Không ít trường hợp bệnh nhân nhập viện trong tình trạng nguy kịch vì tăng triglyceride máu (mỡ máu) khiến huyết tương trắng đục như sữa.
Viêm tụy cấp vì mỡ máu quá cao
Mới đây, các bác sĩ BV Lê Văn Thịnh (TP.HCM) vừa cứu sống 1 nữ bệnh nhân 33 tuổi bị tăng triglycerid.
Được biết, bệnh nhân nhập viện cấp cứu trong tình trạng đau bụng dữ dội, nôn ói nhiều, mệt mỏi, khó thở… nghi ngờ viêm tụy cấp.
Ống huyết tương trắng đục như sữa của 1 bệnh nhân mỡ máu tăng cao, viêm tụy cấp
Kết quả xét nghiệm cho thấy nồng độ triglyceride máu khi nhập viện lên đến 14.391 mg/Dl, hơn 60 lần so với giá trị bình thường và gây ra viêm tụy cấp nặng, hoại tử thành tá tràng, với tiên lượng tử vong hơn 50%.
Bác sĩ điều trị cho hay, ngay khi máu được lấy ra xét nghiệm có màu trắng đục như sữa khiến các bác sĩ giật mình vì mỡ chiếm rất nhiều. Bệnh nhân được chỉ định thay huyết tương nhằm giảm triglyceride. Đáng nói do bệnh nhân có lượng mỡ quá lớn nên các bác sĩ phải “lọc mỡ” mới có thể thay huyết tương.
Tương tự, trường hợp anh Hoàng Văn Thắng (Hà Nam) cấp cứu tại BV Bạch Mai trong tình trạng đau bụng, khó thở..., nồng độ triglyceride máu xét nghiệm tăng gấp 58 lần giá trị bình thường. Kết quả chụp cắt lớp vi tính ổ bụng thể hiện hình ảnh viêm tụy cấp thể phù nề. Các bác sĩ chẩn đoán anh Thắng bị viêm tụy cấp do triglyceride máu tăng quá cao. Được biết, đây là lần thứ 2 anh Thắng nhập viện vì nguyên nhân này.
GS. Nguyễn Gia Bình, Chủ tịch Hội Hồi sức tích cực Việt Nam cho biết, triglyceride là dạng chất béo có trong thực phẩm mà cơ thể chúng ta vẫn tiêu thụ hàng ngày, chủ yếu có trong các loại mỡ động vật và thực vật. Cơ thể cần sử dụng triglyceride để tiêu hóa và chuyển sang dạng năng lượng tế bào đáp ứng các hoạt động sống, trao đổi chất.
Triglyceride dư thừa phần lớn do cơ thể tiếp nhận lượng lớn từ thực phẩm, nên chú ý đến chế độ ăn uống hợp lý là điều đầu tiên để giảm mỡ máu cũng như triglyceride. Chế độ ăn uống lành mạnh cần cân bằng các nhóm chất quan trọng như tinh bột, chất béo, protein, chất xơ, vitamin và khoáng chất.
Khi triglyceride được tích trữ quá nhiều sẽ khiến chỉ số triglyceride trong máu tăng cao và gây hại cho cơ thể. Chỉ số này được xác định thông qua các xét nghiệm máu.
Theo, GS. Bình, những trường hợp viêm tụy cấp do tăng triglycerid phương pháp điều trị là thay huyết tương. Có những bệnh nhân vào cấp cứu nồng độ triglyceride máu của người bệnh rất cao, huyết tương ngày đầu được lọc ra từ máu người bệnh trắng đục như sữa.
Trong những trường hợp viêm tụy cấp do triglyceride máu tăng rất cao, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như tắc mạch, viêm tuỵ cấp gây suy đa tạng, thậm chí tử vong.
Bệnh nhân mỡ máu có cần tuyệt đối kiêng chất béo?
Thực tế nhiều người mới chỉ quan tâm đến chỉ số cholesterol trong máu mà ít quan tâm đến chỉ số triglyceride. Trong khi triglyceride tăng cao gây ra bệnh lý viêm tụy cấp cũng nhiều bệnh lý khác.
Triglyceride tăng cao cũng là thủ phạm gây xơ vữa động mạch, từ đó, nếu mảng xơ vữa hoặc cục máu đông vỡ ra có thể làm tắc nghẽn dòng máu trong động mạch cung cấp cho cơ tim, có thể gây ra cơn đau tim, hoặc động mạch cung cấp cho não, có thể gây đột quỵ.
Theo các chuyên gia y tế, nguyên nhân chính khiến triglyceride máu tăng cao xuất phát từ chế độ ăn sử dụng nhiều dầu, mỡ động vật, đồ chiên rán, uống bia rượu.
Do vậy nhiều người có quan điểm “cần tuyệt đối không dùng chất béo” để phòng mỡ máu, tuy nhiên, BS. Trương Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Y học Ứng dụng Việt Nam khuyến nghị: “Không cần thiết thiết phải kiêng hoàn toàn ăn chất béo, tuy nhiên cần lựa chọn chất béo có lợi cho sức khỏe như các loại chất béo không bão hòa đơn (có nguồn gốc thực vật, thực phẩm có nhiều chất béo này bao gồm dầu oliu, dầu lạc, quả bơ, các loại hạt, các loại đậu…), chất béo không bão hòa đa (gồm hai loại là axít béo omega-3 và omega-6.
Trong đó axit béo omega-3 có lợi cho sức khỏe của tim; thực phẩm của chứa chất béo này gồm hàu, hạt chia, đậu nành, quả óc chó, hạt gai dầu, hạt hoa hướng dương…, cá béo như cá mòi, cá ngừ, cá hồi, cá thu và cá trích). Tăng cường bổ sung chất xơ, protein từ trái cây, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, các loại cá. Đồng thời hạn chế chất béo bão hòa, trans fat...”.
Ngoài ra, theo gợi ý của BS. Sơn, thực đơn chuẩn LIGHT sẽ giúp ngăn ngừa rối loạn mỡ máu. Cụ thể: L – lựa chọn chất béo có lợi cho cơ thể, góp phần hỗ trợ giảm hấp thụ cholestorol từ thực phẩm; I – Ít tiêu thụ da, mỡ, nội tạng động vật; H – hạn chế rượu, bia và T – tăng cường rau xanh, ngũ cốc.
