Ba vấn đề đặt ra cho báo chí

Gần như mọi khâu trong quá trình hoạt động báo chí, từ tác nghiệp cho đến biên tập, xuất bản, tương tác với bạn đọc… ở cấp độ tổng thể của tòa soạn cũng như cấp độ cụ thể của cá nhân đều ứng dụng công nghệ số.

Nói ngắn gọn là cách làm việc và phương thức sản xuất của chúng tôi dựa trên công nghệ số, và nó được cải tiến, phát triển liên tục. Báo Dân trí, nơi tôi làm việc hiện nay, là một trong số ít cơ quan báo chí lớn ở Việt Nam làm chủ công nghệ.

Dân trí xây dựng được đội ngũ công nghệ mạnh trong tòa soạn, chúng tôi không phải thuê ngoài như nhiều cơ quan báo chí khác và nhờ vậy có sự chủ động về nền tảng. Cần sản xuất một sản phẩm Interactive (tương tác) tổng quan về vụ án lớn sắp xét xử ư? Dân trí triển khai ngay được với đội ngũ nội dung và công nghệ nội bộ mà không phải băn khoăn gì.

Chúng tôi có thể nhận biết xu hướng bạn đọc không phải hằng ngày, mà hằng phút, hằng giây theo thời gian thực. Chúng tôi đo lường được mối quan tâm của bạn đọc về nội dung đưa lên trang, lắng nghe nhu cầu của bạn đọc thông qua các bình luận gửi về liên tục, cá nhân hóa bạn đọc.

Chuyển đổi số đã trở thành lẽ tự nhiên, như cơm ăn nước uống hằng ngày với chúng tôi. Yêu cầu thành thạo về công nghệ (trong hoạt động báo chí) là yêu cầu cơ bản. Vấn đề đặt ra chỉ là ứng dụng công nghệ nào để phục vụ bạn đọc tốt hơn?

Ví dụ, trí tuệ nhân tạo (AI) cho phép chúng ta tạo hình ảnh minh họa, tới đây sẽ là tạo video minh họa. Vậy các hình ảnh, video này được sử dụng trong trường hợp nào? AI cũng có thể hỗ trợ các nhà báo viết bài, biên tập, tóm tắt tin tức - thực ra trong một số trường hợp hiện nay AI đang làm tốt hơn con người - vậy nên sử dụng AI như thế nào?

Trí tuệ nhân tạo đang và sẽ là câu chuyện lớn nhất với các tòa soạn trong quá trình chuyển đổi số hiện nay. Ở đây có ba vấn đề đặt ra.

Một là, các nhà báo sẽ cần một loạt kỹ năng mới, bao gồm kiến thức về AI và năng lực báo chí dữ liệu. Điều này đòi hỏi phải có đào tạo liên tục.

Hai là, làm thế nào để chạy đua trong cuộc đua AI mà không quá phụ thuộc vào những gã khổng lồ công nghệ, có thể ảnh hưởng đến tính độc lập và bản quyền nội dung của tòa soạn.

Cuối cùng, những vấn đề nêu trên đòi hỏi các giải pháp đổi mới, cân nhắc về mặt đạo đức và nỗ lực hợp tác giữa các nhà báo, công ty công nghệ và cơ quan quản lý. Điều đó để đảm bảo lợi ích của chuyển đổi số được hiện thực hóa mà không ảnh hưởng đến tính liêm chính của báo chí và niềm tin của công chúng.