Thứ trưởng Bộ GD-ĐT nói gì về thay đổi trong đề thi Ngữ văn?

Trước những công bố mới nhất của Bộ GD-ĐT về thay đổi trong cách ra đề thi môn Ngữ văn, đồng thời giảm thời lượng làm bài còn 120 phút, nhiều ý kiến xin hoãn đã được phản ánh tới Bộ GD-ĐT. Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Vinh Hiển khẳng định lần này sẽ phải có đột phá. Muốn thay đổi thì “thuốc phải đắng”. 

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo Nguyễn Vinh Hiển

"Ma trận" đề thi không thay đổi

Nhiều giáo viên băn khoăn không biết đề thi Ngữ văn sẽ nằm trong hay cả bên ngoài sách giáo khoa, thưa ông?

Việc hiểu về đề thi môn Ngữ văn không thoát khỏi các tác phẩm được đưa vào trong nhà trường là không đúng. Chương trình yêu cầu học sinh phải đạt được năng lực, kỹ năng như thế nào, chương trình không có nghĩa là học tác phẩm nào thì thi tác phẩm đó, mà thông qua những tác phẩm đó thì năng lực đọc hiểu của học sinh tới đâu, năng lực cảm thụ văn học tới đâu, chứ không phải kiểm tra nhớ được tác phẩm đó tới đâu.

Việc rút ngắn thời gian làm bài còn 120 phút cũng khiến giáo viên lo ngại học sinh chưa được chuẩn bị đủ kỹ năng làm bài khi mà yêu cầu đề thi có cả đọc hiểu lẫn làm văn?

Tôi xin nhấn mạnh, thay đổi ở đây chính là quán triệt mục tiêu dạy học. Về ma trận đề thi cũng không có gì thay đổi cơ bản. Phần đọc hiểu cũng sẽ không tăng, ma trận đề thi sẽ yêu cầu thí sinh phải vận dụng kiến thức nhiều hơn. Với việc rút ngắn thời gian làm bài thì dung lượng cũng sẽ phù hợp hơn cho học sinh làm bài, không chỉ môn Văn mà đối với môn khác khi có sự thay đổi về thời gian thì phải đảm bảo yêu cầu đó. Đề thi phải vừa sức với bậc phổ thông.

Vậy còn băn khoăn giữa yêu cầu ra đề mở nhưng đáp án và người chấm lại không “mở”?

Chắc chắn trong đề thi sẽ có câu hỏi theo hướng mở tuy nhiên vẫn phải có chuẩn như chuẩn về đạo đức, chuẩn về giá trị sống. Đề thì không thể để học sinh đem bài văn mẫu vào chép mà vẫn được điểm tối đa.

Kiểm tra đánh giá phải đi trước

Hiện đang có rất nhiều hoang mang về đổi mới đề thi năm nay khiến cả thầy và trò đều khó bắt kịp. Thứ trưởng giải thích thế nào về việc thay đổi khi kỳ thi sẽ tới trong vài tuần nữa?

Không phải bây giờ Bộ mới đặt ra vấn đề đổi mới đánh giá. Chúng tôi đã có hướng dẫn cụ thể trong hướng dẫn nhiệm vụ năm học, với tất cả các môn, không riêng môn Ngữ văn. Tuy nhiên, với các môn khoa học xã hội - trong đó có môn Ngữ văn - được chú trọng hơn. Đây là yêu cầu đã được nói trước, nhắc đến nhiều – đúng hơn là nhắc nhiều năm rồi. 

Trong năm học này lại nhắc thêm một lần nữa. Và chúng ta đã có nhiều hội thảo trao đổi về việc này. Vậy  nên nói gây xáo trộn bất ngờ với học sinh, giáo viên là không đúng.

Ngoài ra, đã coi kiểm tra đánh giá là khâu đột phá thì chúng ta không thể chạy theo quá trình dạy học được. Có nghĩa là kiểm tra đánh giá phải đi trước một bước để quay trở lại, nếu thầy cô dạy chưa đúng với thực tiễn kiểm tra đánh giá thì cần điều chỉnh cho đúng với mục tiêu. Tôi khẳng định kiểm tra đánh giá phải đi trước, không thể chiều theo thầy cô nào, học sinh nào cố tình học theo kiểu cũ, đòi hỏi kiểm tra theo kiểu cũ để hợp với quá trình dạy – học.

Được biết môn thi Ngữ văn sẽ bao gồm phần đọc hiểu và làm văn. Đây có phải là cấu trúc chính thức của đề thi môn này?

Vài năm trở lại đây Bộ GD-ĐT không đưa ra cấu trúc đề thi và năm nay cũng vậy. Hiện tại chúng tôi chỉ có khái niệm ma trận đề thi mà thôi. Thật ra không có thay đổi gì lớn mà là quán triệt đúng hơn với mục tiêu dạy học và quán triệt sát sao hơn với những điều Bộ GD-ĐT đã hướng dẫn lâu nay.

Kiểm tra đọc hiểu là một yêu cầu bắt buộc của môn Ngữ văn và điều này được thực hiện từ tiểu học, đến trung học, việc dạy năng lực đọc hiểu cũng chiếm tỷ trọng lớn trong thời gian cũng như kết cấu nội dung của bộ môn Ngữ văn. Ma trận đề thi sẽ yêu cầu vận dụng kiến thức nhiều hơn. Dung lượng cho học sinh làm bài cũng phải phù hợp với thời gian, không chỉ với môn Ngữ văn mà môn khác khi có sự thay đổi về thời gian cũng phải đảm bảo yêu cầu đó.

Xuân An (ghi)