Vì hệ thống xúc giác là hệ thống cảm giác đầu tiên được phát triển bởi cơ thể con người, nó liên tục nhận được các kích thích khác nhau như sờ, ấn, nóng, lạnh và đau...
Con người có thể bị tác động trực tiếp hoặc gián tiếp đến cảm xúc thông qua sự thay đổi nhiệt độ và cường độ tiếp xúc, các hành vi phản xạ kèm theo kích hoạt các hành động và khả năng nhận thức, có thể nói đó là một quá trình quan trọng giúp trẻ tiếp xúc với môi trường bên ngoài.
Tuy nhiên, nếu một sự nhạy cảm hoặc rối loạn xúc giác nghiêm trọng xảy ra, nó sẽ gây ra hành vi và khả năng phòng vệ mạnh mẽ của cá nhân trước các kích thích xúc giác, được gọi là "phòng thủ xúc giác".
Các triệu chứng phòng vệ xúc giác phổ biến có thể được chia thành 6 triệu chứng phổ biến nhất sau:
- Phản ứng dữ dội với một số chất liệu của quần áo
- Không tắm, chải, cắt tỉa tóc hoặc móng tay
- Vô tình bị chạm vào thường phản ứng thái quá
- Không muốn đi chân trần trên cát, chạm vào sơn hoặc keo
- Phản ứng thái quá ngay cả khi bị chạm nhẹ, từ chối mọi quan hệ xã giao
- Rất nhạy cảm với sự thay đổi nhiệt độ và phản ứng nhanh với hành vi
Mặc dù triệu chứng rõ ràng là vậy, song trẻ mắc triệu chứng “phòng vệ bằng xúc giác” thực chất lại bị hiểu nhầm do não bộ điều tiết cảm giác không bình thường, thậm chí còn bị cha mẹ hiểu nhầm, lầm tưởng trẻ cố tình nghịch để mong được chăm sóc nhưng thay vào đó trẻ lại cảm thấy vô cùng khó chịu.
Theo một nghiên cứu mẫu nhỏ vào năm 2015, trong số 10 bé trai và 8 bé gái có phòng thủ xúc giác, sau 6 tuần điều trị tích hợp cảm giác, người ta thấy rằng phản ứng với phòng vệ xúc giác giảm xuống, chấp nhận các kích thích xúc giác vô hại cho phép các đối tượng trải qua các can thiệp sâu hơn.
Các cải tiến chính của liệu pháp tích hợp cảm giác về bảo vệ xúc giác gồm:
- Cung cấp cho trẻ kích thích giác quan: có thể giúp tích hợp hệ thần kinh trung ương
- Giúp trẻ ức chế và điều chỉnh thông tin cảm giác: có thể giúp kích hoạt các hành vi phản ứng thích hợp
- Cải thiện mức độ hoạt động của trẻ: giảm xu hướng dựa dẫm và từ chối giao tiếp xã hội của trẻ
Vì xúc giác được cảm nhận thông qua da, cơ quan lớn nhất của cơ thể con người, hệ thống phía trước truyền cảm ứng sẽ truyền thông tin đến hệ limbic, hệ thống chịu trách nhiệm về cảm xúc.
Do đó, chúng ta có thể quan sát thấy trẻ có xu hướng mút ngón tay trong quá trình tự xoa dịu bản thân, hoặc người lớn xoa tay, sờ vai, gáy,… để điều chỉnh và xoa dịu cảm xúc của trẻ.
Người ta cũng khẳng định rằng xúc giác đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển và biểu hiện cảm xúc.
Vậy nên, nếu trong cuộc sống hàng ngày, cha mẹ quan sát thấy trẻ kém điều chỉnh với các kích thích giác quan cơ bản và quan trọng của xúc giác thì có thể trẻ có dấu hiệu của tình trạng “phòng vệ bằng xúc giác”.
Khi có cơn giận dữ, hành vi bạo lực đối hoặc va chạm cụ thể, cha mẹ nên quan sát kĩ phản ứng của trẻ và sắp xếp để được tư vấn và chẩn đoán tại khoa phục hồi chức năng của cơ sở y tế gần nhất càng sớm càng tốt nếu trẻ có phản ứng gay gắt và dữ dội.
Bình luận bài viết (0)
Gửi bình luận