Kỳ công đưa hoa ban quý Điện Biên về Thủ đô

Thiếu nữ chụp ảnh dưới những cây ban nở hoa tím ngắt trên đường Bắc Sơn, phía bên sườn tòa nhà Quốc hội - Ảnh: Mai Lân

Đó là hoa ban với cánh hoa mỏng manh, trắng tím như trái tim của đồng bào Tây Bắc hướng về Bác Hồ, hướng về Thủ đô Hà Nội…

Ngược Điện Biên tìm loài hoa của núi rừng

Tháng 4, những cung đường Tây Bắc trùng điệp, bao phủ xung quanh là những cánh rừng rợp một màu trắng tinh khôi của hoa ban. Từng cánh hoa đẹp như những “cô sơn nữ” người Thái, vừa gần, vừa xa, rực rỡ mà khiêm nhường.

Men theo QL279, chị Lò Thị Ngân, Trưởng phòng Kế hoạch kỹ thuật (Sở NN&PTNT tỉnh Điện Biên) dẫn chúng tôi vào khu vực rừng Tây Trang, xã Nà Ư, huyện Điện Biên - nơi có hoa ban đẹp nhất vùng Tây Bắc đang nở rộ, tràn sang cả nước bạn Lào. Chị Ngân cho biết, người ta thường nói ban trắng gắn liền với tình yêu của một đôi trai gái.

“Thuở ấy, ở vùng Tây Bắc chàng trai tên là Khum có tài săn bắn, hay lam hay làm đã đem lòng yêu cô gái tên Ban xinh đẹp, khéo léo. Cha nàng Ban chê thân phận nghèo của chàng Khum nên ép gả con cho con trai nhà Tạo Nường. Cầu xin cha không được, Ban chạy đi tìm người yêu. Tới nhà không thấy chàng, nàng buộc khăn piêu nơi cầu thang nhà chàng rồi đi tìm chàng. Cuối cùng, sau khi vượt qua một dãy núi cao, nàng kiệt sức ngã gục. Nơi nàng ngã xuống sau đó mọc lên một cây hoa màu trắng rồi loài hoa ấy mọc lan ra khắp núi rừng Tây Bắc, để cứ mỗi độ xuân về, hoa lại nở trắng trời, tỏa hương ngan ngát khắp núi rừng. Đó là hoa ban”, chị Ngân say sưa kể.

Còn anh Nguyễn Tiến Đáp, cán bộ Sở NN&PTNT tỉnh Điện Biên thì bảo, lá ban mọc cách, như hình đôi trái tim ghép lại.

Anh Cường và công nhân Công ty CP Giống lâm nghiệp Trung ương tại Điện Biên chăm sóc cây ban trước khi chuyển về Hà Nội

Rước “nàng ban” về Thủ đô

Đầu năm 2017, nhận được thông báo của Sở NN&PTNT tỉnh Điện Biên về việc đưa hoa ban về Hà Nội tặng Quốc hội và nhân dân Thủ đô, chị Trần Thị Phương, Giám đốc chi nhánh Công ty CP Giống lâm nghiệp T.Ư tại Điện Biên đã khẩn trương lập kế hoạch, phương án “đánh ban” từ trong rừng sâu về ươm, giâm ròng rã suốt một năm trước khi “rước” ban về Hà Nội.

Là người có kinh nghiệm 20 năm nghề trồng cây nhưng đây là lần đầu tiên anh Đào Mạnh Cường (54 tuổi), cán bộ Phòng Kỹ thuật của công ty được đi “đánh ban” trong rừng sâu Tây Trang mang về vườn ươm để chăm sóc rồi chuyển xuống Hà Nội.

Anh Cường cho biết, tháng 3/2017, khi hoa ban trong rừng bắt đầu nở, anh cùng cán bộ kỹ thuật của Sở đã tìm đến để khảo sát, chọn cây. Tiêu chí cây được chọn phải đang sinh trưởng thời kỳ nở hoa và phải bốc cây trong vòng một tháng, nếu lệch sang những tháng khác thì cây sẽ chết. Đặc biệt, cây không bị sâu đục, không bị gãy cành và hoa phải căng cánh, mùi thơm dịu.

Đoàn công tác của anh Cường đã phải mất nửa tháng để đánh dấu chọn cây và lên phương án “đánh ban” về vườn. Số lượng cây theo yêu cầu là 40 nhưng do cây ban có sức sống yếu khi rời khỏi đất và chỉ cần bị một “vết thương tích” cũng đã không thể ươm, giâm được nữa nên các anh đã phải bốc chừng 70 cây về dự phòng.

Chị Trần Thị Phương cũng cho biết: “Hành trình đánh cây ban từ rừng về vườn tốn khá nhiều thời gian, kinh phí và rủi ro vì cây ban chỉ bốc được gốc rễ chứ không có bầu đất nên khả năng sống của cây là 60%. Có những ngày, anh em chỉ đánh được 1 cây ban nhưng cũng phải thuê một chuyến xe để chở về, nếu không cây sẽ chết ngay. Tính ra, phải mất gần 10 triệu đồng cho một cây được bốc và chăm sóc tốt”.

Cây ban khi được đưa về vườn, các công nhân của công ty tiến hành quá trình ươm, giâm, chăm sóc đúng kỹ thuật trong vòng 1 năm. Đến cuối tháng 1/2018, những cây cứng cáp, chắc khỏe, ra lá non và nẩy trồi, chuẩn bị ra hoa sẽ được “tuyển chọn” một lần nữa để đưa về Hà Nội.

“40 cây được chọn “rước” về Thủ đô được đóng bầu, bó buộc cẩn thận từ gốc đến ngọn trong vòng 2 ngày và được xe tải vận chuyển an toàn, hạn chế rung lắc, va quệt. Sau hơn 10 ngày trồng, 40 cây hoa ban Điện Biên đã được phủ xanh xung quanh lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và tòa nhà Quốc hội. Và giờ đang sống rất xanh tốt, nở hoa đẹp để người dân Thủ đô thưởng ngoạn. Đó là hạnh phúc của bà con Tây Bắc khi được gửi tình cảm đến Bác Hồ và người dân Hà Nội”, chị Phương phấn khởi nói.

Hoa Ban xứ Tây Bắc trên đường phố Thủ đô