nhân, tổ chức mà có từ 2 tầng trở lên, đã xuất hiện từ hơn 10 năm trước. Sau đó được xây dựng rầm rộ tại các quận nội đô, do nhu cầu nhà ở của người dân cao.

Một số văn bản pháp lý, dù dùng khái niệm "nhà ở riêng lẻ" đã có đề cập tới chung cư mini, thậm chí cả vấn đề cấp sổ đỏ cho từng căn hộ nhỏ trong ngôi nhà. Tuy nhiên, đang có sự thiếu thống nhất giữa quy định về mô hình căn hộ này với các quy định về xây dựng và yêu cầu về PCCC. Từ đó, tạo ra lỗ hổng.

Theo quy định, nhà tập thể, nhà ở ký túc xá hoặc nhà hỗn hợp cao từ 7 tầng trở lên phải buộc có giấy phép về PCCC. Khi thi công phải đảm bảo đúng thiết kế đã phê duyệt và phải được nghiệm thu về PCCC mới đủ điều kiện đưa vào sử dụng. Trong khi, theo quy định PCCC và các văn bản liên quan, lại không bắt buộc áp dụng đối với nhà ở riêng lẻ có chiều cao từ 6 tầng trở xuống.

Do đó, cần phải luật hóa về loại hình chung cư mini, đi kèm với đó là những yêu cầu và điều kiện cụ thể về đảm bảo an toàn.

Thượng tá Đỗ Anh Quyến (Phó trưởng Công an quận Bắc Từ Liêm, nguyên Trưởng phòng Cảnh sát PCCC số 12, Hà Nội):

Quản chặt ngay từ khi cấp phép

Ngay từ đầu cần phải quản lý thật chặt các chủ đầu tư khi xây dựng công trình nhà ở riêng lẻ. Bởi nhiều khi chủ nhà không làm theo đúng giấy phép xây dựng, tự nâng tầng, biến tướng thành dạng chung cư mini để cho thuê, thậm chí bán đứt nên hệ lụy về sau là quản lý rất phức tạp.

Loại hình chung cư mini này không nên cho để các loại xe dưới tầng 1, bởi thường thì nguyên nhân chính gây ra cháy nổ cũng từ các phương tiện này. Các xe máy thường không có niên hạn và là xe cũ nên dể xảy ra cháy nổ, ngoài ra khói của các loại phương tiện khi cháy cũng rất độc.

Đồng thời, cần yêu cầu chủ nhà phải lắp hệ thống ngăn khói, thiết kế có thang bộ để thoát nạn khi xảy ra sự cố hỏa hoạn.