Doanh nghiệp đau đầu vì đối tác ngừng hoạt động

Lo ngay ngáy khi đối tác đóng cửa, bỏ trốn

Đại diện một công ty xây lắp công trình điện (đề nghị dấu tên) cho biết, đang gặp khó khăn trong kê khai khấu trừ thuế giá trị gia tăng (GTGT) đối với hóa đơn của các cơ sở kinh doanh ngừng hoạt động.

"Với đặc thù chuyên thực hiện các dự án ở xa, mỗi năm chi phí phát sinh cho các chuyến công tác chiếm khoảng 20% tổng chi phí đầu vào. Tuy nhiên, khoảng 50% hóa đơn GTGT tương đương hàng trăm triệu đồng của những dịch vụ trên bị cơ quan thuế từ chối tiếp nhận kê khai vì doanh nghiệp liên quan đã ngừng hoạt động", vị này nói và cho biết, một số đối tác cung ứng dịch vụ xây lắp bỏ trốn, khiến hóa đơn đầu vào của những đơn vị đó cũng bị từ chối khấu trừ.

Theo quy định, hóa đơn GTGT đầu vào, đầu ra sẽ được kê khai khấu trừ thuế GTGT và chi phí cũng được trừ vào khoản doanh thu chịu thuế thu nhập doanh nghiệp. Tuy nhiên, trước thực trạng trên, đại diện doanh nghiệp trên cho biết, không những họ bị mất khoản thuế GTGT đã đóng mà còn phải đóng thêm 20% cho khoản chi phí không được trừ. Thậm chí, họ đối mặt với nguy cơ bị phạt và phát sinh thêm nhiều loại thuế khác nếu bị cáo buộc vi phạm về thuế.

Lâm cảnh tương tự, ông Vũ Minh Quân, Giám đốc Công ty Cổ phần DVC Hà Nội cho hay, hóa đơn đầu vào cung ứng nguyên vật liệu sản xuất thảm của một số đối tác bị cơ quan thuế "tuýt còi". Công ty này mua 5 lô hàng của 2 công ty ở miền Nam trị giá cả tỷ đồng, nhưng mã số thuế của đối tác đã bị khóa, cơ quan thuế từ chối hóa đơn đầu vào của các lô hàng này.

Trước những khó khăn trên của doanh nghiệp, Hiệp hội Chế biến thủy sản Việt Nam (VASEP) vừa có văn bản gửi Văn phòng Chính phủ báo cáo về vướng mắc cần tháo gỡ khi kê khai khấu trừ thuế GTGT đối với hóa đơn của cơ sở kinh doanh bỏ trốn, ngừng hoạt động.

Theo VASEP, phản ánh của các doanh nghiệp thuộc hiệp hội cho thấy do hoạt động khó khăn nên nhiều doanh nghiệp buộc phải đóng cửa, bị đóng mã số thuế, chủ doanh nghiệp bỏ trốn… dẫn đến các doanh nghiệp nhận hóa đơn của đối tác đóng cửa, bỏ trốn rơi vào tình trạng tiến thoái lưỡng nan.

Với mỗi hóa đơn giá trị gia tăng không được hoàn thuế, doanh nghiệp mất 10% thuế GTGT và nộp thêm thuế thu nhập doanh nghiệp, chưa kể nếu nộp chậm sẽ bị phạt.

Theo ông Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng Cục thống kê, chỉ trong tháng 11, có tới 4.510 doanh nghiệp đăng ký tạm ngừng kinh doanh có thời hạn, tăng 12,6% so với cùng kỳ. Cùng với đó, có tới 6.598 doanh nghiệp ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể, tăng 34,7% so với tháng trước và tăng 29,5% cùng kỳ năm ngoái…

Tính chung 11 tháng, số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường là 158.800 doanh nghiệp, tăng 20% so với cùng kỳ năm trước. Bình quân một tháng có 14.400 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, chưa kể những con số vãng lai không khai báo.

"Đây là con số lớn, đòi hỏi cơ quan thuế cần có những biện pháp kịp thời để doanh nghiệp không phải chịu thêm khó khăn", ông Lâm nói.

Làm gì để chứng minh mua thật, bán thật?

Ông Nguyễn Văn Trường, Giám đốc Công ty Dịch vụ thuế Trường Thành cho biết, năm nay tình trạng kể trên rất phổ biến, lĩnh vực nào cũng có. Phần lớn doanh nghiệp phá sản hoặc bỏ thị trường là doanh nghiệp vừa và nhỏ. Họ không đủ khả năng chi trả thuế nên sẽ "buông".

Vì thế, trong tình huống này, để tự bảo vệ mình, doanh nghiệp cần chứng minh được đã mua thật, bán thật bằng quy trình giao dịch chặt chẽ. "Khi mua hàng, dịch vụ cần có hợp đồng mua bán, có biên bản nghiệm thu, giao hàng, có hóa đơn, có chuyển khoản và hợp đồng thanh lý", ông Trường nói.

Khi làm được điều trên, những hóa đơn xuất trước thời điểm doanh nghiệp bỏ trốn sẽ không sao. Còn những hóa đơn xuất sau, doanh nghiệp cần có văn bản giải trình với cơ quan thuế.

Đại diện Bộ Tài chính cho biết, thời gian qua, Bộ Tài chính đã chỉ đạo Tổng cục Thuế phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ của Bộ Công an phát hiện và xử lý đối với một số vụ việc lợi dụng để trốn thuế, chiếm đoạt tiền hoàn thuế GTGT tại Phú Thọ, Ninh Bình, Vĩnh Phúc...

Tổng cục Thuế cũng điểm mặt một số hành vi gian lận điển hình được nhận diện. Đó là các đối tượng lợi dụng chính sách thông thoáng trong quy định về thành lập doanh nghiệp để thành lập các doanh nghiệp không nhằm mục đích sản xuất kinh doanh mà nhằm mục đích mua bán hóa đơn GTGT để trục lợi, gian lận tiền thuế.

Một số đối tượng đã thành lập ra chuỗi các doanh nghiệp (đứng tên đại diện pháp luật là họ hàng, người thân hoặc thuê người đại diện) để mua bán lòng vòng, sử dụng hóa đơn không hợp pháp để hợp thức hóa đầu vào cho doanh nghiệp hoàn thuế.

"Đây là vấn đề áp lực đối với cơ quan thuế", Tổng cục Thuế thừa nhận và cho rằng, công tác đấu tranh chống gian lận về hóa đơn và hoàn thuế GTGT cũng ngày càng khó khăn hơn do các đối tượng luôn thay đổi phương thức, địa bàn hoạt động, hành vi ngày càng tinh vi.

"Việc xác định số tiền đủ điều kiện kê khai thuế phải dựa trên kết quả xác minh việc mua bán hàng hóa có thật hay không có thật, dẫn đến việc giải quyết hồ sơ gặp rất nhiều khó khăn", đại diện Tổng Cục thuế nói và cho biết, nếu không siết chặt sẽ tạo tiền lệ không tốt. Do vậy, cơ quan này khuyến nghị doanh nghiệp cần thay đổi cách làm, cần chặt chẽ hơn trong mua bán.