Nguy cơ đóng cửa các nhà máy thép tại Bà Rịa - Vũng Tàu

Sau một thời gian dài, việc xử lý bụi lò cho 5 nhà máy thép tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã không được quan tâm đúng mức, bụi lò tồn dư chất đống ngoài trời, một số chuyến hàng được chở đi tiêu thụ không có sự giám sát đầy đủ của các cơ quan chức năng. Trong khi đó, khởi động mới nhất của kế hoạch giải phóng bụi lò vừa được nhen nhúm đã lại trục trặc do chuyến tàu đầu tiên chở bụi lò về Thái Nguyên đã bị cảnh sát đường thuỷ tạm giữ. 

Tàu Phương Nam 45 đang bị tiếp tục tạm giữ trên vùng biển Vũng Tàu

Tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, hiện có 5 nhà máy thép gồm: Nhà máy Thép miền Nam, FUCO, Pomina 2, Pomina 3, Đồng Tiến đang hoạt động, tổng công suất 3,25 triệu tấn phôi/năm. Dự kiến năm 2015, tại trung tâm luyện thép này sẽ có thêm 2 nhà máy thép nữa đi vào hoạt động, nâng tổng số công suất lên 4,75 triệu tấn phôi thép/năm.

Đi đôi với sự đóng góp đáng kể từ các nhà máy thép cho nền kinh tế thì vấn đề xử lý bụi lò đã và đang là “bài toán” nan giải của các nhà máy này nói riêng và cả tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu nói chung. Lượng bụi lò ngày càng tồn dư, đe dọa ô nhiễm môi trường trầm trọng. Trong khi đó, từ trước đến nay, chất thải nguy hại này được chuyển giao một phần cho một số đơn vị không có chức năng đưa đến đâu để xử lý cũng không có cơ quan chức năng nào giám sát.

Theo thống kê sơ bộ của Tổng cục Môi trường, vào tháng 1/2014, khối lượng bụi thép tồn đọng tại các nhà máy thép hơn 30.000 tấn phải để ngoài trời, đựng trong bao chứa đã rách nát... bởi toàn bộ các kho chứa bụi lò đều đã quá tải.

Năm 2013, UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã chấp thuận đề xuất của Sở TN&MT, đưa bụi lò đến nhà máy tại tỉnh Hải Dương để xử lý nhưng chưa thực hiện được thì nhà máy này bị yêu cầu ngừng hoạt động. Để giúp tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu xử lý cấp bách tình trạng tồn dư đáng báo động bụi lò từ các nhà máy thép, Bộ TN&MT đã đưa ra giải pháp chuyển toàn bộ bụi lò từ tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu ra Thái Nguyên để xử lý. Thời điểm đó, Công ty TNHH MTV Kim loại màu Thái Nguyên được chọn là đơn vị có đủ điều kiện thực hiện giải pháp này. Bộ TN&MT và các cơ quan liên quan đã cấp phép để doanh nghiệp triển khai và tàu Phương Nam 45 là chuyến tàu đầu tiên thực hiện nhiệm vụ này. 

Toàn bộ số bụi lò được che phủ để tránh thải ra môi trường

Song song đó, Bộ TN&MT đã yêu cầu các nhà máy luyện thép phải nhanh chóng chuyển giao bụi lò cho đơn vị chức năng đưa ra tỉnh Thái Nguyên để xử lý, thời hạn thực hiện bắt buộc trước ngày 1/5/2014. Tuy nhiên, sự việc tàu Phương Nam 45 (dù đã có đầy đủ giấy phép liên quan đến vận chuyển, xử lý bụi lò, trong quá trình bốc bụi lò từ các nhà máy luyện thép được giám sát bởi các cơ quan có chức năng như Cảnh sát Phòng chống tội phạm về môi trường - PC49, Bộ đội Biên phòng tỉnh và Cảng vụ Hàng hải Vũng Tàu) nhưng vẫn bị Cục Cảnh sát Đường thủy đơn phương tạm giữ từ ngày 23/4 đến 29/4 đã khiến kế hoạch giải cứu bụi lò một lần nữa bế tắc. 

Được biết, Cục Cảnh sát Đường thủy vừa ra Quyết định tạm giữ thêm tàu Phương Nam 23 ngày (đến 22/5/2014) vì lý do được cho là có vi phạm hành chính, môi trường (nhưng không hề có sự phối hợp với cơ quan chuyên ngành về môi trường hoặc các cơ quan liên quan).

Bụi lò tại các nhà máy thép ở Bà Rịa - Vũng Tàu tiếp tục phát sinh, không còn chỗ chứa, trong khi đó, Giấy chứng nhận đủ điều kiện nhập khẩu phế liệu sắt, thép làm nguyên liệu sản xuất đối với các nhà máy thép tại đây, phần lớn sẽ hết hạn vào tháng 6/2014. Thực trạng này cũng đồng nghĩa với việc các nhà mấy thép sẽ buộc phải đóng cửa nếu họ không giải quyết được “bài toán” bụi lò.

Mai Văn Huyên