Bùi Bài Bình “mài răng” để thủ vai Bác Hồ

Trong phim “Nhà tiên tri”, diễn viên Bùi Bài Bình thể hiện tốt đức tính giản dị và khí chất của Bác, đặc biệt qua ánh mắt

Nhà tiên tri là bộ phim điện ảnh do nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm chắp bút, đạo diễn Vương Đức, Giám đốc Công ty TNHH MTV Hãng phim truyện Việt Nam thực hiện. Đằng sau những thước phim ấy là những câu chuyện về sự hy sinh vất vả của đoàn làm phim.

Bà hàng nước ân hận vì… lỡ thu tiền NSND Bùi Bài Bình

Nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm thổ lộ, kịch bản bộ phim Nhà tiên tri ông đã thai nghén trong 40 năm từ khi còn trong chiến trường Quảng Trị. “Lúc ấy tôi có hai lời thề, nếu được sống trở về thì sẽ làm bộ phim về một thế hệ vàng ngày trở về (Mùi cỏ cháy) và một bộ phim về chân dung Hồ Chí Minh (Nhà tiên tri). Cuối cùng hai ước nguyện ấy đã trở thành hiện thực”.

Để xây dựng chân dung Bác Hồ, tác giả Hoàng Nhuận Cầm đã tích lũy tư liệu về Bác trong mấy chục năm từ sách, ảnh và báo. “1/3 nhà tôi là tư liệu về Bác Hồ. Ngoài sách, ảnh tôi còn sưu tầm mấy trăm con tem. Trong nhà tôi có treo tấm ảnh Bác mặc bộ kaki giản dị chụp năm 1946, chuẩn bị bước vào cuộc kháng chiến trường kỳ. Đôi mắt Bác sáng đẹp vô cùng, tôi để tấm ảnh treo trước bàn viết, mỗi khi mệt lại nhìn lên Bác.

Trong phim có hình ảnh anh lính Trung đoàn 174, khi lấy được công văn mật của Pháp tấn công Việt Bắc đã xuyên rừng vượt núi, chạy ngày chạy đêm mang công văn đến T.Ư của ta, khi chạy đến nơi người chiến sĩ Nguyễn Danh Lập, quê ở Thái Bình đã tắt thở và chỉ kịp kêu lên câu cuối cùng “Các đồng chí ơi!”.

Hoàng Nhuận Cầm kể lại kỷ niệm vui: “Tôi viết kịch bản nhập tâm đến nỗi con tôi tưởng tôi là… Bác Hồ: “Thưa Bác, mời Bác vào ăn cơm”. Tôi đáp lại: “Các cô, các chú cứ ăn cơm trước đi, để Bác viết nốt phân đoạn này đã”. Đến khi con tôi  nhòm vào bản thảo thấy hết thì bảo: “Bác Cầm ơi, bác trở lại đời thường đi, xin mời bác đi đổ rác”. (cười).

Tác giả kịch bản phim Nhà tiên tri cho biết đã có 50 người đến Hãng phim truyện Việt Nam để thử vai Bác Hồ. Người đầu tiên bị loại ngay vì tay quá dẻo. Sau đó cứ loại từng người từng người một… Cuối cùng còn hai người là tác giả kịch bản và NSND Bùi Bài Bình.

“Sau khi hóa trang thành Bác Hồ, chúng tôi ra ngồi hàng nước. Nhìn giống Bác Hồ quá nên mọi người xung quanh ở hàng ăn đứng xem đông đặc, không ăn được gì. Khi Bùi Bài Bình vào quay, bà hàng nước hớt hải nói: “Ơ, Bác Hồ chưa trả tiền”. Tôi nói Bác Hồ nào, đó là Bùi Bài Bình, sợ quá, một tuần sau bà ấy không bán nước ở hãng phim nữa. Khi chiếu phim, bà hàng nước được mời ngồi danh dự hàng đầu, bà ôm anh Bình khóc và nói quả thật ngoài đời đã giống trong phim càng giống hơn: “Tôi mắc… khuyết điểm hôm ấy trót… thu tiền nước của anh”.

“Bộ phim phải thể hiện hình tượng Bác Hồ một cách bình dị, tự nhiên. Bởi thế, trong phim này, Bác hiện lên trong lòng nhân dân vừa giản dị, vừa vĩ đại, hòa vào không gian bao la của núi rừng, người dân Việt Bắc như một chiến sĩ trong cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc. Những chiến lược, quyết sách lớn được Bác phổ biến tới chiến sĩ, đồng bào theo một cách rất đơn giản, dễ hiểu”.

Diễn viên tự mài răng ở… cột đèn

Nhớ lại quá trình làm phim, nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm cho rằng, đúng cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng, đoàn làm phim không chỉ bỏ sức lực ra mà còn… đổ cả máu.

Tác giả Nhà tiên tri kể: “Cảnh quay đầu tiên, tôi đã ngã từ vách đá nọ sang vách đá kia, cao 5m. Vách đá đập vào ngực, nhưng chắc do được Bác “đỡ” nên không sao, chỉ thấy tức thở trong 5 phút”.

Không chỉ bản thân tác giả gặp tai nạn mà NSND Bùi Bài Bình cũng hết mình với vai diễn. Để vào vai Bác Hồ, ngoài nỗ lực giảm 6 kg, NSND Bùi Bài Bình đã hy sinh… chiếc răng khểnh của mình.

“Sợ mất vai, anh Bình cầm tuốc-nơ-vít ra đầu phố tự giũa ở cột đèn vào ban đêm. Về sau, bị mọi người dọa “chết như chơi” nên Bùi Bài Bình mới tìm đến bác sĩ nha khoa nhờ xử lý, nhưng cũng phải đi tới gần… 20 nơi mới chọn được người để giao phó việc… mài răng”, nhà biên kịch bật mí.

Hay như trong cảnh “ung dung yên ngựa trên đường suối reo”, vì sợ làm xấu khuôn hình, NSND Bùi Bài Bình đã đòi tự cưỡi ngựa một mình không cho anh dô kề cầm dây ngựa theo cùng. Khi anh dô kề vừa bỏ dây ngựa ra, con ngựa đã hất NSND Bùi  Bài Bình ngã ngay vào phiến đá, máu chảy đến nỗi bất tỉnh. Cả đoàn làm phim xúm quanh Bùi Bài Bình khóc như mưa. Khi  đạo diễn nói “Cầm thay quần áo” thì NSND Bùi Bài Bình lại nhổm dậy được nói: “Đừng thay vai của tôi”.  

“Rất lạ sau cú ngã ấy, anh Bình nói rất thông thạo, rất giỏi tiếng Trung, tiếng Pháp. Có thể nói, anh Bùi Bài Bình không phải là hóa thân cho vai diễn mà phải xả thân cho vai diễn”, nhà thơ, nhà biên kịch Hoàng Nhuận Cầm hóm hỉnh.

Hình ảnh Bác Hồ qua lời kể của bác sĩ Lê Ngọc Mẫn