Cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 chưa hết cảnh ngóng cát, chờ đất

Tốc độ cung ứng vật liệu chưa đáp ứng yêu cầu

Báo cáo Uỷ ban Kinh tế Quốc hội khoá XV tình hình triển khai Nghị quyết của Quốc hội về chủ trương đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025, Bộ GTVT cho biết, để đảm bảo nhu cầu vật liệu cho các dự án, ngay từ bước chuẩn bị đầu tư, Bộ GTVT đã chỉ đạo các chủ đầu tư, tư vấn thiết kế khảo sát kỹ lưỡng và lập hồ sơ mỏ vật liệu cho dự án.

Theo kết quả tính toán, tổng nhu cầu vật liệu đá cho 10 dự án thành phần đoạn từ tỉnh Hà Tĩnh đến tỉnh Khánh Hòa là hơn 17 triệu m3; cát khoảng hơn 9 triệu m3; đất đắp khoảng gần 46 triệu m3.

Hai dự án thành phần đoạn đoạn Cần Thơ - Cà Mau cần tổng cộng hơn 1,3 triệu m3 đá, khoảng 1,5 triệu m3 đất đắp và hơn 18 triệu m3 cát đắp nền đường.

Dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự phối hợp của các Bộ, ngành, địa phương, các chủ đầu tư, nhà thầu, tình hình cung ứng vật liệu xây dựng cho dự án đã đạt được một số kết quả tích cực nhưng còn chậm so với yêu cầu.

Cụ thể, với các dự án thành phần từ tỉnh từ Hà Tĩnh đến Khánh Hòa, đến nay các địa phương đã xác nhận 45/69 mỏ các nhà thầu trình, trong số 45 mỏ đã được xác nhận bản đăng ký, các nhà thầu mới khai thác được 16 mỏ.

Các mỏ chưa khai thác cũng như chưa xác nhận Bản đăng ký chủ yếu do việc thương thảo với chủ sở hữu đất về giá chuyển nhượng, thuê quyền sử dụng đất, nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất để sản xuất, kinh doanh gặp nhiều khó khăn. Một số mỏ phải thực hiện các thủ tục chuyển mục đích sử dụng rừng, mục đích sử dụng đất.

Với hai dự án thành phần khu vực đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), theo số liệu khảo sát thời điểm hiện tại, nguồn cát sông đảm bảo chất lượng cung cấp cho các dự án chủ yếu tại các tỉnh có Sông Tiền và Sông Hậu đi qua. Trữ lượng lớn tập trung tại tỉnh An Giang, Đồng Tháp; Vĩnh Long, Sóc Trăng.

Để đáp ứng nhu cầu của dự án, Chính phủ đã giao chỉ tiêu cụ thể cho các các tỉnh An Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long để ưu tiên cung cấp cho dự án với tổng nhu cầu khoảng hơn 18 triệu m3.

Trong đó, tỉnh An Giang được giao bố trí 7 triệu m3 (năm 2023 là 3,3 triệu m3); Đồng Tháp 7 triệu m3 (năm 2023 là 3,3 triệu m3 ); Vĩnh Long 5 triệu m3 (năm 2023 là 2,5 triệu m3).

"Đến nay các địa phương đã cơ bản xác định được nguồn vật liệu nhưng các thủ tục cấp cho dự án còn chậm", Bộ GTVT đánh giá.

Tiếp tục đề xuất nhiều cơ chế đặc thù

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường đang triển khai Dự án "Đánh giá tài nguyên khoáng sản phục vụ khai thác cát biển, đáp ứng nhu cầu san lấp các dự án đường cao tốc và hạ tầng giao thông, đô thị vùng đồng bằng sông Cửu Long".

Tuy nhiên, tiến độ thực dự kiến cuối năm 2024 mới hoàn thành nên không thể đáp ứng nhu cầu vật liệu đắp theo tiến độ thi công (tập trung vào các năm 2023 và 2024).

Về phía Bộ GTVT cũng đã chủ động triển khai thi công thử nghiệm cát biển sử dụng đắp nền đường cho các dự án hạ tầng giao thông khu vực ĐBSCL (thí điểm trên phạm vi đoạn tuyến hoàn trả ĐT978 thuộc dự án Hậu Giang - Cà Mau).

Đến nay đã hoàn thành thi công, đưa vào khai thác sử dụng từ giữa tháng 8/2023 và đang tiếp tục theo dõi, quan trắc về chỉ tiêu môi trường. Dự kiến cuối năm 2023, việc thí điểm sẽ có kết quả đánh giá.

Nhận định trong giai đoạn trước mắt, nguồn cát sông vẫn là nguồn vật liệu chính cho đắp nền các dự án trong khu vực, Bộ GTVT kiến nghị Uỷ ban Kinh tế Quốc hội có ý kiến với Đoàn Đại biểu Quốc hội các địa phương có dự án đi qua quan tâm, hỗ trợ và kịp thời tháo gỡ những vướng mắc về nguồn cung cấp vật liệu, đáp ứng tiến độ thi công các dự án

Nhằm tháo gỡ các khó khăn đối với các dự án, công trình trọng điểm quốc gia trong việc khai thác nguồn vật liệu xây dựng thông thường cấp cho dự án, Bộ GTVT cũng đề nghị cấp có thẩm quyền báo cáo Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét ban hành Nghị quyết hoặc nghiên cứu điều chỉnh một số Luật liên quan (Luật Khoáng sản, Luật Đất đai).

Hướng giải pháp được kiến nghị là cho phép giao mỏ trực tiếp để khai thác phục vụ riêng cho dự án nhằm đơn giản hóa thủ tục cấp giấy phép khai thác khoáng sản và được phép thu hồi đất đối với các mỏ vật liệu nằm trong hồ sơ khảo sát mỏ vật liệu để phục vụ thi công công trình trọng điểm.

Chi tiết quy mô, tiến độ 22 dự án cao tốc Bắc - Nam

Interactive thể hiện vị trí, tiến độ, quy mô 22 dự án cao tốc Bắc - Nam đã và đang được triển khai.