Làm gì để tránh đột quỵ khi chơi thể thao?

Hỏi:

Thời gian gần đây, tôi nghe thông tin không ít trường hợp đột quỵ khi đang chơi thể thao, đặc biệt với chạy marathon. Vậy, làm sao để phòng tránh được điều này, mong bác sĩ tư vấn?

Trường Giang (Hà Nội)

Ảnh minh họa.

PGS.TS Nguyễn Mạnh Khánh, Trưởng khoa Phẫu thuật chấn thương y học thể thao và chi trên, BV Hữu nghị Việt Đức trả lời:

Trong vài năm gần đây, số ca nhập viện để điều trị đột quỵ đang có chiều hướng gia tăng, từ 1,7% lên tới 2,5%. Đặc biệt, một số trường hợp bị đột quỵ khi đang tập luyện thể thao khiến nhiều người lo lắng.

Đột quỵ khi chơi thể thao có 2 nhóm chính. Nhóm thứ nhất, xảy ra trên người bệnh lý nền mà không biết. Nhóm này hay gặp ở người dị dạng mạch máu não (phình mạch máu não) hoặc có bệnh lý tiềm tàng về viêm cơ tim, gây ra nhồi máu cơ tim cấp, hoặc xuất huyết não cấp. Người bệnh rất khó biết mình bị bệnh vì thông thường không triệu chứng, khi tai biến xảy ra mới biết. Tuy nhiên, những trường hợp này rất ít.

Nhóm thứ hai, là người chơi thể thao gắng sức quá, đẩy sức chịu đựng vượt lên cao quá khả năng của bản thân. Ví dụ, người này chỉ có khả năng chạy được 5km, sau tập luyện đẩy lên 10km, 20km, nhưng họ lại cố gắng chạy 50km, thậm chí 100km nên không phù hợp.

Chính vì vậy, điều quan trọng là cần lựa chọn môn thể thao phù hợp với độ tuổi. Ví như những môn đòi hỏi vận động lớn như bóng đá, chạy đường dài ưu tiên lứa tuổi thanh thiếu niên. Ở người tuổi cao hơn có thể đi bộ, đạp xe, bơi. Ở môn chạy cần khởi động kỹ, bắt nhịp tăng dần để quả tim co bóp cần quá trình thích nghi.

Cơ thể con người chỉ có ngưỡng nhất định, nếu vượt quá ngưỡng đòi hỏi có quá trình tập luyện và thích nghi lâu dài. Nếu thúc đẩy nhanh quá trình đó cơ thể dẫn tới quá tải, tim bị suy không cung cấp đủ máu, phổi phải hoạt động liên tục mới trao đổi được oxy. Tim chỉ khoảng 90 nhịp/phút, nếu đẩy lên 180-200 nhịp/phút là quá nhanh, vượt qua ngưỡng chịu đựng của cơ thể, dẫn tới suy tim cấp và đột quỵ.

Biến chứng nặng nhất của người chơi thể thao mà bệnh viện hay gặp là suy tim cấp và đột quỵ. Người chơi môn chạy cần có phương tiện đi kèm để đo nhịp tim, không được để nhịp tim lên cao quá, chỉ đến 120 là phù hợp.