Chuyên gia văn hóa gợi ý mâm cỗ cúng ông Công ông Táo 23 tháng chạp

Thạc sĩ, Nghệ nhân Văn hóa Nguyễn Đức Hiển, Phó Giám đốc Viện nghiên cứu Văn hóa tín ngưỡng Việt Nam, phong tục truyền thống của người Việt, ngày 23 tháng Chạp là ngày tiễn Táo quân về trời, để báo cáo những chuyện gia đình trong một năm.

Theo quan niệm dân gian, hằng năm, đúng vào ngày 23 tháng Chạp là ngày Táo Quân lên chầu trời báo cáo tất cả việc làm tốt và chưa tốt của con người trong một năm để Thiên đình định đoạt công tội, thưởng phạt phân minh cho tất cả loài người.

Người Việt Nam làm lễ tiễn ông Công ông Táo rất thịnh soạn với mong muốn những điều tốt đẹp nhất.

Vì thế, người Việt Nam làm lễ tiễn ông Công ông Táo rất thịnh soạn với mong muốn những điều tốt đẹp nhất sẽ được thưa với Ngọc Hoàng.

Những điều không may mắn hoặc không tốt sẽ được báo cáo nhẹ đi. Bởi thế, cứ đến ngày Tết ông Công ông Táo là người Việt lại làm lễ cúng cá chép.

Cứ vào 23 tháng Chạp, nhà nhà lại chuẩn bị một đôi hoặc 3 con cá chép sống, thả trong chậu nước, cúng cùng các đồ lễ khác. Sau khi cúng xong sẽ đem thả ở sông, ao, hồ, nghĩa là "phóng sinh" để đưa ông Táo về trời.

Theo chuyên gia văn hóa Nguyễn Đức Hiển, trong tâm thức người Việt, "cá vượt Vũ môn" hay "cá chép hóa rồng" còn mang ý nghĩa của sự thăng hoa, biểu tượng của tinh thần vượt khó, sự kiên trì, bền chí chinh phục tri thức để đi tới thành công, biểu trưng cho nhân cách thanh cao tiềm ẩn hoặc hướng đến một kết quả tốt đẹp. Ngoài ra, tục thả cá chép trong ngày 23 tháng Chạp còn thể hiện sự từ bi quý báu của người Việt.

Chuyên gia văn hóa gợi ý mâm cỗ cúng ông Công ông Táo như sau:

- 1 đĩa gạo

- 1 đĩa muối

- 5 lạng thịt vai luộc (hoặc thịt gà)

- 1 bát canh

- 1 đĩa xào

- 1 đĩa giò

- 1 con cá chép rán (hoặc cá chép sống)

- 1 đĩa xôi gấc

- 1 đĩa hoa quả

- 1 ấm trà sen

- 3 chén rượu

- Quả cau, lá trầu

- 1 lọ hoa

- 1 tập giấy tiền, vàng mã

Theo dân gian, nơi cúng ông Táo tốt nhất là đặt trong khu bếp, khi cúng nên bật bếp lên để có hơi ấm tỏa ra. Theo quan niệm này, mâm cỗ đề huề thì cả nhà sẽ quanh năm no ấm.

Về thời gian cúng, theo quan niệm dân gian Lễ cúng ông Táo đẹp nhất là tối ngày 22 và sáng ngày 23 tháng Chạp, cần được thực hiện từ 11 giờ – 13 giờ là giờ Ngọ và đây thời điểm các thần quy tụ để chuẩn bị về trời.