Nghĩ từ việc hàng vạn “ma men” lái xe bị phạt

Theo thống kê của Bộ Công an, trong 5 ngày nghỉ lễ dịp 30/4 - 1/5, cả nước xảy ra 347 vụ tai nạn giao thông làm 138 người chết, 285 người bị thương.

Theo đó, số vụ tai nạn giao thông dịp nghỉ lễ năm nay giảm 9,1%, số người chết giảm 32,3%, số người bị thương giảm hơn 1,3% so với dịp nghỉ lễ năm trước.

Như vậy, có thể thấy, những nỗ lực trong công tác bảo đảm trật tự an toàn giao thông của công an các đơn vị, địa phương đã góp phần kéo giảm tai nạn giao thông, đặc biệt là số người tử vong do tai nạn giao thông đã giảm sâu.

Trong đợt nghỉ lễ, cảnh sát giao thông toàn quốc đã huy động hơn 19.600 lượt tổ công tác tổ chức tuần tra kiểm soát, đảm bảo trật tự, an toàn giao thông, xử lý hơn 78.000 trường hợp vi phạm.

Tuy nhiên, thống kê cũng cho thấy vi phạm về nồng độ cồn chiếm số lượng lớn nhất với gần 21.400 trường hợp. Trong khi, vi phạm về nồng độ cồn là một trong những nguyên nhân hàng đầu có nguy cơ cao gây tai nạn giao thông.

Việc lực lượng công an quyết liệt xử lý vi phạm, làm xuyên lễ nên các trường hợp bị xử lý nhiều cũng là điều dễ hiểu. Song con số thống kê cũng cho thấy, vẫn còn rất nhiều người cố tình vi phạm, bất chấp các quy định. Đến nay có thể nói không ai tham gia giao thông mà không biết lỗi vi phạm nồng độ cồn sẽ bị phạt rất nặng. Nhưng chỉ trong 5 ngày mà có tới hơn 2 vạn trường hợp bị xử lý thì quả là con số khiến chúng ta phải suy nghĩ.

Nếu như dịp nghỉ tết Quý Mão 2023 có 7.726 trường hợp vi phạm nồng độ cồn, đến dịp tết Giáp Thìn 2024 có tới 29.000 trường hợp bị xử lý. Tính chung trong 3 tháng đầu năm 2024, có tới 275.130 trường hợp vi phạm nồng độ cồn bị xử phạt (chiếm 26,8% các trường hợp vi phạm giao thông).

Quy định đã rất nghiêm, mức phạt rất nặng, thực tế cũng đã có rất nhiều vụ tai nạn giao thông thương tâm do liên quan đến rượu bia. Tuy nhiên vẫn có nhiều người cố tình uống rượu bia rồi lái xe, dù biết nếu bị kiểm tra sẽ bị phạt rất nặng. Họ bất chấp nguy cơ bản thân có thể gặp nguy hiểm, nguy cơ gây ra thảm họa với những người vô tội.

Thống kê cũng cho thấy, từ tháng 6/2022 - 12/2023, số người chết và bị thương vì tai nạn giao thông liên quan đến rượu bia chiếm 20% tổng số người chết và bị thương do tai nạn giao thông đường bộ gây ra. Trong số đó, 80% là lỗi do người điều khiển phương tiện đã sử dụng rượu, bia.

Trong năm 2023, sau khi lực lượng chức năng tăng cường xử lý đối với người điều khiển phương tiện vi phạm nồng độ, số vụ tai nạn liên quan đến sử dụng rượu bia giảm 25% số vụ, 50% số người chết, 22% số người bị thương so với cùng kỳ năm 2022. Rõ ràng, việc kiểm soát, xử lý quyết liệt đã cho thấy hiệu quả từ chủ trương này cấm tuyệt đối nồng độ cồn khi lái xe.

Thời gian qua, với việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật được tăng cường, triển khai mạnh mẽ, ý thức của nhiều người đã được nâng lên rất nhiều. Tuy nhiên, công việc này vẫn cần phải được tiếp tục triển khai sâu rộng hơn, bởi con số hơn 2 vạn trường hợp bị xử phạt chỉ trong 5 ngày nghỉ lễ cho thấy không phải ai cũng chấp hành nghiêm chỉnh.

Bởi vậy, cùng với việc duy trì xử lý quyết liệt, công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật cần được tiếp tục triển khai sâu rộng hơn. Để làm sao suy nghĩ "đã uống không lái" thực sự trở thành văn hóa, trở thành nếp suy nghĩ đối với mỗi công dân.

Đồng thời, cơ quan chức năng cần nghiên cứu bổ sung chế tài, đa dạng hóa hình thức xử phạt để tạo thêm sự răn đe. Có như vậy mới giảm được những vụ tai nạn đáng tiếc, không phải chỉ trong mỗi dịp lễ, Tết.

TS Phạm Quang Long (Phó chủ tịch Hiệp hội Khoa học hành chính VN)