Phó Thủ tướng Lê Văn Thành: Qua phiên chất vấn ngày hôm nay, Bộ trưởng Bộ GTVT đã tiếp thu và giải trình các ý kiến của các đại biểu Quốc hội, rất tâm huyết, sâu sắc và trách nhiệm.
Tôi đồng tình với những ý kiến trả lời, tiếp thu giải trình của Bộ trưởng Bộ GTVT. Thay mặt Chính phủ, tôi báo cáo một số nội dung liên quan đến tổng thể triển khai đường cao tốc trong giai đoạn tới đây.
Theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và chiến lược phát triển kinh tế xã hội 10 năm giai đoạn 2021-2030, đặt mục tiêu đến năm 2025 phải hoàn thành 3.000km cao tốc và đến năm 2030 hoàn thành 5.000km đường cao tốc.
Trên cơ sở Nghị quyết của Trung ương, của Đại hội, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 18 ngày 8/10/2021 xác định tuyến đường cao tốc Bắc - Nam 2021-2025 phải được hoàn thành và phải được ưu tiên bố trí nguồn lực để triển khai dự án cao tốc này.
Trên cơ sở đó, Chính phủ đã trình Quốc hội và được Quốc hội thông qua kế hoạch đầu tư công trung hạn, bổ sung nguồn vốn từ chương trình phục hồi và phát triển KTXH với tổng nguồn lực bố trí cho đường cao tốc 339.000 tỷ đồng cho giai đoạn 2021 - 2025.
Về các danh mục triển khai đường cao tốc giai đoạn 2021 - 2025 sẽ tập trung vào các dự án lớn sau: cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 có chiều dài 654km; cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 có chiều dài 729km.
Chính phủ đã trình Quốc hội tại kỳ họp này 5 tuyến cao tốc có chiều dài 549km.
Tổng chiều dài toàn bộ các tuyến cao tốc đang triển khai 1.932km, số km đường cao tốc đã hoàn thành đến thời điểm hiện nay 1.290km.
Cả các công trình đã hoàn thành đưa vào khai thác và đang triển khai có 3.222km cao tốc.
Về tiến độ triển khai cụ thể các dự án, tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 đã được Quốc hội phê chuẩn chủ trương đầu tư năm 2017 với chiều dài 654km đã khởi công rải rác trong 3 năm 2019, 2020 và 2021 sẽ hoàn thành toàn tuyến vào năm 2023, trong đó năm 2022 phấn đấu hoàn thành 361km bao gồm 4 dự án như Bộ trưởng GTVT đã báo cáo Quốc hội sáng nay.
Tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 với chiều dài 729km được Quốc hội thông qua tại kỳ họp bất thường tháng 1/2022 vừa qua, hiện nay đã triển khai lập dự án đầu tư, kiểm đếm, cắm mốc chỉ giới, lập phương án đền bù.
Toàn bộ 729 km sẽ khởi công vào tháng 11,12/2022, phấn đấu hoàn thành năm 2025 và thông toàn bộ tuyến cao tốc Bắc - Nam vào năm 2025 với tổng chiều dài 2.063 km từ Lạng Sơn đến Cà Mau.
Các tuyến còn lại gồm tuyến Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, tuyến Biên Hoà - Vũng Tàu, tuyến Khánh Hoà - Buôn Ma Thuột dự kiến khởi công tháng 6/2023 nếu được Quốc hội thông qua tại kỳ họp này và cơ bản hoàn thành năm 2025, đưa vào khai thác sử dụng năm 2026.
Dự kiến đường vành đai 3 TP.HCM và đường vành đai 4 vùng Thủ đô sẽ khởi công vào tháng 6/2023 và cơ bản hoàn thành vào năm 2026.
Như vậy, tốc độ tập trung rất cao về phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, nhất là phát triển đường cao tốc. Tổng chiều dài tuyến cao tốc triển khai trong giai đoạn 2021-2025 là 1.932 km, gấp 4 lần so với giai đoạn 2015-2020 (487km).
Tổng nguồn vốn đầu tư ngân sách thực hiện đường bộ cao tốc giai đoạn 2021-2025 cũng gấp gần 4 lần giai đoạn 2015-2020.
Tổng nguồn vốn đã bố trí cho giai đoạn 2021-2025 là 339.000 tỷ đồng trong khi đó nguồn vốn bố trí cho cao tốc giai đoạn 2015-2020 là 89.000 tỷ đồng, như vậy, nguồn vốn tăng rất nhiều lần.
Chính phủ xác định đây là nhiệm vụ rất nặng nề, thủ tục đầu tư xây dựng cơ bản theo quy định hiện hành rất rườm rà, thường triển khai 2-3 năm mới xong được thủ tục đầu tư của một dự án cao tốc.
GPMB rất lớn, các dự án cao tốc là 10.198 ha và di dời tái định cư 19.841 hộ dân, riêng khối lượng vật liệu xây dựng lên đến 200-250 triệu m3.
Cơ sở và các giải pháp để triển khai gồm: Tập trung cao nguồn lực, đầu tư dứt điểm, không dàn trải.
Tới nay, Quốc hội đã phân bổ 339.000 tỷ đồng đủ điều kiện để triển khai dứt điểm các công trình trong giai đoạn tới đây.
Cùng với đó, rút ngắn thủ tục đầu tư từ 1-2 năm (trước đây 3 năm), ví dụ như cao tốc Bắc Nam phía Đông khi Quốc hội phê chuẩn chủ trương đầu tư đến cuối năm nay khởi công, thời gian chỉ mất 1 năm, trong khi giai đoạn trước đây phải mất 2-3 năm.
Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 43 và 44 cho phép chỉ định thầu các gói thầu từ khảo sát thiết kế cho đến đền bù, tái định cư, di dời, xây đắp, đây là các nghị quyết quan trọng quyết định có hoàn thành được tiến độ hay không.
Cho phép rút ngắn các thủ tục về cấp mỏ ở các địa phương, rất quan trọng. Chính phủ đã ban hành 2 Nghị quyết 133 và Nghị quyết 66 mới hoàn thành được mỏ trong giai đoạn 1.
Phân cấp cho các địa phương để thực hiện các dự án trục Đông Tây, các địa phương sẽ trực tiếp triển khai giải toả mặt bằng.
Về phía Chính phủ, đã thành lập Ban chỉ đạo và thực hiện giao ban hàng tháng, Bộ GTVT thực hiện giao ban hàng tuần để tháo gỡ khó khăn, xử lý các nhà thầu, tới đây, nhà thầu nào chậm tiến độ sẽ thay ngay.
Để hoàn thành nhiệm vụ trên không dễ dàng gì, Chính phủ sẽ quyết tâm rất cao để thực hiện bằng được mục tiêu mà Nghị quyết Đại hội 13 đã đề ra để hoàn thành 3.000km đường cao tốc đến năm 2025 và 5.000 km đường cao tốc vào năm 2030.
Rất mong Quốc hội đã rất ủng hộ, sẽ tiếp tục ủng hộ, chia sẻ, cùng giám sát với Chính phủ để thực hiện thành công dự án trên.