Ký ức người đi chép lại lịch sử ngành GTVT

Bìa cuốn sách “Lịch sử GTVT Việt Nam”

Trên 40 năm công tác liên tục trong ngành GTVT, trải qua nhiều công việc khác nhau, nhưng mỗi chuyến đi để lại trong tôi những cảm xúc khó quên. Và một trong những kỷ niệm đáng nhớ nhất là chuyến công tác thu thập tư liệu xây dựng cuốn lịch sử GTVTViệt Nam.

Vượt ngàn cây số thu thập tư liệu

Khi nhận quyết định của Ban Thường vụ Công đoàn GTVT VN và quyết định của Bộ GTVT thành lập đoàn công tác của Bộ, tôi thật sự xúc động, phấn khởi, nhận thức rõ tầm quan trọng đặc biệt của chuyến công tác này.

Đoàn công tác có 4 thành viên: TS. Nguyễn Xuân Thủy, Giám đốc Nhà xuất bản GTVT làm trưởng đoàn; anh Nguyễn Quý Đại, biên tập viên nhà xuất bản; anh Lưu Minh Hồng, lái xe và tôi, Ủy viên Ban thường vụ, Trưởng ban Thi đua Tuyên giáo Công đoàn GTVT VN. Từ khi có quyết định của Bộ GTVT đến lúc đoàn lên đường ngày 5/5/1997 chỉ có 3 ngày chuẩn bị. Vậy là chuyến công tác từ Bắc vào Nam, từ Ninh Bình đến Mũi Cà Mau, một chặng đường khá dài bắt đầu.

Buổi họp đoàn trước lúc lên đường, toàn đoàn thống nhất cao cách tiến hành làm việc với đơn vị. Việc ăn, ngủ không gặp mấy khó khăn vì các đơn vị, sở ngành bố trí cho đoàn tại nhà khách nội bộ. Làm việc với những đơn vị của ngành GTVT khá thuận lợi vì đây đều là các địa phương nổi tiếng anh hùng, kiên cường, bất khuất với nhiều thành tích trong xây dựng, chiến đấu. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất chúng tôi gặp phải là hầu hết lãnh đạo đơn vị GTVT các tỉnh phía Nam mới được kiện toàn bổ sung, nhiều đồng chí mới chuyển ngành, mới nhận nhiệm vụ, chưa nắm chắc được tình hình, tư liệu lịch sử, sự kiện, địa danh, sự tích anh hùng của đơn vị mình.

Hơn nữa, thời gian đã trôi qua khá lâu, có những việc đã trên 60 - 70 năm. Các đồng chí lãnh đạo tiền bối không còn nhiều, đã nghỉ hưu, thuyên chuyển. Ngay cả một số địa danh, đơn vị liên quan tới lịch sử GTVT như: Sông núi, con đò, cây cầu, bến phà, tuyến giao liên, đơn vị Thanh niên xung phong… ở địa phương cũng có nhiều đổi thay. Về tư liệu, ở miền Bắc, một số Sở GTVT như: Sở GTVT Quảng Bình, Thanh Hóa, Nghệ An… đã xây dựng được cuốn lịch sử, còn phần lớn các sở, ngành GTVT khác đều chưa có.

Khi làm việc với các địa phương, chúng tôi phải đặc biệt nhấn mạnh đến niềm tự hào về truyền thống vinh quang của sự nghiệp GTVT mà biết bao lớp cha anh đi trước đã tạo dựng bằng mồ hôi, nước mắt và cả máu xương... Vì thế, lãnh đạo các đơn vị, các Sở GTVT đã thấu hiểu hơn, từ lúng túng chuyển sang chủ động, tự tin và hoàn toàn thống nhất với chủ trương xây dựng lịch sử ngành GTVT của lãnh đạo Bộ.

Tài sản vô giá

Đúng như dự định, khi về đến Hà Nội, đoàn chúng tôi đã nhận được nhiều tư liệu quý giá, trong đó phong phú nhất là Sở GTVT Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Thừa Thiên - Huế, Quảng Bình, Quảng Trị, Phú Yên, Khánh Hòa, Tây Ninh, Cảng Sài Gòn, Long An, An Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long, Cà Mau…

Việc thu thập tư liệu lịch sử xây dựng cuốn “Lịch sử GTVT Việt Nam” chia làm 3 đợt. Đoàn chúng tôi là đợt khởi đầu, có thời gian trên một tháng, trực tiếp làm việc với trên 30 đơn vị, sở ngành các tỉnh phía Nam. Dù thời gian ít ỏi, nhưng chúng tôi đã hoàn thành tốt chuyến công tác này, thu thập được khá nhiều tư liệu, số liệu, ảnh lịch sử, để Hội đồng biên soạn tổ chức thành công cuộc hội thảo lần thứ hai của Bộ về lịch sử GTVT...

Và cuối cùng, với sự cố gắng, tâm huyết và ý thức trách nhiệm cao của bộ phận trực tiếp soạn thảo do đồng chí Nguyễn Xuân Thủy phụ trách, cuốn Lịch sử GTVT Việt Nam đã ra đời vào tháng 8/1999. Đây là một công trình lịch sử khá đồ sộ, có trên 1.000 trang, với nhiều tư liệu và ảnh quý hiếm, nội dung tương đối toàn diện, bảo đảm được tính trung thực, chính xác và phong phú về truyền thống vẻ vang của GTVT Việt Nam qua các thời kỳ, là một trong những tài liệu quan trọng bậc nhất, là “tài sản tinh thần vô giá của ngành GTVT” như phát biểu của nguyên Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Trân tại lễ ra mắt cuốn lịch sử ngày 28/8/1999.

Nguyên Trưởng ban Thi đua Tuyên giáo Công đoàn GTVT Việt Nam

Tôn vinh công nhân lao động xuất sắc ngành GTVT