Lợi ích nhóm, cục bộ băm nát quy hoạch

Khu đô thị Linh Đàm hiện không còn được coi là nơi hiện đại, văn minh, đáng sống

Hàng loạt những bất cập được các đại biểu chỉ ra tại hội nghị lấy ý kiến vào một số dự thảo Luật, trong đó có Luật Quy hoạch, do Đoàn ĐBQH TP Hà Nội tổ chức ngày 7/3.

Quy trách nhiệm việc điều chỉnh quy hoạch

Là người đầu tiên góp ý kiến vào Dự thảo Luật Quy hoạch, ông Đỗ Minh Sơn (Hội Luật gia TP Hà Nội) dẫn thông tin cho hay, cách đây 10 năm, khu đô thị Linh Đàm được đánh giá là khu đô thị rất hiện đại văn minh, đáng sống. Tuy nhiên, đến nay đã bị băm nát vì việc tổ chức thực hiện quy hoạch phát sinh nhiều lơi ích cục bộ. “Giờ khu đô thị Linh Đàm trở thành nơi lộn xộn nhất, xuống cấp nhất và ngày càng tệ hại trong con mắt người dân”, ông Sơn đánh giá.

Theo ông Sơn, trước đây chúng ta đã mời nhiều chuyên gia nước ngoài sang để xây dựng quy hoạch, trong đó có rất nhiều quy hoạch làm công phu, tiêu tốn không biết bao nhiêu tiền của. Tuy nhiên, việc tổ chức thực hiện quy hoạch hết sức bất cập. Đề cập đến việc quy định rõ trách nhiệm trong việc lập quy hoạch, ông Sơn cho rằng không phải ta không làm được theo quy hoạch, nhưng tổ chức thực hiện quy hoạch trước nay không nghiêm, thiếu tính đồng bộ, manh mún và ở đâu đó có lợi ích ngành, lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ địa phương, nên cần phải quy định trách nhiệm tương xứng với các những vấn đề liên quan đến quy hoạch.

Với quy hoạch cấp quốc gia, ông Sơn cho rằng nên hạn chế chứ để tình “trạng trăm hoa đua nở” như vừa qua, bởi nó sẽ dẫn đến quy hoạch manh mún, dẫm đạp lên nhau, thiếu sự đồng bộ, thống nhất, gây tốn kém cho xã hội. Đặc biệt, về thẩm quyền phê duyệt quy hoạch, ông Sơn nhấn mạnh cần giao Quốc hội quyết định, phê duyệt chứ không trao quyền này cho Chính phủ hay Thủ tướng như trước đây. Cùng với đó, Quốc hội phê duyệt quy hoạch nào thì việc điều chỉnh quy hoạch ấy cũng sẽ do Quốc hội quyết. Đồng thời, vì quy hoạch là công cụ hết sức đặc biệt để phát triển đất nước nên cần có cơ chế giám sát chi tiết, đặc biệt. 

Khắc phục tình trạng không kiểm soát được quy hoạch

Ông Nguyễn Ngọc Tuấn, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Xây dựng TP Hà Nội cho rằng, Luật quy hoạch cần quy định theo hướng từ trên xuống, vì đây là công cụ điều tiết của Nhà nước nên cần ban hành từ các quy hoạch tổng thể sau đó để các địa phương điều chỉnh theo, lập kế hoạch thực hiện quy hoạch đó theo tiềm năng của địa phương. Còn nếu làm theo hướng ngược lại sẽ dẫn đến tình trạng không thể kiểm soát được.

Ông Tuấn cũng lưu ý không quy hoạch một chiều kiểu quy hoạch chỉ để phát triển mà phải có cả quy hoạch hạn chế sự phát triển quá nóng của một ngành, lĩnh vực nào đó. Ví dụ tình trạng quá tải giao thông do sự phát triển quá dày đặc của hệ thống xe taxi, không nên dùng các biện pháp như hạn chế số lượng xe vì nó sẽ vi phạm Luật Kinh doanh, mà nên dùng quy hoạch hạn chế, giới hạn để các doanh nghiệp căn cứ vào quy hoạch đó xem có nên đầu tư vào nữa hay không, nếu đã quá tải thì không được phép đầu tư vào nữa.

Trong khi đó, Phó viện trưởng Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia Nguyễn Thành Hưng không đồng tình với quan điểm quy hoạch phải làm từ trên xuống. Dù đánh giá không sai về mặt logic, nhưng ông Hưng khẳng định trong thực tế, đặc biệt trong công tác làm quy hoạch xây dựng và quy hoạch đô thị thì quan điểm đó đã lạc hậu, vì không một lãnh đạo địa phương cũng như một nhà tư vấn nào giỏi đến mức có thể hình dung được những cái lớn lao, lâu dài ở một địa phương.

“Đây là một bài học nhãn tiền, trên cứ quy hoạch, dưới cứ tiếp tục thực hiện, vậy nhỡ trên sai thì sao? Rất có thể quy hoạch quốc gia xác định số lượng các khu kinh tế nhầm, số lượng các công trình đầu mối hạ tầng, trong đó có các cảng biển và sân bay có thể nhầm, cái đó là khoa học nên không thể chính xác hoàn toàn. Nếu cứ căn cứ vào đó mà nguồn lực đầu tư cứ thế lao vào thì có sai không?”, ông Tuấn đặt vấn đề và cho rằng luật phải thể hiện tính mở giống như một số nước trên thế giới làm, chứ không làm theo kiểu trên nói dưới nghe răm rắp theo. 

Làm rõ trách nhiệm người đứng đầu liên quan lợi ích nhóm