"Báu vật" triều Nguyễn được rao bán 72 tỷ đồng tại Pháp

Cục Di sản Văn hoá lên tiếng

Những ngày qua, hãng đấu giá MILLON (thành lập năm 1928, có trụ sở chính tại Paris, Pháp) gây xôn xao dư luận khi đăng tải thông tin sẽ đưa ra đấu giá 329 cổ vật.

Trong đó, có hai cổ vật của nhà Nguyễn (1802-1945), gồm một ấn vàng đúc năm 1823 triều Minh Mạng (1820-1841) và một bát vàng triều Khải Định (1917-1925), với mức 2-3 triệu euro (khoảng 48-72 tỷ đồng).

Phiên bán đấu giá hai cổ vật nêu trên dự kiến sẽ được tiến hành vào 11 giờ trưa 31/10/2022 (giờ Paris).

Trong diễn biến mới nhất, phía Cục Di sản Văn hoá (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, VH,TT&DL) cho biết, nếu đây là Ấn “Hoàng đế chi bảo” (thông tin cần được xác định chính xác thông qua các đánh giá và giám định chuyên môn) thì bên cạnh những ý nghĩa về lịch sử, văn hoá…, xét về khía cạnh chủ quyền sở hữu, chiếc ấn “Hoàng đế chi bảo” được dùng cho các hoạt động công quyền, chính sự của đất nước trong suốt một giai đoạn lịch sử.

Ngay khi nắm được thông tin về việc đấu giá hai cổ vật, Bộ VH,TT&DL đã có Công văn gửi Bộ Ngoại giao. Công văn nêu rõ về “hành trình” của cổ vật kim ấn “Hoàng đế chi bảo”: Sau ngày Toàn quốc kháng chiến (tháng 12/1946), hai cổ vật đã rơi vào tay người Pháp và đến ngày 8/3/1952, người Pháp tổ chức lễ trao lại ấn kiếm cho cựu hoàng Bảo Đại, rồi được đưa sang Pháp vào năm 1953.

Trước khi qua đời (năm 1997), Bảo Đại đã di chúc để lại toàn bộ tài sản ở Pháp (trong đó có kim ấn “Hoàng đế chi bảo”) cho vợ là bà Monique Baudot, người Pháp. Bà Monique Baudot qua đời năm 2021, các tài sản trên thuộc về những người thừa kế và được mang ra bán đấu giá.

“Chiếc ấn “Hoàng đế chi bảo” được dùng cho các hoạt động công quyền, chính sự của nhà Nguyễn trong suốt một giai đoạn lịch sử, có ý nghĩa về lịch sử, văn hoá. Vì vậy, việc tìm cách đưa ấn về Việt Nam là cần thiết…”, Bộ VH,TT&DL nhấn mạnh.

Cũng tại Công văn này, Bộ VH,TT&DL đề nghị Bộ Ngoại giao chỉ đạo Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp kịp thời làm việc trực tiếp với hãng đấu giá MILLON để xác minh rõ thông tin liên quan đến việc đấu giá hai cổ vật nêu trên như thông báo của Hãng (gồm các thông tin về chủ sở hữu, tính hợp pháp của 2 cổ vật, giá dự kiến bán, khả năng đàm phán mua trực tiếp không qua đấu giá…).

Bộ VH,TT&DL cũng đề nghị: “Nhanh chóng tìm hiểu và đề xuất phương án phù hợp nhất phù hợp với pháp luật nước sở tại và thông lệ quốc tế) để “hồi hương” 2 cổ vật căn cứ kết quả làm việc với hãng đấu giá.

Căn cứ pháp lý để "hồi hương" cổ vật

Liên quan đến vấn đề giải pháp nhằm hạn chế vấn nạn “chảy máu cổ vật”, Cục Di sản Văn hoá cho biết, Việt Nam đã tham gia Công ước UNESCO 1970 về Chống buôn bán trái phép tài sản văn hóa từ năm 2005.

Tuy nhiên, từ giữa thế kỷ XX, Việt Nam đã và đang xây dựng, hoàn thiện những quy định pháp luật về việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa.

Đặc biệt, từ khi Luật di sản văn hóa năm 2001, được sửa đổi, bổ sung năm 2009 với hàng loạt các văn bản liên quan khác, việc quản lý di vật, cổ vật và bảo vật quốc gia ở Việt Nam đã được thực hiện tốt, với sự tham gia của người dân và các cơ quan quản lý nhà nước liên quan.

Hiện nay, hệ thống pháp luật về di sản văn hóa ngày càng được bổ sung, hoàn thiện, bao gồm: 01 Luật, 01 Luật sửa đổi, bổ sung; 8 Nghị định của Chính phủ; 3 Quyết định và 1 Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ. Bộ VHTTDL đã ban hành 17 Thông tư, 8 Quyết định, 3 Chỉ thị theo thẩm quyền.

Cùng với những văn bản quy phạm pháp luật nêu trên, việc quản lý di sản văn hóa ở Việt Nam còn được thực hiện với các quy định tại nhiều văn bản pháp luật liên quan khác như Luật Dân sự, Luật Hình sự, Luật Hải quan,...

Theo đại diện Cục Di sản văn hóa, thời gian qua, việc quản lý, bảo vệ di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia tại bảo tàng, di tích đã có những bước tiến. Những năm gần đây, số vụ mất cắp cổ vật tại bảo tàng, di tích đã giảm hẳn cả về số lượng và mức độ nghiêm trọng.

Hầu như không còn tình trạng thăm dò, khai quật địa điểm khảo cổ không có giấy phép. Việc tự ý tìm kiếm, đào bới làm sai lệch hoặc gây nguy cơ xâm hại, hủy hoại địa điểm khảo cổ, di vật khảo cổ; trao đổi, mua bán và vận chuyển trái phép di vật khảo cổ đã giảm hẳn.

Với sự tham gia tích cực của Việt Nam trong việc thực thi các hướng dẫn của Công ước UNESCO 1970, một số nước đã điều tra và hoàn trả một số cổ vật có nguồn gốc Việt Nam, như Nhật Bản (chuông chùa Ngũ Hộ, tỉnh Bắc Ninh năm 1978), Đức (18 cổ vật năm 2018), Hoa Kỳ (trao trả cổ vật buôn bán trái phép vào Hoa Kỳ năm 2022),…

Đồng thời, những năm gần đây có một số cá nhân, tổ chức đã tham gia đấu giá cổ vật có nguồn gốc Việt Nam và hiến tặng cho các bảo tàng, di tích, như xe kéo của Hoàng Thái hậu Từ Minh được đưa về Huế năm 2015, cổ vật mũ quan đại thần và áo Nhật Bình triều Nguyễn cho Huế năm 2022.

Thiên Ân lộ bí mật khó tin sau khi gặp sự cố tại Miss Grand International