Bộ trưởng Công thương chia sẻ về cơ chế tính giá năng lượng tái tạo

Lo thiệt hại kinh tế khi lãng phí nguồn năng lượng tái tạo

Chiều 1/6, Quốc hội thảo luận tại hội trường về phê chuẩn quyết toán ngân sách Nhà nước; công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Phát biểu thảo luận, đại biểu Nguyễn Văn Hiển (đoàn Lâm Đồng) nói về tình trạng lãng phí năng lượng tái tạo và những khó khăn của những doanh nghiệp trong lĩnh vực này.

Đại biểu cho biết, gần đây, trong các văn bản điều hành, cơ quan chức năng có sự thay đổi đột ngột về mặt chính sách, nhất là các quy định về khung giá điện, nhà máy phát điện, nhà máy điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp. Những quy định đó không khuyến khích, ưu đãi, các dự án điện gió, điện mặt trời; thậm chí có không ít quy định thắt chặt hơn so với các dự án điện truyền thống.

"Điều này đồng nghĩa với việc các nhà đầu tư điện gió, điện mặt trời sẽ không còn được hưởng ưu tiên trong việc huy động công suất như trước đây. Từ đó, khả năng cắt giảm công suất thường xuyên với dự án điện gió, điện mặt trời rất cao", ông Hiển nói.

Cũng theo ông Hiển, khung giá phát điện nhà máy điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp tại Quyết định 21 đã không phản ánh đúng về mối tương quan trong việc tính toán phương án điện hàng năm.

Hệ quả của các quy định trên là một lượng lớn điện không được khai thác, đưa vào sử dụng, gây lãng phí nguồn tài nguyên năng lượng nói chung và đẩy nhà đầu tư điện lâm vào hoàn cảnh khó khăn. Ước tính là từ thời điểm trễ hẹn, giá FIT này đến thời điểm hiện nay có trên 4.600 MW từ các dự án trên không được khai thác, đưa vào sử dụng.

Từ đó, đại biểu Nguyễn Văn Hiển đề nghị Chính phủ, Bộ Công Thương cần xem xét lại chính sách nêu trên theo hướng việc điều chỉnh chính sách phải có phương án giảm sốc, có lộ trình hợp lý, tránh việc thay đổi chính sách một cách quá đột ngột.

"Không có cái nắng, cái gió thì phải có cái đó để chen vào"

Phát biểu giải trình về lĩnh vực đại biểu quan tâm, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên cho rằng, điện gió, điện mặt trời phát triển khá mạnh ở nước ta trong những năm gần đây do nhu cầu điện năng mạnh, cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển điện tái tạo.

Tuy nhiên, có nghịch lý điện gió, điện mặt trời lại phát triển ở những khu vực có phụ tải thấp. Vì thế, muốn sử dụng nguồn năng lượng này buộc phải đầu tư hệ thống truyền tải hoặc hệ thống tích trữ điện năng.

Theo ông Diên, để an toàn cho hệ thống điện và phát huy hiệu quả nguồn năng lượng tái tạo, cần phải có nguồn điện chạy nền ổn định, phải có khả năng phát 24/24h để bù đắp khi "không có cái nắng, cái gió thì phải có cái đó để chen vào".

Ông cho rằng, ở Việt Nam, nguồn điện chạy nền là điện than, nguồn điện chạy dầu, điện khí, sinh khối, thuỷ điện, ở các quốc gia khác là điện hạt nhân. Bởi vậy, dù giá của các nguồn điện này có đắt hơn, phát thải nhiều hơn thì trong ngắn hạn vẫn phải huy động, để hệ thống điện được an toàn.

Trên thực tế, than, dầu khí là những nguyên liệu sơ cấp và trên thị trường thế giới, các nguồn nguyên liệu này vừa qua bị đứt gãy nguồn cung nên giá cao, dẫn đến giá thành điện nặng của loại hình này cao hơn nguồn điện khác. Song, về lâu dài, năng lượng tái tạo có thể là nguồn điện

Về vấn đề xử lý đối với dự án điện gió, điện mặt trời không đủ điều kiện áp giá FIT (biểu giá điện hỗ trợ), Bộ trưởng Bộ Công thương cho biết, thời gian qua, nhiều chủ đầu tư đã chạy đua để được hưởng giá FIT, nên đã bỏ sót các khâu, các thủ tục theo quy định pháp luật, thậm chí vi phạm các quy định pháp luật chuyên ngành.

Do vậy, để tháo gỡ những khó khăn phải có sự nỗ lực không ngừng của Bộ, ngành và địa phương.

"Theo thống kê, hiện nay cả nước có 85 nhà máy đã ký hợp đồng mua bán điện với EVN, nhưng không đủ điều kiện hưởng giá FIT, với công suất lên tới hơn 4.736 MW. Để có thể huy động công suất của các dự án này, tránh lãng phí và gây bức xúc cho chủ đầu tư, căn cứ vào quy định hiện hành, Thủ tướng đã chỉ đạo Bộ Công Thương ban hành Thông tư 15, Quyết định 21 quy định phương pháp xác định và khung giá áp dụng cho các dự án năng lượng tái tạo chuyển tiếp", ông Diên nói.

Theo Bộ trưởng Bộ Công thương, Bộ này cũng đã có nhiều văn bản đôn đốc các chủ đầu tư hoàn thiện thủ tục, đồng thời chỉ đạo, hướng dẫn EVN phối hợp với nhà đầu tư thỏa thuận, thống nhất giá điện để sớm đưa các dự án này vào vận hành.

Đại biểu Quốc hội: Cần thay đổi văn hóa "doanh nghiệp đi xin, đi chạy"