Cầu Thăng Long được khởi công xây dựng khoảng năm 1973, khánh thành ngày 9/5/1985. Đây là cây cầu có thời gian thi công lâu nhất ở Hà Nội và là công trình tầm cỡ nhất khu vực Đông Nam Á khi đó.
Chủ tịch nước Trường Chinh gợi ý đặt tên cầu là “Thăng Long”, biểu tượng cho sự phát triển và hưng thịnh của đất nước. Cầu bắc qua sông Hồng ở khu vực gần bến Chèm, thuộc địa bàn phường Thụy Phương, quận Bắc Từ Liêm (bờ nam). Đầu cầu còn lại thuộc xã Võng La, huyện Đông Anh (bờ Bắc), cách nhau 1.688 m và cách trung tâm Hà Nội 12 km.
Để phục vụ công trình trọng điểm này, Nhà nước cho phép thành lập ngân hàng Thăng Long. Toàn bộ vốn từ Liên Xô đều được rót về ngân hàng này và được quản lý chặt chẽ. Điều đặc biệt hơn, để bảo đảm an ninh - chính trị cho công tác xây dựng, Chính phủ thành lập riêng một Quận Công an cầu để lo toàn bộ nhân khẩu, nhân sự.
Theo một cán bộ từng là lãnh đạo Vụ trưởng Vụ KHCN (Bộ GTVT), sau một thời gian thi công, các chuyên gia Trung Quốc lần lượt rút về nước. Để đảm bảo tiến độ cho cây cầu trọng điểm, Chính phủ đã đề nghị Liên Xô giúp đỡ và bắt đầu tiếp tục xây dựng từ năm 1979 đến năm 1985 mới xong.
Theo dự kiến ban đầu, hai tháp đầu cầu Thăng Long có cổng người dân lên tham quan. Tuy nhiên, sau đó do khó khăn về kinh phí nên hạng mục này phải dừng lại. Trong ảnh là cầu Thăng Long hướng về quận Bắc Từ Liêm và huyện Đông Anh nhìn từ giữa sông. Hiện nay, cách đó vài km đã có cầu Nhật Tân nhưng lưu lượng phương tiện qua lại cầu Thăng Long vẫn đông đúc.
Theo thiết kế ban đầu của Trung Quốc, cầu Thăng long có khung dầm thép; mặt đường ô tô cầu chính có kết cấu làm từ các tấm bê tông cốt thép dày hơn 14 cm. Sau đó, chuyên gia Liên Xô đã thiết kế cầu chính bằng dạng thép có các thanh dầm liên kết bằng bu lông cường độ cao; mặt cầu ô tô trên cầu chính được làm từ các bản trực hướng bằng thép hợp kim. Thiết kế này giúp cây cầu trông thoáng đãng hơn.
Sau đó, chuyên gia Liên Xô đã thiết kế cầu chính bằng dạng thép có các thanh dầm liên kết bằng bu lông cường độ cao; mặt cầu ô tô trên cầu chính được làm từ các bản trực hướng bằng thép hợp kim. Thiết kế này sẽ làm giảm chiều cao giữa hai tầng, giúp cây cầu trông thoáng đãng hơn.
Mặt cầu tầng rộng 19,5 m, gồm 4 làn xe, hai bên dành cho người đi bộ. Phần kết cấu thép được lắp bởi 6.500 tấn bản trực hướng bằng thép hợp kim cường độ cao.
Cầu chính vượt sông dài 1.688 m bao gồm 15 nhịp dầm thép. Quá trình thi công, hàng trăm chuyên gia Liên Xô đã tham gia hầu hết các công đoạn xây dựng cầu, từ thiết kế, tư vấn kỹ thuật, giám sát công trình đến quản lý dự án.
Quá trình xây dựng, Liên Xô đã cung cấp cho công trình khoảng 49.000 tấn sắt thép các loại, 26.000 tấn dầm cầu thép, gần 60.000 tấn xi măng mác cao và hàng trăm tấn máy móc, thiết bị như cần cẩu tải trọng lớn, hệ thống hàn tự động, thiết bị thí nghiệm, kiểm định, máy xúc, ủi, xe lu, canô.
Khối lượng vật tư chính dùng để xây cầu gồm 53.294 tấn sắt thép, 230.000 m3 bê tông, gần 1.000 phiến dầm bê tông các loại, cân nặng từ 54-130 tấn mỗi phiến, 110.000 m cọc ống bê tông dự ứng lực Ø 550 mm. Cho đến nay, Thăng Long vẫn được coi là cây cầu có nhiều cái “đầu tiên” nhất, như: Lần đầu tiếp cận hệ thống tụ nhiệt; lần đầu tiên lắp cụm dầm thép. Đặc biệt, cây cầu này là lần đầu tiên người thợ thi công cầu Việt Nam và Liên Xô cùng thi công lắp cụm dầm thép.
Cầu đường sắt nằm ở phía dưới, cách tầng trên khoảng 14 m. Lòng cầu rộng 10 m, có 2 đường sắt, một đường tiêu chuẩn 1,435 m và một đường 1 m.
Các nhịp cầu dẫn có kết cấu bằng nhịp dầm bê tông dự ứng lực, dài 33 m/nhịp. Có tất cả 116 nhịp cầu dẫn đường sắt (gồm 53 nhịp phía bắc, 63 nhịp phía nam). Hai bên cánh gà tầng dưới có 2 đường xe thô sơ, mỗi đường rộng 3,5 m.
Đến nay, đất nước đã có thêm hàng trăm cây cầu lớn nhưng nhiều chuyên gia vẫn còn ấn tượng về những công nghệ đặc biệt của cầu Thăng Long, trong đó có công thức pha chế vật liệu dính bám hết sức cầu kỳ giúp lớp nhựa mặt cầu mới có độ bền đến hơn 30 năm.
Xe hai bánh, ba bánh lưu thông hai bên cánh gà tầng dưới của cầu với tốc độ tối đa 30 km/h.
Một điều đặc biệt nữa mà ít người biết đến, đó là công trình khi hoàn thành chỉ hết 3 triệu rúp, tương đương khoảng 3 triệu USD. Theo tính toán của các chuyên gia cầu đường, hiện nay, nếu xây dựng một cây cầu tương đương quy mô cầu Thăng Long, kinh phí sẽ không dưới 500 triệu USD.Một chuyên gia cho biếtchi phí thi công cầu Thăng Long được tối ưu vì công trình này không những được hỗ trợ hoàn toàn về công nghệ thi công mà còn được viện trợ vật liệu, chuyên gia. Giai đoạn ấy, đồng rúp được coi trọng, tương đương USD. Còn hiện tại, 95 RUB bằng 1 USD.
Sau hơn 15 năm khai thác, năm 2020, phần mặt đường ô tô cầu Thắng Long hư hỏng, ảnh hưởng đến an toàn giao thông. Trong hơn 4 tháng sửa chữa, nhà thầu đã hàn 1,4 triệu đinh neo bằng thép lên bản mặt thép của cầu; lắp đặt 800 tấn thép; đổ 2.000 m3 bêtông siêu tính năng, quét keo dính bám và thảm 27.200 m2 bêtông nhựa polyme.
Bình luận bài viết (0)
Gửi bình luận