Cát tặc lộng hành ở Quảng Ngãi: Trách nhiệm thuộc về ai, xử lý thế nào?

Cần xử lý trách nhiệm của địa phương

Liên quan nạn khai thác cát trái phép Quảng Ngãi, tuồn vào nhà máy bê tông comin An An Hoà (Núi Thành, Quảng Nam) tiêu thụ, dưới góc độ pháp lý, Luật sư Nguyễn Công Tín - Công ty Luật FDVN, Đoàn Luật sư TP Đà Nẵng cho rằng, theo thông tin trên báo chí, vấn nạn cát tặc ở Quảng Ngãi tồn tại dai dẳng thời gian qua nhưng không được xử lý triệt để, cần truy trách nhiệm địa phương, phạt nghiêm các tổ chức, cá nhân tham gia khai thác, vận chuyển và tiêu thụ.

Theo Luật sư Tín, Điều 18 Luật Khoáng sản hiện hành quy định rõ UBND cấp xã, cấp huyện, cấp tỉnh đều có trách nhiệm trong việc bảo vệ khoáng sản chưa khai thác và ngăn chặn hoạt động khoáng sản trái phép.

"Để xảy ra tình trạng khai thác cát “lậu” tại Sông Trà Khúc, trước hết chính quyền địa phương tại Quảng Ngãi từ cấp xã, ở đây trực tiếp là UBND P. Lê Hồng Phong, TP. Quảng Ngãi đến cấp tỉnh phải chịu trách nhiệm do buông lỏng quản lý, thiếu kiểm tra, giám sát trong công tác quản lý Nhà nước về tài nguyên khoáng sản tại địa phương.

Mức độ xử lý cần tương xứng với hành vi, hậu quả, thiệt hại xảy ra. Nhẹ thì có thể bị xử lý kỷ luật, nặng thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Thiếu trách nhiệm gây thiệt hại đến tài sản của Nhà nước, cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp theo quy định tại Điều 179 Bộ Luật Hình sự hoặc các tội phạm khác có tính chất buông lỏng quản lý gây hậu quả nghiêm trọng", luật sư Tín nhận định.

Hành vi khai thác cát lậu có thể bị phạt đến 7 năm tù

Về hành vi khai thác không phép, luật sư Nguyễn Công Tín cho biết: Hành vi khai thác cát, sỏi lòng sông, suối, hồ, cửa sông; cát, sỏi ở vùng nước nội thủy ven biển mà không có giấy phép khai thác khoáng sản của cơ quan nhà nước có thẩm quyền có thể bị xử phạt từ 20 triệu đồng đến 200 triệu đồng, tuỳ vào khối lượng khoáng sản bị khai thác trái phép.

Cùng với đó là hình thức xử phạt bổ sung tịch thu toàn bộ tang vật là khoáng sản trong trường hợp chưa bị tiêu thụ, tẩu tán, tiêu hủy; tịch thu phương tiện sử dụng (kể cả phương tiện khai thác trực tiếp và phương tiện tham gia gián tiếp) để thực hiện hành vi vi phạm hành chính.

Bên cạnh đó, người vi phạm còn có thể bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là: Buộc cải tạo, phục hồi môi trường; thực hiện các giải pháp đưa các khu vực đã khai thác về trạng thái an toàn; đền bù, trả kinh phí khắc phục, sửa chữa những hư hỏng của công trình đê điều, công trình hạ tầng kỹ thuật khác, công trình dân dụng do hành vi vi phạm gây ra; Buộc chi trả kinh phí trưng cầu giám định, kiểm định, đo đạc và xác minh trong trường hợp có hành vi vi phạm; Buộc nộp lại số tiền bằng trị giá tang vật là khoáng sản có được do thực hiện vi phạm hành chính trong trường hợp đã bị tiêu thụ, tẩu tán, tiêu hủy trái quy định của pháp luật.

Mức phạt nêu trên là mức phạt áp dụng đối với cá nhân, mức phạt đối với tổ chức bằng gấp 2 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.

Theo Luật sư Tín, hành vi vận chuyển cát không có nguồn gốc hợp pháp có thể bị xử phạt theo quy định tại Điều 17 Nghị định 98/2020/NĐ-CP: “Mua, bán, vận chuyển, tàng trữ, tiêu thụ khoáng sản không có nguồn gốc hợp pháp”. Mức phạt cao nhất lên đến 50 triệu đồng đối với cá nhân, 100 triệu đồng đối với tổ chức. Tổ chức, cá nhân vi phạm còn có thể bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung là Tịch thu tang vật vi phạm hành chính. Biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm.

Bên cạnh đó, về chế tài hình sự, người nào vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên mà không có giấy phép hoặc không đúng với nội dung giấy phép có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây: Thu lợi bất chính từ nghiên cứu, thăm dò, khai thác khoáng sản từ 100 triệu đồng trở lên; Khoáng sản trị giá từ 500 triệu đồng trở lên… Hình phạt cao nhất lên đến 7 năm tù.

Pháp nhân thương mại phạm tội có thể bị phạt tiền đến đến 7 tỷ đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 6 tháng đến 3 năm, ngoài ra còn có thể bị cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 1 năm đến 3 năm theo quy định tại Khoản 4 Điều 227 Bộ Luật Hình sự.

Tiêu thụ khoáng sản lậu có thể bị phạt đến 100 triệu đồng

Luật sư Tín phân tích, qua thông tin báo chí nếu nhà máy Bê tông Comin An An Hoà (tỉnh Quảng Nam) tàng trữ, tiêu thụ khoáng sản không có nguồn gốc hợp pháp có thể bị xử phạt theo quy định tại Điều 17 Nghị định 98/2020/NĐ-CP, mức phạt cao nhất lên đến 100 triệu đồng.

Ngoài ra, tổ chức, cá nhân vi phạm còn có thể bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung là Tịch thu tang vật vi phạm hành chính. Biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm.

Trường hợp khai khống hoá đơn đầu vào; Sử dụng hóa đơn, chứng từ không hợp pháp hạch toán hàng hóa để trốn thuế đến 100 triệu đồng (hoặc thuộc các trường hợp đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự), còn có thể bị xử lý về tội Trốn thuế theo quy định tại Điều 200 Bộ Luật Hình sự.

"Việc xử lý như thế nào theo quy định pháp luật rất cần kết quả kiểm tra, kết luận cơ quan chức năng. Do đó, các đơn vị hành chính vào cuộc nghiêm minh, quyết liệt sẽ là tiền đề để dẹp nạn cát tặc, nghiêm trị sai phạm, chống lợi ích nhóm...", Luật sư Tín nói.

Cát tặc lộng hành xuyên đêm Quảng Ngãi: CSGT "mật phục", xử nghiêm vi phạm