Cảnh báo mưa bão kéo dài vào cuối năm

Trước hiện tượng nước biển lạnh bất thường (La Nina) đang quay trở lại, ông Nguyễn Đức Hòa, Phó trưởng phòng Dự báo khí hậu, Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn (KTTV) quốc gia cảnh báo thời tiết các tháng cuối năm sẽ diễn biến phức tạp, mưa bão kéo dài.

Dự báo La Nina đang quay trở lại, ông có thể phân tích diễn biến, số liệu minh chứng cụ thể?

Hiện tại, chuẩn sai nhiệt độ mặt nước biển khu vực trung tâm Thái Bình Dương (NINO3.4) thấp hơn so với trung bình 1,00 độ C trong tuần giữa tháng 9/2020, giảm 0,30 độ C so với tuần đầu tháng 9/2020. Dự báo nhiệt độ mặt nước biển tại khu NINO3.4 tiếp tục lạnh hơn và có khả năng chuyển sang trạng thái La Nina vào các tháng cuối năm 2020 và đầu năm 2021 với xác suất xảy ra khoảng 65 - 75%, nhưng có cường độ yếu và ít có khả năng kéo dài.

Nhiều nghiên cứu chỉ ra, khi trạng thái khí quyển chuyển sang hiện tượng La Nina, khu vực Tây Thái Bình Dương, trong đó có Việt Nam sẽ xảy ra mưa lũ, bão lụt nhiều hơn bình thường?

Việc gió tín phong (gió mậu dịch) trên vùng biển Thái Bình Dương ở khu vực xích đạo thổi mạnh hơn bình thường sẽ đẩy dòng nước ấm về phía Tây của Thái Bình Dương, trong khi phía Đông sẽ được thay thế bằng dòng nước lạnh.

Dòng nước ấm bị đẩy về phía Tây khiến bề mặt biển nóng lên, cung cấp lượng hơi nước dồi dào, dễ dàng hình thành các cơn bão. Đó là lý do vì sao Việt Nam cũng như nhiều quốc gia châu Á khác thường phải hứng chịu bão, mưa lũ dữ dội do La Nina.

Dưới tác động của hiện tượng La Nina, thời tiết các khu vực ở nước ta sẽ có diễn biến khá phức tạp. Có thể khái quát một số đặc trưng chính về tác động của La Nina đến thời tiết nước ta như sau: Thông thường, trong các năm La Nina, không khí lạnh có xu hướng hoạt động sớm, nhiệt độ trung bình ở mức xấp xỉ hoặc thấp hơn so với trung bình nhiều năm.

Bão và áp thấp nhiệt đới hoạt động trên Biển Đông và ảnh hưởng đến đất liền nhiều hơn và mùa bão thường kéo dài về những tháng cuối năm. Mưa có xu hướng gia tăng ở khu vực Miền Trung và phía Nam, đáng lưu ý khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ trong thời kỳ mùa khô thường xuất hiện nhiều mưa trái mùa hơn.

Vậy từ nay tới cuối năm, có thể xuất hiện hiện tượng thời tiết bất thường nào?

Dự báo từ tháng 10 cho tới hết năm 2020, trên khu vực Biển Đông có khả năng xuất hiện khoảng 5 - 7 cơn bão và áp thấp nhiệt đới, trong đó có khoảng 3 - 4 cơn ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta, tập trung nhiều ở khu vực Trung Bộ và phía Nam.

Trong tháng đầu năm 2021 vẫn có khả năng xuất hiện xoáy thuận nhiệt đới trên khu vực phía Nam Biển Đông và có thể ảnh hưởng đến khu vực Nam Trung Bộ và Nam Bộ. Do đó cần đề phòng các đợt mưa lớn, đặc biệt lớn dồn dập và kéo dài ở khu vực Trung Bộ, nhất là khu vực Trung và Nam Trung Bộ trong các tháng 10 và tháng 11/2020. Trong những tháng mùa khô 2020 - 2021, tại khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ nhiều khả năng xuất hiện các đợt mưa trái mùa.

Mùa đông năm nay có gì bất thường không, thưa ông?

Có thể nhận định nền nhiệt độ trung bình trên phạm vi toàn quốc phân bố không đồng đều trong các tháng. Cụ thể, trong các tháng 10/2020 và từ tháng 1 - 3/2021 phổ biến ở mức xấp xỉ trung bình nhiều năm. Riêng tháng 11 và tháng 12/2020 nhiệt độ toàn quốc phổ biến thấp hơn so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ từ 0,5 - 1,00 độ C.

Dự báo không khí lạnh có khả năng ảnh hưởng sớm, nền nhiệt trung bình mùa Đông năm 2020 - 2021 có xu hướng thấp hơn so với mùa Đông năm 2019 - 2020.

Liên quan tới nhận định những thời tiết nguy hiểm và những giá trị kỷ lục không thể dự báo trong thời đoạn quá xa vì mức độ dự báo hạn dài sai số rất lớn, xét về dự báo xu thế cũng chỉ đạt mức độ chính xác khoảng 65 - 70% đối với dự báo tháng và khoảng 60 - 65% đối với dự báo mùa đến 6 tháng. Dự báo mùa thường mang tính định hướng chung cho cả mùa, còn cụ thể hơn có thể và chi tiết hơn là dự báo trước 10 ngày.

Do vậy những hiện tượng thời tiết bất thường như rét đậm - rét hại, nhiệt độ thấp nhất chỉ dự báo trước được trong khoảng 10 ngày, còn dự báo, cảnh báo tuyết cũng chỉ có thể cảnh báo trước được khoảng 1 - 3 ngày.

Cảm ơn ông!

Thứ trưởng Thọ thị sát ứng phó mưa bão, tiến độ dự án Cam Lộ-La Sơn